Minder mensen bezorgd over klimaat, ook opluchting over terugschroeven maatregelen: 'Was te ver doorgeschoten'

In vergelijking met september vorig jaar maken minder mensen zich zorgen over de gevolgen van klimaatverandering voor Nederland, en minder over de maatregelen om dit tegen te gaan. Reden voor die daling: wisselvallig overheidsbeleid en een rechts kabinet.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 21.000 leden van het Opiniepanel. Waar vorig jaar nog zo'n 6 op de 10 (61 procent) zich zorgen maakten over de - in hun ogen - dure klimaatmaatregelen, is dat nu minder dan de helft (46 procent). En waar sommigen verwachten dat het coalitieakkoord voor minder financiële lasten zal zorgen, zijn anderen ontevreden over de 'weinig ambitieuze plannen' en het 'inconsistente beleid'.

'Minder krom liggen'

Hoewel de nieuwe coalitie van plan is om de bestaande klimaatdoelen voor 2030 en 2050 in stand te houden, kiezen PVV, VVD, NSC en BBB ervoor om eerder ingevoerde maatregelen die daaraan bijdragen, weer terug te draaien. Zo willen de partijen af van de salderingsregeling en wordt de verplichte warmtepomp geschrapt.

Een deel van de groep die zich in september zorgen maakte over de kosten van klimaatmaatregelen, haalt inmiddels opgelucht adem, omdat zij verwachten 'minder krom te hoeven liggen' door de plannen van de nieuwe coalitie.

'Zonde van investering'

Tegelijkertijd leidt die koerswijziging tot veel onvrede onder mensen die eerder aanpassingen deden om hun huis klimaatneutraler te maken. Zij spreken van een 'zwalkend beleid' en vinden hun duurzame ingrepen nu 'zonde van de investering'.

"Ik heb het afgelopen jaar voor veel geld zonnepanelen geplaatst en nu wordt de salderingsregeling afgeschaft", verzucht een panellid. "Andere maatregelen ga ik dus niet meer nemen."

Minder klimaatbewust

Die teleurstelling lijkt met de komst van het nieuwe kabinet tot minder klimaatbewuste keuzes te leiden. Waar er in het coalitieakkoord minder nadruk ligt op klimaat, zijn panelleden daar naar eigen zeggen ook minder mee bezig. In september vond driekwart (76 procent) zich redelijk tot zeer klimaatbewust leven, momenteel is dat nog tweederde (68 procent).

"Ik kies steeds minder klimaatbewust", vertelt een deelnemer. "Of ik nu meedoe of niet, het kost me toch wel klauwen met geld." Anderen die wel die bereidheid hebben, geven aan zich afgeremd te voelen door 'inconsistent beleid' en 'te weinig financieel voordeel'.

Zorgen over klimaatverandering?

Tegelijkertijd nemen óók de zorgen over de gevolgen van wereldwijde klimaatverandering voor Nederland iets af. Minder dan de helft (46 procent) geeft aan zich daar redelijk wat tot veel zorgen over te maken, waar dat een klein jaar geleden nog iets meer dan de helft (53 procent) was.

Een uitsplitsing naar politieke voorkeur laat zien dat het vooral kiezers van (centrum-)rechtse partijen als de VVD en NSC zich minder zorgen zijn gaan maken over de gevolgen van klimaatverandering, dan de - toen nog potentiële - stemmers van die partijen in september deden. Zij vinden bijvoorbeeld dat andere zaken prioriteit hebben, zoals woningbouw, zorg of bestaanszekerheid.

VVD- en NSC-kiezers verdeeld

Toch zijn de meningen over de klimaatplannen van de nieuwe coalitie onder deze partijen sterk verdeeld. Het meer klimaatsceptische deel van deze achterbannen is blij met de koerswijziging: het beleid onder het kabinet-Rutte IV was in hun ogen 'hysterisch' of 'te ver doorgeschoten'.

Andere VVD- en NSC-kiezers vinden de plannen in het coalitieakkoord juist 'onrustbarend' of 'weinig ambitieus'. Een NSC-kiezer zegt daarover: "Wispelturig karakter van de overheid. Niet de ballen hebben om door te pakken, en meer bezig met de eigen populariteit."