Speelgoed voor vluchtelingen, kopen bij kleine ondernemers en kaartjes naar verpleeghuizen: overal in het land zijn acties voor mensen die wel wat hulp kunnen gebruiken in de coronacrisis. EenVandaag deed onderzoek en zet de mooiste acties op een rij.

Brengt de coronacrisis mensen in Nederland dichter bij elkaar? "Ja", zegt de helft (52 procent) van de 27.000 deelnemers die meededen aan het onderzoek van het Opiniepanel. "Samen in de shit verbroedert", schrijft iemand. Een kwart (28 procent) denkt van niet. Zij vrezen dat de verschillen tussen arm en rijk nu groter worden en ergeren zich aan egoïstisch gedrag, zoals hamsteren.

Toch denken de meesten dat we elkaar nodig hebben om hieruit te komen en worden veel mensen blij van alle hulpacties die nu opgezet worden. Veel panelleden dragen zelf een steentje bij.

Mondkapjes inzamelen voor thuiszorg

Iedereen die nu extra hard werkt of het moeilijk heeft kan wel op een speciaal initiatief rekenen. Voor het zorgpersoneel is veel aandacht. Niet alleen met grote landelijke acties, maar ook met kleine initiatieven.

"Ik zamel mondkapjes in voor de thuiszorg", schrijft iemand. "Daar is hier een groot tekort aan en die worden nogal eens vergeten."

Ik werk extra ziekenhuis diensten buiten mijn eigen vaste diensten om op een andere afdeling.

Eten rondbrengen voor horeca

Veel ondervraagden geven aan dat ze graag de ondernemers een hart onder de riem willen steken. Sommigen sturen mailtjes met complimenten naar bedrijven, anderen moedigen iedereen via sociale media aan om toch vooral bij de lokale bloemenwinkel te blijven kopen. "Ik rijd eten rond voor een plaatselijke ondernemer nu zijn zaak verder gesloten is, zo heeft hij toch wat inkomsten", vertelt een deelnemer.

Kettingbrieven voor ouderen, speelgoed voor kinderen

Natuurlijk worden ouderen en kwetsbaren niet vergeten. Nu het moeilijk is om bij ze langs te gaan zijn er allerlei initiatieven op afstand. Zo gaat er een kettingbrief voor ouderen rond waarin iedereen zijn mooiste gedicht kan toevoegen. Ook het sturen van kaartjes en tekeningen is populair. Die gaan vaak naar mensen die we helemaal niet kennen, gewoon om te laten weten dat we aan ze denken.

Ook kinderen die het wat zwaarder hebben krijgen soms een steuntje in de rug. Zo kunnen gezinnen met weinig geld extra speelgoed lenen via een speelotheek. Een andere deelnemer helpt een vluchtelingengezin: "Haar zoontje van 7 is lastig, want hij mag niet naar school, naar zwemles en het wijkcentrum voor z'n kickbokslessen. Ik help hem met zijn thuisstudie. We hebben samen heel veel lol!"

Ik laat kinderen uit de buurt iedere dag een tekening maken voor het verpleeghuis

Helft doet iets voor iemand anders

Naast alle maatschappelijke hulpacties staan veel mensen gewoon klaar om wat extra's voor hun familie, vrienden of bekenden te doen als dat nodig is. De helft (53 procent) van de deelnemers aan het onderzoek doet nu iets extra's voor iemand anders. Sommigen deden voorheen al aan mantelzorg of vrijwilligerswerk, maar door de crisis is er een hele nieuwe groep bij gekomen.

Mensen geven aan dat het heel prettig is om iemand te kunnen helpen: "Een boodschapje meenemen voor mijn oudere buurman is een kleine moeite. Ik kan op veilige afstand blijven en het geeft voldoening."

Boodschapje voor oude buurvrouw

De meesten helpen vooral door wat vaker te bellen of te appen met ouderen, een boodschap te halen of van een afstand een praatje te maken. Veel mensen worstelen met het dilemma hoe ze kunnen helpen zonder al te dichtij te komen. Boven alles willen ze voorkomen dat ze kwetsbaren of zichzelf besmetten.

Sommigen komen wel bij elkaar over de vloer: maken schoon, koken eten, doen een spelletje. En er zijn ook nog steeds grootouders die zeggen op de kleinkinderen te passen, ondanks de risico's.

Jong en oud komen in actie

De groep die in actie komt is heel divers. Alle geledingen van de maatschappij doen mee. Van jong tot oud draagt iedereen zijn steentje bij. In de groep tot 35 jaar doet 51 procent wat voor een ander, tussen de 35 en 65 jaar ligt dat nog iets hoger: 59 procent. Ook ouderen helpen naar vermogen: 43 procent.

In het land wordt bezorgd gereageerd op de botsing tussen Trump en Zelensky. Ook daalt het vertrouwen in de NAVO flink nu verhoudingen tussen lidstaten zijn verslechterd. In november had 61 procent vertrouwen, daar is nu nog 39 procent van over.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 16.000 leden van het Opiniepanel, vlak na de ruzie tussen de presidenten Trump en Zelensky in het Witte Huis. Mensen reageren in het onderzoek bezorgd over de verslechterde verhoudingen tussen westerse landen.

'Een beschamende vertoning'

'Verbijsterend', 'schandalig' en 'gevaarlijk': verreweg de meeste panelleden zijn uitgesproken over het gebekvecht tussen de leiders. Kiezers van links tot rechts vinden het een beschamende vertoning van de president en vice-president van de Verenigde Staten.

Een PVV-kiezer: "Trump heeft Zelensky zeer amateuristisch en onheus bejegend. Hij zat hem als een klein kind de les te lezen. Van de president van Amerika mag je toch iets meer professionaliteit verwachten." Een paar mensen in het onderzoek noemen het juist 'dom' van de Oekraïense president Zelensky. "Als je een deal wil, moet je niet gaan zitten provoceren", vindt iemand.

De machtsverhoudingen verschuiven

De zorgen bij panelleden na de gebeurtenissen van vrijdag zijn groot. "Je ziet de machtsverhoudingen voor je neus verschuiven. Met twee idioten aan het roer van de grootste en sterkste krijgsmacht", beschrijft een van hen de president en vice-president van Amerika.

Mensen maken zich zorgen over de relatie tussen de VS en Europa (69 procent), over wat dit betekent voor de oorlog in Oekraïne (72 procent), en over een oorlog tussen Rusland en andere Europese landen (57 procent). "Rusland heeft een vrijbrief van Trump gekregen om de aanval op Oekraïne op te voeren. Na Oekraïne worden Estland, Letland en Litouwen aangevallen, en we krijgen geen bescherming meer van de VS", zegt iemand in het onderzoek.

'De NAVO is dood'

Het geloof in de NAVO, waar Amerika het machtigste lid van is, is flink lager dan in november vorig jaar. Van een meerderheid (61 procent) toen, gelooft nu nog maar een minderheid (39 procent) erin. Iemand zegt: "De NAVO is dood. De Amerikanen gaan de verdedigingsverplichtingen niet waarmaken en ik maak mij dan ook ernstig zorgen over de toekomst van de Baltische Staten."

De recente ruzie tussen Trump en Zelensky speelt een rol bij het kelderende geloof in de NAVO, maar uit de open reacties blijkt dat de terugval al langer aan de gang is. "De NAVO is een paar weken na de verkiezing van Trump eenzijdig opgeheven", schrijft een deelnemer.

NAVO- en EU-lidmaatschap Oekraïne?

Toch vinden de meeste mensen (59 procent), net als een paar weken geleden, dat Oekraïne toe moet treden tot de NAVO. 29 procent ziet dat graag zo snel mogelijk gebeuren. 30 procent wil dat de NAVO Oekraïne op langere termijn onder de vleugel neemt. De steun voor een EU-lidmaatschap van Oekraïne is even groot.

Daar tegenover staat een derde van de panelleden die niet wil dat het land van Zelensky toetreedt tot de EU of de NAVO. "Ook al heb ik te doen met Oekraïne, ik maak me zorgen over de corruptie in dat land. En ik kan het Poetin dan niet kwalijk nemen als hij dat als ultieme provocatie zal zien", zegt een panellid bezorgd.

Meer bevoegdheden EU

Het aantal mensen dat meer macht voor de EU wil, is de afgelopen tijd flink groter geworden. Ongeveer een jaar geleden zei nog 12 procent dat de Europese Unie meer bevoegdheden zou moeten krijgen. Inmiddels is dat gestegen naar 22 procent. Die bevoegdheden gaan voornamelijk over gezamenlijke defensie-uitgaven.

Een deelnemer schrijft: "Er moeten gezamenlijke leningen komen voor defensie, dus moet er meer verantwoordelijkheid naar Brussel. Ook een Europese legereenheid is keihard nodig." Er zijn zelfs panelleden die pleiten voor een gezamenlijk, Europees kernwapen, om krachtiger tegenover grootmachten als de VS, Rusland en China te staan.