Meeste profvoetbalteams hebben geen plan bij racistische spreekkoren, zeggen aanvoerders

Profvoetballers ervaren vaker racisme in stadions dan nu in het nieuws komt. Toch hebben maar weinig teams in de Eredivisie en Eerste Divisie afspraken gemaakt over wat te doen als het gebeurt.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag in samenwerking met spelersvakbond VVCS onder 28 van de 38 aanvoerders van de Eerste en Eredivisie. Na racistische uitingen tegen Excelsior-voetballer Mendes Moreira presenteert de KNVB op 8 februari een plan om racisme in het Nederlandse voetbal aan te pakken.

Wekelijks racisme van supporters

En dat is hard nodig, blijkt uit dit onderzoek. 10 van de 28 ondervraagde voetballers zeggen dat ze minstens een paar keer per half jaar racisme ervaren tijdens het voetbal. Vier aanvoerders zeggen dat het zelfs bij elke wedstrijd gebeurt.

In de meeste gevallen gaat het dan om spreekkoren van supporters vanaf de tribune. Uitingen als 'kutmarokkaan', 'aap' en 'katoenplukker' worden door de spelers genoemd als veelgehoorde verwensingen.

Meeste profteams hebben geen afspraken

Lang niet altijd zijn die verwensingen daarna onderwerp van gesprek in de kleedkamer. De meeste aanvoerders zeggen in het onderzoek dat racistische uitlatingen vanaf de tribune maar een enkele keer met het team worden besproken.

Sowieso hebben nog maar weinig teams in de hoogste divisies afspraken met elkaar gemaakt over wat te doen bij racistische spreekkoren. 21 van de 28 ondervraagde teamcaptains zeggen dat er in die gevallen geen plan is. Een deel benadrukt, ondanks het gebrek aan harde afspraken, wel ad hoc te reageren als het voorkomt. "We zijn een eenheid, dus ik denk dat we op dat moment vanuit onszelf zeggen: 'We stoppen'", zegt één aanvoerder.

'Straf bij aankaarten racisme in jeugdopleiding'

De aanvoerders zien ook dat wetgeving een obstakel is om racisme aan te pakken: "Het is een breder maatschappelijk probleem. De clubs en KNVB zijn met handen en voeten gebonden. Het is meer een zaak voor justitie."

Eén aanvoerder ervaart dat clubs zelf tegenwerken in de aanpak tegen racisme. "Ik zie vaak bij jeugdwedstrijden dat er niet wordt geluisterd als er bezwaar wordt gemaakt tegen racistische opmerkingen. Het gebeurt heel vaak dat degene die bezwaar heeft gemaakt een sanctie krijgt."

Video: ex-profvoetballer Dries Boussatta over de aanpak van racisme

Positief over nieuwe KNVB-aanpak

De ondervraagde leiders zijn positief over de meeste maatregelen die de KNVB en het kabinet willen invoeren om racisme te bestrijden. Vooral slimme camera's, stadionverboden en strafrechtelijke vervolging werken volgens voetballers. Ook het consequent staken van een wedstrijd bij racistische spreekkoren krijgt steun van de captains.

Maatregelen die de club benadelen, zoals puntaftrek of een boete, zijn volgens hen minder effectief. "De club straffen heeft geen nut aangezien de supporters dan toch niet worden gestraft. De volgende wedstrijd doen ze het weer. Je moet de daders aanpakken met duidelijke herkenning en een zware straf", vindt een ondervraagde.

Bewustwording

Naast deze straffen roepen diverse spelers op tot meer bewustwording. "Er wordt veel gedaan om supporters die zich misdragen aan te kunnen pakken. Echter op bewustwording is nog steeds winst te boeken. Bewustwording zorgt hopelijk voor meer sociale controle."

Toch denken de meeste aanvoerders, 21 van de 28, dat de KNVB en het kabinet voldoende maatregelen nemen om racisme aan te pakken.