Aanpak pesten: gaat het werken?

Vandaag maakte staatssecretaris Dekker zijn langverwachte aanpak tegen pesten bekend, om pesten op middelbare scholen te verminderen. Hij wil scholen gaan verplichten effectieve lesmethoden in te zetten. Wij vroegen gepeste jongeren om een reactie op de plannen: 'ik mis de aandacht voor het slachtoffer, de gepeste jongere.'

20 miljoen voor scholing leraren

Wij ondervroegen eerder 800 jongeren die gepest zijn op de middelbare school, de 'ervaringsdeskundigen', over wat de oplossing zou zijn om pesten te verminderen. Volgens hun ligt de sleutel in handen van de leraren; 68% stelt dat die strenger moeten optreden als ze het pesten opmerken. Dekker wil nu 20 miljoen euro uittrekken om jonge leraren beter te begeleiden om pesten te signaleren en aan te pakken.

Scholen moeten meldingen serieus nemen

Zes op de tien (60%) gepeste jongeren uit ons onderzoek die melding deden op school, zeggen dat de school onvoldoende heeft gedaan om het pesten te stoppen. Sterker nog: in 43% van de gevallen is het pesten na de melding(en) hetzelfde gebleven en in 16% van de gevallen juist toegenomen. Het wordt dus tijd dat leraren en scholen de meldingen serieuzer gaan nemen. Volgens Dekker blijft de school eerste meldpunt als het gaat om pesten. Wel geeft hij aan dat als school te weinig doet, ouders en leraren een klacht kunnen indienen bij de Kinderombudsman.

Na een melding, zo bleek uit ons onderoek, hield de school volgens de gepeste jongeren vaak een gesprek met de pesters (54%); maar in 40% van de gevallen heeft school volgens de deelnemers vrijwel niets gedaan. ‘Ze doen helemaal niks, en als ze iets doen, geven ze jou de schuld ervan. Ik had het beter niet kunnen vertellen, want omdat ik dat wel heb gedaan werd het alleen maar erger.’ EenVandaag heeft honderden reacties binnen van jongeren die gepest zijn.

Protocollen: te weinig gekeken naar de praktijk

In december meldde EenVandaag al, naar aanleiding van ons onderzoek, dat de meeste middelbare scholieren niets weten van een pestprotocol op hun school, of dat het er niet is. Dekker zei daarover vandaag op de persconferentie: 'Ik steek de hand in eigen boezem, de Onderwijsinspectie richt teveel de aandacht op papier en kijkt te weinig naar de praktijk.'

Gepeste jongeren vinden dat ook daar strenger op ingezet moet worden: de helft (51%) stelt dat scholen pestprotocollen moeten opstellen en naleven, en dat scholen dader(s) eerder moeten schorsen (47%).

'Er is sprake van pestindustrie'

Dekker wil een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer sturen waarmee hij scholen wil verplichten effectieve lesmethoden in te zetten tegen pesten. Een commisie onder leiding van het Nederlands Jeugdinstituut moet gaan onderzoeken welke aanpak effectief is, en welke niet. Kinderombudsman Dullaert stelde op de persconferentie zelfs dat er nu een wildgroei is aan anti-pestprogramma's. "Er is sprake van een 'pestindustrie'," stelde hij. Er zijn volgens Dullaert nu zelfs anti-pestprogramma's die vooral schadelijk zijn voor het gepeste kind. Hij verwees hierbij naar de vele weerbaarheidstrainingen die sommige scholen aanbieden.

Reacties gepeste jongeren op plan van aanpak

Kylie (17): 'Ik heb het plan gelezen en vind het een goed plan. De dingen die ze willen doen zullen denk ik zeker gaan werken. Maar ik vraag me af wat ze willen doen met de persoon die gepest word? De persoon die zelfmoord pleegt zoals Tim, de persoon die de rest van zijn/haar leven beschadigd is. Ik zie nergens hoe ze dat willen aanpakken en hoe ze hun willen helpen, terwijl dat de mensen zijn die je moet helpen door ze te leren zich er tegen te weren en met ze te praten van hoe gaat het, wat heb je nodig om het te verwerken. Om incidenten als dat van Tim te voorkomen.'

Eric (18): 'ik kan niet zeggen of het plan gaat werken of niet, dat zal de tijd uit moeten wijzen.

Het is wel goed dat er een plan is dat is beter dan geen plan. De valkuil zal gaan zitten in dat scholen/docenten de aandacht op pesten weer laten verslappen. Misschien is het een idee om in de prestatie meting van de scholen de pestcijfers mee te nemen, zodat wordt vermeld hoe de school met het pesten scoort.'

Aileen (18): 'Uit het plan blijkt nog steeds een aandacht voor de pester, en niet voor het slachtoffer. Het slachtoffer is juist de belangrijkste persoon in het hele verhaal; deze moet opgevangen en begeleid worden door deskundige mensen. Er moet hen voornamelijk duidelijk gemaakt worden dat er niets mis met ze is; weerbaarheidstrainingen werken om deze reden mijns inziens inderdaad averechts. Verder moeten er echt methodes verzorgd worden voor in het middelbaar onderwijs. Op deze leeftijd heb ik persoonlijk het pesten en/of buitensluiten als het ergst ervaren.'

Vincent (15): 'Ik heb het plan gelezen, en ik vind het een goed plan, zeker ook omdat ingezien wordt dat het pesten vaak afgedaan wordt als plagen. Ik vind de ideeën over het voorkomen van pesten opzich goed, maar ik denk niet dat ze gaan werken omdat pesten vaak onbewust gebeurt, het is juist dat mensen elkaars grenzen niet kennen en er daardoor veel te vaak overheen gaan.

Ook mis ik concrete maatregelen tegen hartnekkige pesters.'

Iris (20): 'Al met al denk ik dat het plan wel gaat werken, maar dan moet het wel doorgepakt worden, en doorgevoerd worden. Er moet wat gedaan worden aan het pesten! Ik ben het er mee eens dat de pester gestraft worden, ik vind wel dat de kinderombudsman eerder ingeschakeld moet worden, daar moet niet mee gewacht worden als de ouders en de school het niet kunnen oplossen.'

Glenn: 'Ik vind dat elke school verplicht dezelfde anti-pest methode moet krijgen om mee aan de slag te gaan. Een hele goede vind dat ook tijdens gymlessen er verplicht meer word opgelet omdat tijdens die lessen erg vaak de pesterijen voorkomen. Dit plan zorgt ervoor dat scholen geen enkele kans meer krijgen om het pesten door de vingers te zien en het probleem links te laten liggen. Dit is iets wat Nederland al veel eerder had moeten doen, de pest problematiek onder de aandacht houden en het niet alleen bij theorieën houden maar ook zeker in praktijk brengen!'

Philip (21): 'Dit plan gaat zeker werken als het goed uitgevoerd word. Waarom? Het belangrijkste tijdens pesten is dat het gedetecteerd wordt. Als een leerling het al durft aan te geven, moet de leraar het verschil kunnen zien tussen plagen en pesten. Wat kan er beter? De procedures op scholen moeten sneller en korter, direct actie! De gepeste leerling moet begeleid worden en voorkomen moet worden dat er geen vergelding komt door de pesters.'

Jolie (19): 'Mijn eerste indruk is dat het plan wel gaat werken. Ik denk alleen dat het grootste probleem zal zijn of scholen ook bereid zijn om mee te werken. Het mag dan verplicht worden, er staat nog geen boete op wanneer een school niet meewerkt. Er wordt 20 miljoen euro geïnvesteerd, laat dit dan ook werken. Het lijkt mij dat scholen het meest meekrijgen van de verplichting wanneer er ook een boete op staat wanneer het niet ingevoerd wordt. Kijk naar het rookverbod, wanneer een café zich er niet aan hield en de inspectie kwam hierachter, kwam er een boete. Over het algemeen was het gevolg dat er niet meer gerookt mocht worden. Waarom doet men dit niet met scholen?'