radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

VVD-kiezers willen Rutte niet opnieuw als lijsttrekker, maar zien geen geschikte opvolger in partij

VVD-kiezers willen Rutte niet opnieuw als lijsttrekker, maar zien geen geschikte opvolger in partij
Mark Rutte
Bron: ANP

De partij is nu nog de grootste en toch is er reden tot zorg voor de VVD. De meeste VVD-kiezers vinden dat Mark Rutte geen leider meer moet zijn bij de volgende verkiezingen, maar een geschikte opvolger is er binnen de partij niet.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder VVD-kiezers uit het Opiniepanel. Zij beantwoordden onder andere vragen over het leiderschap van 'hun' partij. Maar liefst 16 jaar staat Mark Rutte al aan het roer, maar als het aan kiezers ligt, is dit zijn laatste termijn.

Vertrouwen gedaald

Dat Mark Rutte van belang was voor de partij, mag duidelijk zijn. Zo zei 71 procent van de kiezers bij de laatste landelijke verkiezingen op de VVD te hebben gestemd vanwege de kwaliteiten van de partijleider, veruit het belangrijkste stemmotief voor die kiezers.

En nog steeds heeft een redelijke meerderheid (64 procent) vertrouwen in hem als partijleider, maar heel enthousiast zijn ze niet meer over hem. Vorig jaar stond nog 93 procent achter hem als voorman.

Vertrouwen in partijleiders bij kiezers TK21

Bekijk ook

'Uitgekauwd op Rutte'

Slechts een derde van de mensen die vorig jaar nog VVD stemde, vindt dat Rutte de partij voor de zesde keer moet leiden in de campagne. De meesten (54 procent) vinden dat de partij iemand anders moet aanstellen als lijsttrekker. Onder huidige kiezers is de steun voor een volgende termijn voor Rutte niet veel hoger. "Vele jaren heb ik op Mark Rutte gestemd, maar hij heeft in dit kabinet te veel in moeten leveren om aan de macht te blijven", schrijft een VVD-kiezer in het onderzoek.

Meer kiezers zijn ontevreden over de inbreng van de VVD in het kabinet. 59 procent herkent de partijstandpunten onvoldoende in het kabinetsbeleid. Maar ook op zijn altijd veelgeprezen manier van politiek bedrijven lijken veel kiezers uitgekeken. Iemand die vorig jaar op hem stemde schrijft: "Ik heb Mark Rutte en zijn optredens lang geslikt als zoete koek, maar ik ben sinds de verkiezingen uitgekauwd. Het wordt tijd voor iets nieuws."

VVD-kiezers over het lijsttrekkerschap bij de volgende verkiezingen

Bekijk ook

Geen geschikte opvolger

Hoewel kiezers vinden dat Rutte niet opnieuw lijsttrekker moet worden, zien zij nog geen geschikte opvolger binnen de partij. Drie op de tien (29 procent) denken dat er binnen de VVD iemand is die de partij wederom de grootste kan maken bij de volgende verkiezingen. Een meerderheid van de VVD-kiezers (58 procent) maakt zich dan ook zorgen over de opvolging van Rutte als leider.

"De VVD is Mark Rutte, te veel Mark Rutte. Dat wordt mij duidelijk als ik bijvoorbeeld iemand als Hermans zie debatteren", zegt een VVD-kiezer in het onderzoek. De scepsis over Hermans, nu fractieleider in de Tweede Kamer, wordt breed gedeeld. Slechts een kwart van de VVD-kiezers vindt haar acceptabel als opvolger, tegenover 58 procent die dat niet vindt.

Acceptabel als volgende VVD-leider volgens VVD-kiezers

Terugkeer Dijkhoff

Maar ook het geloof in andere actieve VVD-politici is laag. Justitieminister Dilan Yeşilgöz wordt nog het meest geschikt bevonden, maar met 36 procent steun is dat nog altijd mager. Kiezers zien het verder niet zitten in bewindspersonen Dennis Wiersma, Mark Harbers, Adriaansens en Van der Wal en ook Kamerleden Bente Becker en Thierry Aartsen krijgen de handen nog niet op elkaar.

En dus kijken VVD-kiezers naar prominenten die de politiek inmiddels hebben verlaten. 45 procent ziet Edith Schippers, oud-minister van Volksgezondheid, graag terugkeren als VVD-aanvoerder, maar nog liever hebben VVD-kiezers Klaas Dijkhoff op die positie.

Bekijk ook

Gijs Rademaker presenteert de uitslagen van het onderzoek.
info

Over dit onderzoek

Het onderzoek is gehouden van 27 en 28 juni 2022. Aan het onderzoek deden in totaal 27.973 deelnemers van het EenVandaag Opiniepanel mee. De vragen over de VVD zijn voorgelegd aan 2.150 kiezers die bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 op die partij stemden.

De uitkomsten zijn gewogen op het totaal aantal ondervraagden en representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen
Defensieminister Brekelmans
Bron: EenVandaag

PVV-leider Wilders gaf vandaag aan tegen het sturen van Nederlandse troepen naar Oekraïne te zijn. Defensie-minister Brekelmans reageert hier koeltjes op. "Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat dat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

De plannen tot het vormen van een internationale troepenmacht voor de bescherming van Oekraïne veroorzaken een nieuwe splijtzwam in de regeringscoalitie. PVV-leider Geert Wilders is hier standvastig op tegen en gaat lijnrecht in tegen premier Dick Schoof.

Nog steeds positief over Amerika

Minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) vertelt tegenover EenVandaag dat het kabinet vasthoudt aan het eigen regeerprogramma. "Dit is het standpunt van de heer Wilders. Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

Brekelmans blijft na het tumult van afgelopen week, waarin de Amerikaanse president Donald Trump Europa niet aan de onderhandelingstafel uitnodigde, positief over de Amerikanen. "Ik vertrouw de Amerikanen nog steeds, want ik heb ze ook horen zeggen dat voor hen de NAVO relevanter is dan ooit. En de NAVO is natuurlijk onze belangrijkste veiligheidsgarantie."

'Escalatie-dominantie'

Voor het Nederlandse kabinet blijft de Amerikaanse steun noodzakelijk bij het vormen van een 'robuuste vredesmacht' die Oekraïne moet beschermen. Brekelmans: "De 'backing' van de Amerikanen blijft nodig. Je hebt, om in militaire termen te spreken, altijd een escalatie-dominantie nodig ten opzichte van je tegenstander."

Hij legt uit: "Dus stel dat Rusland een eventueel vredesbestand gaat testen en ze zouden aansturen op een conflict, dan moeten ze weten dat ze bij iedere stap die ze zetten een sterkere tegenstander tegenover zich hebben. En daar hebben we Amerikanen echt voor nodig."

Minister Brekelmans over weigering PVV om troepen naar Oekraïne te sturen

'Europa moet plek aan tafel verdienen'

De defensieminister verwacht overigens dat Europa in een later stadium wel mag plaatsnemen aan de onderhandelingstafel. "Ik heb de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio horen zeggen dat als de gesprekken concreter worden, dat dan natuurlijk ook Oekraïne en Europa aan tafel zullen komen."

"Maar we zullen als Europa die plek ook moeten verdienen", gaat hij verder. "En die plek verdien je door duidelijk aan te geven wat wij als Europa militair in te brengen hebben. En vandaar dat wij als Europese landen nu huiswerk te doen hebben om gezamenlijk tot zo'n plan te komen."

Brede puzzel om te leggen

Over wat Nederland concreet aan materieel en troepen kan leveren aan een eventuele vredesmacht, blijft de minister vaag. "Wij kunnen als Nederland natuurlijk in alle domeinen wel iets leveren, maar daar zullen we goed naar moeten kijken."

"Het is niet zo dat wij allerlei F-35's, of schepen, of troepen klaar hebben staan, die ergens staan te wachten. Die zijn ook ingepland om een bijdrage aan de NAVO te leveren. Die brede puzzel moeten we eerst leggen."

Debat

Brekelmans zegt dat er gekeken kan worden wat we kunnen doen, als er een duidelijk mandaat en rugdekking van de VS is. "Ook in het parlement moet dan besloten worden of Nederland wel of geen bijdrage kan leveren."

Morgen debatteert de Tweede Kamer over welke positie Nederland moet innemen bij de onderhandelingen om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom een defensiebudget van 5 procent voor Nederland niet haalbaar is

Waarom een defensiebudget van 5 procent voor Nederland niet haalbaar is
Een Nederlandse militair in Rukla bij de Russische grens
Bron: ANP

Trump wil dat we 5 procent van ons bbp uitgeven aan defensie. En ook de de Europese leiders vinden dat er nog meer geld naar defensie moet, nu we niet meer op onze Amerikaanse 'vrienden' kunnen vertrouwen. Maar het ophogen van het budget, heeft gevolgen.

Elke euro kan je natuurlijk maar een keer uitgeven, zegt financieel journalist van de Telegraaf Martin Visser. Dus een verhoging van het defensiebudget zou niet zonder gevolgen zijn.

Duizelingwekkende bedragen

1 procent meer of minder klinkt misschien als niet zoveel, maar het gaat om duizelingwekkende bedragen legt Visser uit. "1 procent van het bbp is ongeveer 10 miljard. We geven nu ongeveer 2 procent uit, dus dat is iets meer dan 20 miljard. Wanneer dat 5 procent wordt, moet er dus nog 30 miljard bij."

Dat is ongeveer evenveel als wat we aan onderwijs uitgeven, zegt Visser. "Ter vergelijking: het meeste geld gaat naar de zorg en de sociale zekerheid, daar wordt jaarlijks boven de 100 miljard aan uitgegeven."

Bezuinigingen of staatsschuld

Willen we meer aan defensie uitgeven, dan zijn er eigenlijk twee opties, volgens Visser. "Of je haalt het ergens anders vandaan, dus bezuinigen, of je laat de staatsschuld oplopen."

Beide opties zijn ingewikkeld. Bezuinigen wil eigenlijk niemand en de vraag is dan vooral: waarop? "Dat is een politieke keuze, maar je zag bij de bezuinigingen op het onderwijs bijvoorbeeld al dat er veel weerstand is."

Bekijk ook

Hoge bedragen

Ook de hoogte van de bedragen zorgt daarbij voor gevoeligheid. "In Den Haag gaat het al weken over een btw-verhoging. Dat gaat om 1 miljard", vergelijkt hij.

"Bij zulke forse verhogingen in de defensie-uitgaven wordt dat alleen maar lastiger, want dan gaat het om grotere bedragen die ergens weggehaald moeten worden."

Ongemak

De andere optie, een hogere staatsschuld, is ongemakkelijk voor Nederland, vindt Visser. "Wij zijn het land dat altijd anderen de les lezen op het gebied van staatsschuld. Wij zijn daar zelf erg strikt op."

Wanneer wij de staatsschuld op laten lopen, zijn we niet meer geloofwaardig naar andere landen, gaat Visser verder. "En dan geven we hen eigenlijk een vrijbrief."

Bekijk ook

Tussenkop

Minister van financiën Heinen zei maandag in Brussel dat hij het ook niet ziet zitten om met Europese landen samen geld te lenen voor defensie-investeringen. "Deze opgave loopt echt via de nationale begrotingen", zegt Heinen. "Landen zullen daar zelf moeilijke keuzes moeten maken."

Visser roept politici op die keuzes wel te maken. "NAVO-baas Rutte heeft geopperd om het via de 'kaasschaafmethode' te doen en het overal een beetje weg te halen, maar het kan ook zijn dat er minder geld naar uitkeringen gaat omdat er meer naar defensie moet." Het zal dus een lastige afweging zijn om te kijken waar het geld precies vandaan moet komen.

Haalbaarheid

Visser zelf ziet het niet gebeuren dat we 5 procent gaan uitgeven aan defensie. Los van de vraag waar het geld vandaan moet komen, is het ook de vraag waar je het aan uitgeeft, zegt hij.

"Het geld gaat vooral zitten in mensen en materiaal. Defensie heeft behoefte aan mankracht, zowel militairen als niet-militairen. Het probleem is momenteel dat je het geld niet uitgegeven krijgt. Al maak je het geld vrij, er is ook nog een personeelstekort", zegt hij tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant