Zeven van de tien CDA-stemmers vinden het onduidelijk waar de partij op dit moment voor staat, blijkt uit onderzoek van EenVandaag een dag voor het partijcongres. Wat voor invloed heeft dat op de Provinciale Statenverkiezingen? "Groei is mogelijk."

Het CDA haalde nog 15 zetels bij de Tweede Kamerverkiezingen, maar staat er slecht voor in de peilingen. Sinds het vertrek van Pieter Omtzigt in juni 2021 schommelt de partij rond de 9 zetels. In de laatste zetelpeiling van oktober waren het er maar 8. Waarom slaagt de partij van Hoekstra er niet in om kiezers terug te winnen? EenVandaag vroeg het aan ruim 3.000 mensen die bij de Tweede Kamerverkiezingen op het CDA gestemd hebben.

Onzichtbaar en onhoorbaar

De belangrijkste reden is dat kiezers het erg onduidelijk vinden wat de boodschap van het CDA nu eigenlijk is. De partij is onzichtbaar en onhoorbaar, zeggen de deelnemers. "Het CDA is vrijwel onzichtbaar geworden. Ik weet het momenteel echt niet", schrijft een kiezer.

Velen missen het oude, herkenbare CDA-geluid en de christelijke waarden. "Staat het CDA nog wel voor voor gezinnen, de boeren en de zwakkeren in de samenleving?", vraagt een kiezer zich af. "Ze trekken hun mond nauwelijks open." Slechts één op de vijf (22 procent) vindt het wel duidelijk waar de partij nu voor staat. Zij vinden de meeste van deze oude waarden wel zichtbaar.

Vertrouwen in inwoners

Gedeputeerde Peter Drenth voor het CDA in Gelderland en lijstrekker voor de Provinciale Statenverkiezingen maakt zich niet al te veel zorgen over de Provinciale Statenverkiezingen. "Het is natuurlijk makkelijker als peilingen omhoog gaan, maar het zijn ook maar peilingen. Misschien is het naïef, maar ik heb vertrouwen in onze inwoners."

"Ik durf met opgeheven hoofd naar buiten, dus ik durf ook te zeggen dat ik weet waar ik voor sta", vertelt hij. "Als mensen hebben gezien wat ik 4 tot 5 jaar lang gedaan heb, en als dat een route is die ze willen vasthouden, dan heb ik één advies: stem op ons."

Hoekstra verkeerde kapitein

Naast de onzichtbaarheid van de partij is een andere reden voor de geringe aantrekkingskracht van het CDA het leiderschap van Hoekstra, zo blijkt uit het onderzoek. Een minderheid van 43 procent van de ondervraagde CDA-kiezers heeft vertrouwen in hem als partijleider. Dit is relatief laag: meestal scoren partijleiders in de 80 en 90 procent onder hun eigen achterban.

CDA-stemmers zien hem niet echt als de leider en verbinder die de partij nu nodig heeft. Ze vinden hem meer een bestuurder dan de kapitein die de koers uitzet. "De man laat zich teveel sturen en leidt de partij niet. Hij is geen leider, dat straalt hij ook niet uit." Als minister doet hij het volgens velen wel redelijk.

Weinig vertrouwen in het kabinet

Ook het kabinet-Rutte IV en de rol van het CDA daarin spelen een rol bij de onvrede. Al bij het aantreden van dit kabinet in januari was de CDA achterban niet erg enthousiast: 34 procent sprak toen zijn vertrouwen uit in de nieuwe ploeg uit.

Nu is dat gedaald naar 26 procent. 72 procent zegt weinig of geen vertrouwen te hebben in het kabinet.

Niet daadkrachtig genoeg

Het gevoel overheerst dat het kabinet niet daadkrachtig genoeg is en niet met structurele oplossingen komt. Dat ergert kiezers omdat er juist zoveel crises zijn die opgelost moeten worden.

Vaak gaat het om dossiers die ook al door vorige kabinetten met het CDA vooruitgeschoven zijn. "De geitenpaadjes zijn op en er gebeurt nog steeds niets met de misstanden bij de kindertoeslagen, het stikstofdossier, de aardbevingsschade en de asielcrisis", vat iemand het samen.

Ook CDA-leden kritisch

Dit gevoel leeft niet alleen onder de stemmers, maar ook onder de leden van het CDA. Van de 543 leden die het onderzoek invulden heeft de helft (50 procent) vertrouwen in dit kabinet. Zij vinden het goed dat het CDA verantwoordelijkheid neemt temidden van alle crises. Maar de andere helft (48 procent) heeft juist weinig of geen vertrouwen in de regering.

Bij velen leeft het gevoel dat D66 te veel haar zin krijgt en dat het CDA zich laat ondersneeuwen. Het gaat dan vooral om het klimaat- en stikstofbeleid. Een CDA-lid zegt daarover: "We voeren vooral een links D66-beleid uit, terwijl er een rechtse stroming in dit land is."

Tegen de stroom in groeien

CDA-gedeputeerde Jo-Annes de Bat uit Zeeland maakt zich voor de komende verkiezingen niet veel zorgen over de invloed van Den Haag op het stemgedrag van kiezers. "Ik kan me druk maken over wat er daar gebeurt, maar dat helpt me niet", zegt hij.

"In 2019 maakten we duidelijk waar het CDA voor staat en groeiden we 1 zetel. Dat kunnen we weer, als we doen wat we de afgelopen 4 jaar hebben gedaan. Als je als bestuurder kan laten zien wat je hebt gedaan dan ben ik ervan overtuigd dat tegen de stroom in groeien gewoon mogelijk is."

Het was lang een discussiepunt in Den Haag, maar nu komt het er hoogstwaarschijnlijk toch: een vuurwerkverbod. Voor vuurwerkhandelaren is het een grote klap, zo ook voor Hans Schram uit Castricum. "Ik dacht dat ik veilig zat voor de komende jaren."