Holocaust

Maandag is het 80 jaar geleden dat Auschwitz door de Russen werd bevrijd. Ook voor Christian is dit een emotionele dag. Sinds een paar jaar weet hij namelijk dat zijn moeder Wilhelmina een bewaakster was in dat concentratiekamp. "Een harde realiteit."

Al jaren knaagt het aan Tom Bouws. Hij weet dat zijn opa en oma tijdens de oorlog in concentratiekamp Bergen-Belsen zijn beland. Maar wie heeft ze verraden? Dat antwoord ligt in het oorlogsarchief in Den Haag. Alleen daar kan Tom (voorlopig) nog niet bij.

Door gestegen kosten komen de centra in de knel, terwijl ze juist een belangrijke rol spelen in de voorlichting over de Tweede Wereldoorlog. "Op deze plekken wordt feitelijk en neutraal verteld wat zich hier heeft afgespeeld."

Het Kunsthaus in Zürich haalt vijf schilderijen, waaronder een Van Gogh, van de muren omdat ze door de nazi's van Joden zijn gestolen. Betekent dit dat de kunstwerken naar de nabestaanden gaan? "Bewijzen dat iets ooit van jou is geweest, is vrij lastig."

Bijna 80 jaar na de Tweede Wereldoorlog holt de kennis over de Holocaust achteruit onder jongeren. Door de oorlog in Gaza ligt het onderwerp ook steeds gevoeliger in de klas. In Oss proberen ze het thema beter aan te laten sluiten op hun belevingswereld.

Stolpersteine, ook bekend als struikelstenen, zijn gedenktekens voor slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Sinds enkele jaren worden deze stenen door de Duitser Alexander Stukenberg gemaakt, in Amsterdam. "Praten over wat er is gebeurd, is goed."

De kennis over de Holocaust en Tweede Wereldoorlog neemt af, blijkt uit onderzoek. En dat in een tijd dat antisemitisme juist toeneemt. Fred van Vliet (81), wiens ouders omkwamen in vernietigingskampen, deelt daarom zijn verhaal op middelbare scholen.

David Groenteman (99) overleefde Auschwitz, om bij terugkeer in Amsterdam te zien dat alles wat hij ooit had, was afgepakt. Verbitterd emigreerde hij naar Australië. 78 jaar na de bevrijding blikt hij terug. "De Joden zijn na de oorlog gewoon weggepest."

Justitieminister Dilan Yeşilgöz wil een expliciet verbod op ontkennen van de Holocaust. Zo hoopt het kabinet antisemitisme actiever te kunnen bestrijden. Volgens historicus Bart Wallet is dat ook nodig: "Mensen gaan geloven dat Joden boosaardig zijn."

Vandaag is in Amsterdam een brug vernoemd naar Henriëtte Pimentel. Als directrice van de Joodse crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg wist ze zeker 600 kinderen aan een onderduikadres te helpen. "Ze krijgt nu de eer die haar toekomt."

In september wordt in Amsterdam het Holocaust Namenmonument onthuld, ter nagedachtenis aan 102.000 slachtoffers van de nazi's. Amateur-historici en nabestaanden zijn bezorgd dat er, net als bij de namenwand in Utrecht, fouten worden gemaakt.

24 Nederlanders belandden tijdens de Tweede Wereldoorlog in een SS-opleidingskamp en werden doorgestuurd naar vernietigingskamp Auschwitz. Hier werkten ze als bewaker. "We gaan jou eens even leren hoe je een Jood slaat."

NS betaalt tientallen miljoenen euro's aan slachtoffers van de Holocaust, maar vergeet daarbij de verzetsstrijders. Dat zegt Henk Mreijen, voorzitter van de Vereniging Kinderen van Verzetsdeelnemers 1940-45.

Vier lugubere foto's uit Auschwitz zijn in het Holocaust Museum in Amsterdam afgeplakt. Reden is volgens het museum dat de foto’s niet passen in de context van de tentoonstelling. Maar curatoren én Holocaust-overlevenden zijn het hier niet mee eens.

Voor Holocaustoverlevende Albert de Leeuw is het onbegrijpelijk dat voormalig Waffen-SS'ers in Nederland nog een uitkering uit Duitsland ontvangen. "Dit is onbestaanbaar."