meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Meerderheid wil liever nieuwe verkiezingen dan doorgaan met formatie

Meerderheid wil liever nieuwe verkiezingen dan doorgaan met formatie
Bron: ANP

Zes op de tien (61 procent) mensen zien liever nieuwe verkiezingen dan dat de formatie van een minderheidskabinet wordt doorgezet. Ook een groot deel van de D66- en CDA-stemmers vindt dat het inmiddels tijd is om weer naar de stembus te gaan.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 28.000 leden van het Opiniepanel.

Alleen VVD'ers steunen voortzetten formatie in meerderheid

De formatie is bijna een half jaar bezig, inmiddels wordt de mogelijkheid van een minderheidskabinet dat bestaat uit een combinatie van de VVD, D66 en het CDA onderzocht.

De meeste VVD-kiezers vinden dat een goede zaak; twee derde ziet het liefst dat de poging een minderheidskabinet te formeren, wordt doorgezet. Een kwart wil liever verkiezingen.

Ongeveer helft D66- en CDA-achterban wil nieuwe verkiezingen

De VVD-achterban staat daarin alleen. Er is geen andere partij waarvan de kiezers in meerderheid het liefst verder willen formeren. Bij bijna elke kiezersgroep willen de meeste stemmers liever nieuwe verkiezingen, PVV- en FVD-stemmers voorop.

Veel kiezers willen liever nieuwe verkiezingen.

Opvallend is vooral dat ook een groot aantal D66- en CDA-kiezers een gang naar de stembus verkiest boven het voortzetten van de formatie. Hun partijen zijn nog in de race voor kabinetsdeelname en beide partijen staan op verlies in de zetelpeiling. Desondanks wil 43 procent van de D66'ers en de helft (51 procent) van de CDA'ers liever nieuwe verkiezingen.

Bekijk ook

Nieuwe verhoudingen

Velen van hen hopen dat er dan nieuwe verhoudingen ontstaan, die de kans op een geslaagde formatie vergroten. Dat D66 en het CDA minder zetels zouden kunnen halen, 'is dan maar zo', volgens een CDA-kiezer. En een D66-stemmer zegt: "Dit voortzetten is nog schadelijker voor mijn partij."

Ook zijn er D66- en CDA-kiezers die nieuwe verkiezingen willen aangrijpen om op een andere partij te stemmen. "Ik heb D66 gestemd, maar ik vind dat Kaag het niet goed doet", zegt een deelnemer. Meerdere CDA-kiezers schrijven in het onderzoek dat ze bij nieuwe verkiezingen op een eventuele partij van Omtzigt zouden stemmen en denken dat het CDA onder Hoekstra bij de kleinere partijen gaat horen.

Laagste vertrouwen in Kaag en Hoekstra

De reacties van deze deelnemers staan niet op zichzelf. D66-leider Kaag en CDA-voorman Hoekstra scoren van alle politiek leiders de laagste vertrouwenscijfers onder de eigen achterban. Van de kiezers die bij de verkiezingen op D66 stemden, heeft nog 69 procent vertrouwen in Sigrid Kaag als leider van D66. Bij Hoekstra is dat 62 procent.

In mei was dat nog 91 en 70 procent; in februari, voor de verkiezingen, kon Hoekstra zelfs nog op steun van 95 procent van de CDA-achterban rekenen.

Hoeveel vertrouwen hebben kiezers in 'hun' partijleider?
info

Peilingtrends

Meer uitslagen over de politiek vind je vanaf nu op Peilingtrends. Daar staan de cijfers gebundeld in handige grafieken zodat je alles makkelijk kunt vinden en vergelijken.

Vertrouwen in Rutte blijft hoog

Het aftreden van Sigrid Kaag als minister van Buitenlandse Zaken zorgt voor een opleving in het vertrouwen dat D66'ers in haar hebben. Van de D66-kiezers die het onderzoek na haar aftreden invulden, heeft 77 procent vertrouwen in haar als partijleider. Een ruime meerderheid van hen (86 procent) vindt dat ze, hoewel ze nu is gestopt als minister, kan aanblijven als D66-leider.

Maar nog altijd is het verschil met Rutte aanzienlijk. Het vertrouwen dat VVD-kiezers in hem hebben, blijft met 93 procent torenhoog. Ze roemen zijn doorzettingsvermogen, noemen hem 'de enige constante factor' in de turbulente politiek en menen massaal dat er geen betere kandidaat is voor het ambt van premier en het VVD-leiderschap.

Bekijk ook

Laag vertrouwen kabinet, wel waardering aanpak corona

Hoewel Rutte goede cijfers blijft scoren onder zijn eigen kiezers, is het vertrouwen in het demissionaire kabinet onder alle kiezers stukken minder. Een kwart (24 procent) heeft er nu vertrouwen in dat het kabinet zijn werk goed doet. Dat cijfer is niet nieuw: ook in april was de steun voor het kabinet al zo laag. In juni volgde een kortstondige opleving in het vertrouwen vanwege de vaccinatiecampagne die op stoom was, maar nu die naar de achtergrond is verdwenen, zakt het vertrouwen weer.

Voor de manier waarop het kabinet de afgelopen 1,5 jaar de coronacrisis heeft aangepakt, krijgt het meer waardering. Bijna de helft (47 procent) vindt dat het kabinet over het algemeen goed met de crisis is omgegaan. Niet alleen kiezers van de huidige kabinetspartijen maar ook de meeste PvdA- (59 procent) en de helft van de GroenLinks-stemmers (49 procent) zijn daar positief over.

Zo denken kiezers over de manier waarop het kabinet de coronacrisis heeft aangepakt.
info

Over het onderzoek

Dit onderzoek is gehouden van 15 tot en met 20 september 2021. Aan het onderzoek deden 19834 leden van het Opiniepanel mee voor het aftreden van Kaag en 8200 na haar aftreden. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 70.000 leden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse hulpverleners staan klaar voor Myanmar na aardbeving: 'Alle politieke lijntjes vervallen'

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa
Ter illustratie: testlancering van een raket in Noorwegen (2023)
Bron: AFP

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geĂŻnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Bekijk ook

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we Ă©cht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

Bekijk ook

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 Ă  2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Bekijk ook

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met Ă©Ă©n raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met Ă©Ă©n of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant