tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

'Samen in de shit verbroedert': de mooiste initiatieven uit ons onderzoek

'Samen in de shit verbroedert': de mooiste initiatieven uit ons onderzoek
Kind maakt tekening om voor het raam te hangen
Bron: ANP

Speelgoed voor vluchtelingen, kopen bij kleine ondernemers en kaartjes naar verpleeghuizen: overal in het land zijn acties voor mensen die wel wat hulp kunnen gebruiken in de coronacrisis. EenVandaag deed onderzoek en zet de mooiste acties op een rij.

Brengt de coronacrisis mensen in Nederland dichter bij elkaar? "Ja", zegt de helft (52 procent) van de 27.000 deelnemers die meededen aan het onderzoek van het Opiniepanel. "Samen in de shit verbroedert", schrijft iemand. Een kwart (28 procent) denkt van niet. Zij vrezen dat de verschillen tussen arm en rijk nu groter worden en ergeren zich aan egoïstisch gedrag, zoals hamsteren.

Toch denken de meesten dat we elkaar nodig hebben om hieruit te komen en worden veel mensen blij van alle hulpacties die nu opgezet worden. Veel panelleden dragen zelf een steentje bij.

Mondkapjes inzamelen voor thuiszorg

Iedereen die nu extra hard werkt of het moeilijk heeft kan wel op een speciaal initiatief rekenen. Voor het zorgpersoneel is veel aandacht. Niet alleen met grote landelijke acties, maar ook met kleine initiatieven.

"Ik zamel mondkapjes in voor de thuiszorg", schrijft iemand. "Daar is hier een groot tekort aan en die worden nogal eens vergeten."

Ik werk extra ziekenhuis diensten buiten mijn eigen vaste diensten om op een andere afdeling.

Ook het zorgpersoneel zelf doet er nog wel eens een schepje bovenop.

Eten rondbrengen voor horeca

Veel ondervraagden geven aan dat ze graag de ondernemers een hart onder de riem willen steken. Sommigen sturen mailtjes met complimenten naar bedrijven, anderen moedigen iedereen via sociale media aan om toch vooral bij de lokale bloemenwinkel te blijven kopen. "Ik rijd eten rond voor een plaatselijke ondernemer nu zijn zaak verder gesloten is, zo heeft hij toch wat inkomsten", vertelt een deelnemer.

Lees ook

Kettingbrieven voor ouderen, speelgoed voor kinderen

Natuurlijk worden ouderen en kwetsbaren niet vergeten. Nu het moeilijk is om bij ze langs te gaan zijn er allerlei initiatieven op afstand. Zo gaat er een kettingbrief voor ouderen rond waarin iedereen zijn mooiste gedicht kan toevoegen. Ook het sturen van kaartjes en tekeningen is populair. Die gaan vaak naar mensen die we helemaal niet kennen, gewoon om te laten weten dat we aan ze denken.

Ook kinderen die het wat zwaarder hebben krijgen soms een steuntje in de rug. Zo kunnen gezinnen met weinig geld extra speelgoed lenen via een speelotheek. Een andere deelnemer helpt een vluchtelingengezin: "Haar zoontje van 7 is lastig, want hij mag niet naar school, naar zwemles en het wijkcentrum voor z'n kickbokslessen. Ik help hem met zijn thuisstudie. We hebben samen heel veel lol!"

Ik laat kinderen uit de buurt iedere dag een tekening maken voor het verpleeghuis

Helft doet iets voor iemand anders

Naast alle maatschappelijke hulpacties staan veel mensen gewoon klaar om wat extra's voor hun familie, vrienden of bekenden te doen als dat nodig is. De helft (53 procent) van de deelnemers aan het onderzoek doet nu iets extra's voor iemand anders. Sommigen deden voorheen al aan mantelzorg of vrijwilligerswerk, maar door de crisis is er een hele nieuwe groep bij gekomen.

Mensen geven aan dat het heel prettig is om iemand te kunnen helpen: "Een boodschapje meenemen voor mijn oudere buurman is een kleine moeite. Ik kan op veilige afstand blijven en het geeft voldoening."

Door het coronavirus krijgt Ans niet meer de thuiszorg die ze eerder wel kreeg. Dat maakt het lastig voor haar om dagelijkse klusjes gedaan te krijgen. Maar gelukkig is er een oplossing: student Nadine doet de boodschappen.

Boodschapje voor oude buurvrouw

De meesten helpen vooral door wat vaker te bellen of te appen met ouderen, een boodschap te halen of van een afstand een praatje te maken. Veel mensen worstelen met het dilemma hoe ze kunnen helpen zonder al te dichtij te komen. Boven alles willen ze voorkomen dat ze kwetsbaren of zichzelf besmetten.

Sommigen komen wel bij elkaar over de vloer: maken schoon, koken eten, doen een spelletje. En er zijn ook nog steeds grootouders die zeggen op de kleinkinderen te passen, ondanks de risico's.

Lees ook

Jong en oud komen in actie

De groep die in actie komt is heel divers. Alle geledingen van de maatschappij doen mee. Van jong tot oud draagt iedereen zijn steentje bij. In de groep tot 35 jaar doet 51 procent wat voor een ander, tussen de 35 en 65 jaar ligt dat nog iets hoger: 59 procent. Ook ouderen helpen naar vermogen: 43 procent.

info

Over het onderzoek:

Het onderzoek is gehouden op 24 en 25 maart 2020. Aan het onderzoek deden 26.976 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee.
Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. Het Opiniepanel bestaat uit ruim 65.000 leden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Wat moet Europa doen na ruzie in het Witte Huis? 'NAVO-top afzeggen zou slimme zet zijn'

Wat moet Europa doen na ruzie in het Witte Huis? 'NAVO-top afzeggen zou slimme zet zijn'
Eerder kwamen EU-leiders al bijeen voor een spoedoverleg over Oekraïne
Bron: ANP

'Een historisch kantelpunt.' Zo noemt hoogleraar Rob de Wijk de uit de hand gelopen ontmoeting tussen president Zelensky en president Trump. Europa moet volgens hem nu snel handelen om de eigen veiligheid te garanderen.

De Wijk keek met verbazing naar het overleg in het Witte Huis. "Het leken wel maffiabazen", zo schetst de hoogleraar internationale betrekkingen de ontmoeting, waar eigenlijk een akkoord had moeten komen over een grondstoffendeal tussen de VS en Oekraïne.

'Nederlaag voor Trump'

Vice-president JD Vance speelde volgens De Wijk een cruciale rol in het laten ontsporen van die deal. "De escalatie begon toen Vance opmerkingen maakte over 'meer dankbaarheid tonen', waarna Trump oude kwesties oprakelde, zoals de Hunter Biden-affaire."

Dat het overleg met Zelensky mislukte, ziet de hoogleraar als een grote nederlaag voor Trump. "Hij wilde een diplomatiek succes en een grondstoffenovereenkomst sluiten, maar kreeg het niet voor elkaar. Dat Trump geen deal wist te maken, is een teken van zwakte."

Bekijk ook

De NAVO-top afzeggen

De kans dat Amerika snel de stekker uit Europa trekt, is volgens de geopolitiek expert van The Hague Centre for Strategic Studies groot. "We moeten nu snel onze eigen veiligheid en geopolitieke positie versterken. Het is nu of nooit."

Een goed signaal van Europa zou volgens hem zijn om aan te kondigen dat de NAVO-top, gepland in mei in Den Haag, niet doorgaat. Tenzij Trump een nadrukkelijk signaal afgeeft dat hij de NAVO wél belangrijk vindt en artikel 5 wil eerbiedigen. "Als wij nu niet pro-actief handelen, gaat Trump ons chanteren. Bijvoorbeeld door te zeggen: 'Ik pak Groenland en in ruil daarvoor blijf ik bij de NAVO.'"

Kan Europa nog rekenen op de VS? Rob de Wijk denkt van niet

Oekraïne als partner

Zondag voert de EU al topoverleg in Londen over de Europese defensiestrategie. Een uitgelezen moment om te dreigen met het afzeggen van de NAVO-top, zegt De Wijk.

Daarnaast moeten we volgens hem kijken naar partners die de gaten kunnen vullen die Amerika achterlaat. "En weet je wie daarvoor uitermate geschikt is? Oekraïne. Tot nu toe realiseert bijna niemand zich dit. Oekraïne is eigenlijk onze ideale partner."

Een speciale alliantie

"Zij hebben langeafstandswapens en kunnen het Delta-communicatiesysteem leveren, wat erg belangrijk is voor Europa. Daarnaast kunnen ze helpen met productiecapaciteit."

De Wijk pleit voor een strategische alliantie van Europese landen met Oekraïne. Daarvoor moet de discussie over lidmaatschap van de NAVO voor Oekraïne volgens hem wel in de ijskast. "Net als het lidmaatschap van de Europese Unie." Ook moeten we ophouden met een discussie over een Europees leger, vindt hij.

Bekijk ook

Geen tijd te verliezen

De landen die de alliantie zouden moeten trekken, vormen de zogenaamde Weimar-groep. "De kern daarvan wordt gevormd door de Fransen, de Britten, de Polen en de Duitsers. Met daaromheen de Italianen en de Spanjaarden, de Baltische Staten en de Scandinavische landen."

"Als je dat gaat doen, dan ben je in staat om die defensie in Europa zodanig vorm te geven. Maar je moet het wel heel snel doen. Je moet bij wijze van spreken morgen al besluiten nemen, tijdens de top in Londen."

Wat moet het defensiebeleid van Europa in de toekomst worden?

In de war

Welke rol Nederland hierin zou moeten spelen, is volgens De Wijk nog onduidelijk. "We zitten nu met een kabinet dat gewoon niet echt functioneert en met een partij die eigenlijk in zijn hart pro-Russisch is, net zoals heel veel andere rechts-radicale partijen in Europa." De Wijk doelt daarmee op de PVV.

"Dit soort partijen waren ook pro-Trump. Dat hebben we natuurlijk ook met Wilders gezien. Maar nu zien ze dat Trump de veiligheid van Europa op het spel zet merk je dat ze in verwarring zijn.

'Laat Trump en Poetin vallen'

"Ze weten eigenlijk niet meer precies hoe ze hiermee om moeten gaan. Als je voor jezelf kiest en je eigen veiligheid, betekent dit dat je Trump moet laten vallen, en dus ook Poetin."

Ook moeten we 'als de sodemieter' een eigen oorlogsindustrie opbouwen, zegt De Wijk. "Dat is noodzakelijk om Rusland af te schrikken en militaire slagkracht te garanderen. Daar hebben we wel even de tijd voor, omdat Rusland nu te zwak is om direct aan te vallen."

Bekijk ook

Financieel haalbaar

De financiering van een eigen onafhankelijke Europese defensie is volgens De Wijk geen al te grote hobbel. "We gaan hier echt niet aan failliet. Het gaat om 3,5 procent van ons BBP. Ursula von der Leyen heeft al aangegeven dat de begrotingsregels kunnen worden verruimd. Er wordt nu ook gesproken over gezamenlijke leningen."

"Bondskanselier Metz en president Macron werken al aan een speciaal defensiefonds van bijvoorbeeld 200 miljard euro om de Europese militaire industrie te versterken. Het gaat uiteindelijk niet om gigantische bedragen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Angst voor escalatie na botsing Trump en Zelensky, vertrouwen in de NAVO gekelderd

Angst voor escalatie na botsing Trump en Zelensky, vertrouwen in de NAVO gekelderd
De Amerikaanse president Trump en de Oekraïense president Zelensky
Bron: AFP

In het land wordt bezorgd gereageerd op de botsing tussen Trump en Zelensky. Ook daalt het vertrouwen in de NAVO flink nu verhoudingen tussen lidstaten zijn verslechterd. In november had 61 procent vertrouwen, daar is nu nog 39 procent van over.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 16.000 leden van het Opiniepanel, vlak na de ruzie tussen de presidenten Trump en Zelensky in het Witte Huis. Mensen reageren in het onderzoek bezorgd over de verslechterde verhoudingen tussen westerse landen.

'Een beschamende vertoning'

'Verbijsterend', 'schandalig' en 'gevaarlijk': verreweg de meeste panelleden zijn uitgesproken over het gebekvecht tussen de leiders. Kiezers van links tot rechts vinden het een beschamende vertoning van de president en vice-president van de Verenigde Staten.

Een PVV-kiezer: "Trump heeft Zelensky zeer amateuristisch en onheus bejegend. Hij zat hem als een klein kind de les te lezen. Van de president van Amerika mag je toch iets meer professionaliteit verwachten." Een paar mensen in het onderzoek noemen het juist 'dom' van de Oekraïense president Zelensky. "Als je een deal wil, moet je niet gaan zitten provoceren", vindt iemand.

Bekijk ook

De machtsverhoudingen verschuiven

De zorgen bij panelleden na de gebeurtenissen van vrijdag zijn groot. "Je ziet de machtsverhoudingen voor je neus verschuiven. Met twee idioten aan het roer van de grootste en sterkste krijgsmacht", beschrijft een van hen de president en vice-president van Amerika.

Mensen maken zich zorgen over de relatie tussen de VS en Europa (69 procent), over wat dit betekent voor de oorlog in Oekraïne (72 procent), en over een oorlog tussen Rusland en andere Europese landen (57 procent). "Rusland heeft een vrijbrief van Trump gekregen om de aanval op Oekraïne op te voeren. Na Oekraïne worden Estland, Letland en Litouwen aangevallen, en we krijgen geen bescherming meer van de VS", zegt iemand in het onderzoek.

'De NAVO is dood'

Het geloof in de NAVO, waar Amerika het machtigste lid van is, is flink lager dan in november vorig jaar. Van een meerderheid (61 procent) toen, gelooft nu nog maar een minderheid (39 procent) erin. Iemand zegt: "De NAVO is dood. De Amerikanen gaan de verdedigingsverplichtingen niet waarmaken en ik maak mij dan ook ernstig zorgen over de toekomst van de Baltische Staten."

De recente ruzie tussen Trump en Zelensky speelt een rol bij het kelderende geloof in de NAVO, maar uit de open reacties blijkt dat de terugval al langer aan de gang is. "De NAVO is een paar weken na de verkiezing van Trump eenzijdig opgeheven", schrijft een deelnemer.

Hoeveel vertrouwen is er in de NAVO?

NAVO- en EU-lidmaatschap Oekraïne?

Toch vinden de meeste mensen (59 procent), net als een paar weken geleden, dat Oekraïne toe moet treden tot de NAVO. 29 procent ziet dat graag zo snel mogelijk gebeuren. 30 procent wil dat de NAVO Oekraïne op langere termijn onder de vleugel neemt. De steun voor een EU-lidmaatschap van Oekraïne is even groot.

Daar tegenover staat een derde van de panelleden die niet wil dat het land van Zelensky toetreedt tot de EU of de NAVO. "Ook al heb ik te doen met Oekraïne, ik maak me zorgen over de corruptie in dat land. En ik kan het Poetin dan niet kwalijk nemen als hij dat als ultieme provocatie zal zien", zegt een panellid bezorgd.

Moet Oekraïne lid worden van de NAVO en de EU?
Welk gevoel hebben mensen bij de botsing tussen Trump en Zelensky? Hoeveel vertrouwen is er in de NAVO? En moet de EU volgens panelleden meer bevoegdheden krijgen of niet? Dit en meer zie in je in het tv-item.

Meer bevoegdheden EU

Het aantal mensen dat meer macht voor de EU wil, is de afgelopen tijd flink groter geworden. Ongeveer een jaar geleden zei nog 12 procent dat de Europese Unie meer bevoegdheden zou moeten krijgen. Inmiddels is dat gestegen naar 22 procent. Die bevoegdheden gaan voornamelijk over gezamenlijke defensie-uitgaven.

Een deelnemer schrijft: "Er moeten gezamenlijke leningen komen voor defensie, dus moet er meer verantwoordelijkheid naar Brussel. Ook een Europese legereenheid is keihard nodig." Er zijn zelfs panelleden die pleiten voor een gezamenlijk, Europees kernwapen, om krachtiger tegenover grootmachten als de VS, Rusland en China te staan.

Welke bevoegdheden moet de EU hebben?
info

Over dit onderzoek

Het onderzoek is gehouden op 1 maart 2025. Er deden in totaal 16.418 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant