radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Waarom nieuwe partijen door corona meer kans hebben om in de Tweede Kamer te komen

Waarom nieuwe partijen door corona meer kans hebben om in de Tweede Kamer te komen
Lijsttrekkers Joost Eerdmans (JA21), Sylvana Simons (BIJ1) en Laurens Dassen (Volt)
Bron: EenVandaag

Grote kans dat er na 17 maart meer partijen in de Kamer komen. Dat zeggen opiniepeiler Gijs Rademaker en politiek verslaggever Marloes Lemsom. JA21, Volt, en andere kunnen de kiesdrempel halen. Misschien wel juist door dit bijzondere verkiezingsjaar.

De afgelopen decennia kwamen er verschillende nieuwe partijen bij in de Tweede Kamer: in 2006 haalde de Partij voor de Dieren de kiesdrempel, 6 jaar later lukte dat bij 50PLUS. In 2017 begon de Tweede Kamer met dertien partijen, nadat Forum voor Democratie en DENK waren toegetreden. Dat is net geen record, maar wel zeldzaam, weet Gijs Rademaker.

Nog meer partijen

En er lijkt ruimte voor meer partijen. "In de peilingen van EenVandaag en Ipsos staan JA21 en Volt al op één of meer zetels en is er ook belangstelling van kiezers voor bijvoorbeeld BIJ1, Code Oranje of de BoerBurgerBeweging (BBB)."

De kans is volgens Rademaker groot dat twee of drie van deze partijen in de Tweede Kamer komen. Wellicht met een zetje in de rug van het coronavirus. Dat zorgt namelijk voor drie bijzondere omstandigheden, die in het voordeel zijn van nieuwkomers, zo legt hij uit.

Lees ook

Lagere opkomst

"Hoe hoog de opkomst zal zijn is lastig te voorspellen, maar deze kan lager uitvallen omdat sommige mensen uit angst voor corona niet gaan stemmen." Als er minder mensen gaan stemmen, dan daalt de zogeheten 'kiesdeler'.

Normaal staat die rond de 68.000 stemmen (nodig voor een zetel), maar bij een lagere opkomst hebben partijen minder stemmen nodig om de Kamer te halen.

Geen 'tweestrijd'

De laatste paar Tweede Kamerverkiezingen werden telkens gedomineerd door een 'tweestrijd', vertelt Rademaker: in 2012 tussen de VVD en de PvdA en in 2017 tussen de VVD en de PVV. "Kleinere partijen hebben geen baat bij een tweestrijd, omdat de hoofdrolspelers strategische stemmers trekken. Die stemmen niet op de partij die ze eigenlijk willen, maar op een van de hoofdrolspelers omdat ze willen dat die partij het grootste wordt en niet de concurrent."

Op die manier trekken de grote partijen de kleinere leeg, concludeert de opiniepeiler. "Het goede nieuws voor de nieuwkomers is dat een tweestrijd dit jaar ontbreekt. De VVD domineert en dat zal veel strategische stemmen schelen."

Wat willen de kleine partijen? Lijsttrekkers Joost Eerdmans (JA21), Sylvana Simons (BIJ1) en Laurens Dassen (Volt) vertellen over hun standpunten.

Onderscheidend

Er is volgens politiek verslaggever Marloes Lemsom nog een derde reden dat nieuwe partijen hun voordeel kunnen doen met de coronacrisis. Deze zorgt er namelijk voor dat bestaande partijen zich moeilijker kunnen onderscheiden. "Waar normaliter elke partij een eigen thema kiest en daar een speerpunt van maakt, lukt dat partijen dit jaar slecht. Dat maakt het voor kiezers lastig om onderscheid te maken. Nieuwe partijen vallen daardoor extra op."

Daarbij zetten de nieuwelingen zich volgens hem af tegen de partijen aan hun linker- of rechterzijde. "BIJ1 zegt veel linkser te zijn dan de rest van de linkse partijen. JA21 presenteert zich als het redelijke alternatief voor rechtse kiezers die vinden dat de VVD teveel naar links opschuift. Volt zegt een pan-Europese partij te zijn, iets wat nieuw is en wat de internationaal georiënteerde kiezers van D66 kan trekken."

Lees ook

Gevestigde partijen onder druk

Maar, er zijn 'maar' 150 zetels te verdelen: de ambities van de nieuwkomers gaan waarschijnlijk ten koste van de gevestigde partijen, denkt Rademaker.

"In onze peilingen is te zien dat kiezers van BIJ1 ook twijfelen over GroenLinks en kiezers van JA21 ook de PVV of VVD overwegen. Als Volt zetels haalt, gaan die vooral ten koste van die van D66. Code Oranje concurreert daarnaast met de PVV. En de BBB trekt kiezers weg bij de VVD en het CDA."

Kiesdrempel

De kans is groot dat een eental dagen na de verkiezingen de roep om het verhogen van de kiesdrempel toeneemt, als de Tweede Kamer rond de vijftien partijen telt, vermoedt Rademaker.

"Met als argument dat het land 'onbestuurbaar' zou zijn met veel kleine partijen. Maar daar is niets van waar, onderzocht hoogleraar Tom van der Meer: 'De Nederlandse politiek zonder splinterpartijen is als een motor zonder motorolie.' Wat er na 17 maart ook gebeurt, aan 'motorolie' geen enkel gebrek."

info

Peilingtrends

Op woensdag 17 maart gaat Nederland naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Op onze speciale pagina Peilingtrends zie je met behulp van overzichtelijke grafieken hoe politici en partijen ervoor staan in de aanloop daar naartoe. Wie is de meest en minst betrouwbare lijsttrekker? Op hoeveel zetels kunnen de partijen rekenen en wat betekent dat voor de coalitievorming?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant