Martien Hunnik werd onterecht veroordeeld voor de moord op producent Bart van der Laar. Zijn advocaat Geert Jan Knoops pleit nu voor een onafhankelijke herzieningsraad die gerechtelijke dwalingen onderzoekt: "Na iedere dwaling moet een evaluatie komen."
Knoops zegt dat tot nu toe maar één justitiële dwaling is geëvalueerd: de Schiedammer parkmoord. Dat gebeurde 15 jaar geleden door de Commissie-Posthumus.
Onafhankelijke herzieningsraad
Sindsdien is er nog een aantal andere justitiële dwalingen bijgekomen, zoals de zaak rond de Haagse verpleegkundige Lucia de Berk en de 'showbizzmoord' op Van der Laar. In beide zaken zaten onschuldigen jarenlange gevangenisstraffen uit. "Maar er is nooit enige evaluatie geweest. Ik heb het in geen enkele zaak gezien", zegt Knoops.
Hij pleit daarom voor een orgaan met onafhankelijke juridische experts. "Die geen belang hebben bij justitie en ook een eigen budget krijgen om 'fact finding' te doen naar die afgesloten strafzaken", zegt Knoops. "Zo'n herzieningsraad evalueert de strafzaak zonder gebonden te zijn aan justitie. Dan heb je twee vliegen in een klap. De zaak wordt geëvalueerd, onafhankelijk, en de veroordeelde krijgt de kans het onderzoek opnieuw te laten doen."
'Evaluatie van groot belang'
De Hoge Raad behandelt de herzieningsverzoeken van verdachten die zeggen dat zij onterecht veroordeeld zijn. Advocaat-generaal bij de Hoge Raad Diederik Aben is het deels met Knoops eens.
"Het lijkt mij voor iedere organisatie, en dus ook voor de strafrechtketen van groot belang dat in zaken waarin een onjuiste beslissing is genomen daarvan achteraf een evaluatie plaatsvindt", zegt hij. Maar niet in de vorm van een vaste raad, zoals advocaat Knoops voorstelt. Daarvoor is het aantal vastgestelde dwalingen volgens hem te klein.
Hoe wordt een zaak heropend?
Iemand die onherroepelijk is veroordeeld, kan een herzieningsverzoek indienen bij de Hoge Raad. De Hoge Raad is het allerhoogste rechtsprekende orgaan van ons land. Maar dat gaat niet zomaar. Er moet sprake zijn van een novum, een nieuw feit dat een ander licht werpt op de strafzaak.
De procureur-generaal kan advies vragen aan de ACAS, de Adviescommissies Afgesloten Strafzaken. Zij bestuderen de strafzaak en bekijken of nader onderzoek wenselijk is. Op basis van dat advies besluit de Hoge Raad vervolgens of de zaak heropend moet worden.
'Onterechte veroordeling nooit uit te sluiten'
Volgens de Hoge Raad is er na de Commissie-Posthumus in grootschalige recherche-onderzoeken veel veranderd. De kennis over valse bekentenissen is bijvoorbeeld toegenomen, verhoren moeten opgenomen worden en het (forensische) onderzoek is geprofessionaliseerd.
"Het onderzoek naar delicten, door politie, OM en de rechtspraak, blijft ondanks alle verbeteringen mensenwerk", zegt Aben. "Onterechte veroordelingen zijn nooit uit te sluiten. Een valse bekentenis kan nog steeds leiden tot een onterechte veroordeling. De kennis hierover is sindsdien wel sterk toegenomen bij de recherche, OM en de rechtspraak."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.