'Als een kind bij de moeder wordt weggehaald, moeten de feiten kloppen': rapporten in de jeugdzorg niet altijd in orde

Soms worden kinderen uit huis geplaatst op basis van rammelende rapporten met subjectieve aannames. Dat is te zien in de documentaire Goede Moeders. Daarin begeleidt verloskundige Sylvia zwangeren bij wie eerder kinderen uit huis zijn geplaatst.

Sylvia von Kospoth is verloskundige in Friesland en probeert zwangere vrouwen alle tijd en aandacht te geven die ze nodig hebben. Dus doet ze huisbezoeken en voert uitgebreide gesprekken met haar zwangeren. Ze blijkt meerdere vrouwen in haar praktijk te hebben van wie de eerdere kinderen uit huis zijn geplaatst. "Deze vrouwen zijn radeloos en vroegen me: lees eens mee. Dus ik ben die rapporten gaan lezen en vroeg meermaals vol verbazing: 'wie heeft dit opgeschreven?'"

'Verstandelijk beperkt'

Von Kospoth ziet dat moeders in rapportages kwalificaties krijgen als 'verstandelijk beperkt' of 'heeft een persoonlijkheidsstoornis', terwijl ze niet zijn onderzocht. Een vader staat beschreven als alcoholist, terwijl dat volgens de ouders totaal uit de lucht is gegrepen.

"Als een kind bij de moeder wordt weggehaald, moeten de feiten kloppen", zegt de verloskundige. En daar heeft ze in het geval van deze zwangeren haar twijfels bij. "Ik heb in de rapporten gezien dat nieuwe partners worden verwisseld met de ex-partners. En met die ex was iets mis. Dat lees je dan terug bij de nieuwe partner. Dat kan toch niet gebeuren denk je, maar het gebeurt."

Machtig apparaat

Mariëlle Bruning is hoogleraar jeugdrecht en kinderrechter. Zij herkent het beeld van rammelende dossiers dat uit de documentaire naar voren komt. "Ik herken het, ik hoor het veel en ik kom het ook wel tegen. Dat wil niet zeggen dat alle dossiers verkeerd zijn, maar het gebeurt en het zou niet mogen gebeuren."

Ze benadrukt dat goede verslaglegging erg belangrijk is. "Omdat ouders heel zwak staan tegenover een heel machtig apparaat van de Raad voor de Kinderbescherming, van kinderrechters en van jeugdbeschermers. Bij een uithuisplaatsing moet die verslaglegging echt beter. Zo kunnen we niet omgaan met gezinnen."

Knip-en plakwerk

Hoogleraar Bruning hoort de laatste jaren steeds vaker dat dossiers niet volledig op orde zijn. "We horen dat er oude informatie instaat, dat het knip- en plakwerk is."

"Dat zie je ook in de documentaire, dat er verkeerde namen genoemd worden. Dat mag natuurijk nooit gebeuren. Als er staat verstandelijke beperking, dan moet dat wel onderbouwd zijn."

Lege maxi-cosi

Verloskundige Sylvia von Kospoth maakt zich grote zorgen over de schade die wordt toegebracht aan de moeders van wie de kinderen vermoedelijk op onterechte gronden uit huis zijn geplaatst. "Het is zo schadelijk voor deze levens, het kan bijna niet meer gecorrigeerd worden."

Zo moest een van de vrouwen uit de documentaire na haar bevalling in het ziekenhuis alleen met de bus naar huis, terwijl haar pasgeborene haar was afgenomen. "We moeten met deze vrouwen gaan praten. Ze moeten verzorgd worden en niet alleen in de bus met een lege maxi-cosi, dat mag niet."

Het ging nog nooit zo slecht

"Het is met de jeugdbescherming heel slecht gesteld, het is eigenlijk nog nooit zo slecht gegaan in de laatste dertig jaar", zegt Bruning.

"Er is heel weinig capaciteit, er zijn heel weinig mensen, weinig gedragsdeskundigen die universitair geschoold zijn en heel goed kunnen meekijken. Juist net afgestudeerden krijgen deze hele zware taak. Dat maakt dat het regelmatig onder de maat is en dat kan niet."

'Ook schade voor kinderen

Bruning heeft de documentaire Goede Moeders van Jorien van Nes gezien en raadt minister Dekker en staatssecretaris Blokhuis zeker aan te gaan kijken.

"Het geeft zo duidelijk alle pijnpunten aan van de jeugdbescherming. De kwesties die nu spelen, de tekorten die we nu hebben. Het doet een heel dringend beroep op iedereen om uithuisplaatsingen veel zorgvuldiger te onderbouwen en er veel terughoudender mee om te gaan. Het levert niet alleen de moeder en vader schade op, maar ook de kinderen."

De documentaire van KRO-NCRV is woensdag 7 juli te zien in 2Doc op NPO2 om 19.55 uur.