radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Meerderheid voor tijdelijke asielstop: 'Eerst orde in de chaos, daarna zijn ze weer welkom'

Meerderheid voor tijdelijke asielstop: 'Eerst orde in de chaos, daarna zijn ze weer welkom'
Asielzoekers wachten op een grasveld bij het aanmeldcentrum
Bron: ANP

Een tijdelijke asielstop vinden de meeste mensen een goed idee (69 procent). Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag over de asielcrisis. Gemeenten wettelijk verplichten om asielzoekers op te nemen gaat de grootste groep te ver (55 procent).

De opvang van asielzoekers in Nederland is al langere tijd vastgelopen. EenVandaag legde verschillende plannen voor om hier iets aan te doen. De meerderheid (61 procent) is in principe voor het opvangen van oorlogsvluchtelingen. Dit cijfer is al jaren stabiel en ook de huidige crisis verandert daar niets aan. Maar voor de meeste plannen om uit de huidige crisis te komen, is geen steun. Met uitzondering van een tijdelijke asielstop. Al is de vraag of dit wettelijk haalbaar is.

'Nederland is te vol'

Regeringspartij VVD en oppositiepartijen JA21 en PVV pleiten voor een tijdelijke asielstop. Aanvragen van asielzoekers worden dan tijdelijk niet meer in behandeling genomen. Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel en Migratie) vermoedt dat zo'n stop in strijd is met de Vreemdelingenwet. Hij heeft wel toegezegd om dit te onderzoeken.

Zeven van de tien ondervraagden zien zo'n tijdelijke stop wel zitten. Zij zijn massaal te vinden binnen de achterban van PVV (98 procent), Forum voor Democratie (96 procent), JA21 (96 procent), VVD (83 procent), CDA (80 procent) en bij niet-stemmers (76 procent). Dit zijn deels mensen die al langer vinden dat Nederland te vol is en we de instroom van asielzoekers sowieso moeten beperken.

Steun voor asielstop

'Eerst orde in de chaos'

Maar ook onder mensen die in de basis voorstander zijn van het opvangen van oorlogsvluchtelingen in Nederland is er steun voor dit plan (53 procent). Die is ook terug te zien bij kiezers van ChristenUnie (61 procent), Partij voor de Dieren (52 procent) en PvdA (45 procent). Zij vinden vaak dat we in een noodsituatie beland zijn, die vraagt om scherpe maatregelen tot we onze zaken weer op orde hebben.

"Dit kunnen we asielzoekers niet aandoen. Als we ze niet acceptabel kunnen opvangen zit er niets anders op dan een stop in te stellen", zegt iemand. Een ander: "Eerst orde in de chaos en dan een beter beleid. Daarna zijn ze weer welkom." Ze hopen dat andere landen tot die tijd wat meer instroom aankunnen.

Bekijk ook

Geen steun voor verplichte opvang gemeenten

Het kabinet kijkt nu naar andere manieren om de problemen met de opvang te verkleinen. Zo bereidt het een wet voor die gemeenten verplicht om 'kansrijke' asielzoekers op te nemen en te begeleiden.

Nu vangen sommige gemeenten veel asielzoekers op, andere juist weinig of geen. Een deel wil uitsluitend Oekraïners opvangen. Ruim een derde van de ondervraagden is voor zo'n verplichting (37 procent).

Asielzoekers toewijzen

"Het werkt duidelijk niet als het op vrijwillige basis moet gebeuren", zegt een voorstander. "Zo krijgen vluchtelingen nooit een fatsoenlijk onderdak." Veel deelnemers merken op dat het het eerlijkst is als gemeenten asielzoekers krijgen toegewezen in verhouding met het aantal inwoners.

Een kleine meerderheid (55 procent) is tegen zo'n wettelijke verplichting. In hun ogen heeft het Rijk de huidige problemen veroorzaakt en kun je gemeenten niet verplichten die op te lossen. Bovendien vinden ze dat gemeenten zich nu al genoeg inspannen om te helpen met opvang en huisvesting.

Maatregelen en plannen om asielcrisis te bestrijden

Verdeeldheid over tweede aanmeldcentrum

Over een tweede aanmeldcentrum in de Noordoostpolder, bedoeld om het overvolle aanmeldcentrum in Ter Apel te ontlasten, zijn de meningen verdeeld. Vier van de tien (38 procent) vinden dat de nood zo hoog is dat dit centrum er moet komen.

Bijna de helft (48 procent) is tegen. Dat het gemeentebestuur niet staat te springen omdat het in een azc al zo'n duizend vluchtelingen opvangt, weegt daarbij zwaar. Anderen benadrukken dat je zo alleen maar de stroom asielaanvragen in stand houdt: "Je kunt beter de kraan dichtdraaien dan een tweede emmer zoeken", zegt een deelnemer daarover.

Bekijk ook

Geen voorrang op woningmarkt

Vrijwel geen steun is er voor de actie van de gemeente Utrecht om vluchtelingen die in Nederland mogen blijven tijdelijk voorrang te geven op een huis. Vrijwel alle sociale huurwoningen gaan de komende 6 weken naar deze statushouders. Een slechte zaak, vinden acht van de tien ondervraagden (80 procent).

Zij vinden dit erg oneerlijk ten opzichte van mensen die al jarenlang op een wachtlijst staan. De maatregel roept veel emotie op: "Onacceptabel. Niet te verkopen in deze tijden van woningnood. Mijn dochter en haar gezin wachten al 8 jaar op een huis in Utrecht.. Dit kan ik niet uitleggen."

Zorgen over huidige situatie

Al met al zorgt de huidige opvangcrisis voor veel zorgen bij ondervraagden. Driekwart (78 procent) zegt zich zorgen te maken. Aan de ene kant gaan die over de mensonterende omstandigheden in het aanmeldcentrum ter Apel, waar mensen buiten en op stoelen slapen.

Aan de andere kant gaat het om problemen in Nederland. Er leven vooral zorgen over de druk op de toch al krappe woningmarkt. Ook het gebruik van onze sociale voorzieningen en cultuurverschillen worden genoemd.

Joyce Boverhuis presenteert de resultaten van het onderzoek over de asielcrisis.
info

Over het onderzoek

Het onderzoek is gehouden op 1 en 2 augustus 2022. Aan het onderzoek deden 27.080 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 80.000 leden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom president Donald Trump vrede in Oekraïne wil, zonder Europa erbij te betrekken

De VS wil snel een deal met Poetin om de oorlog in Oekraïne te stoppen. Maar Europa is niet uitgenodigd aan de onderhandelingstafel. Waarom wil Donald Trump dit zo graag? En wat zijn de gevolgen van deze nieuwe koers? "Betekent het einde van de NAVO."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'
Woonminister Mona Keizer wil met nieuwe wet meer betaalbare woningen
Bron: ANP

Nu het woningtekort is opgelopen tot ruim 400.000 woningen, wil het kabinet de bouw van betaalbare huizen afdwingen. Maar volgens de SP is dat bij lange na niet genoeg. De overheid moet de regie volledig terugpakken – desnoods door grond te onteigenen.

De ambitie van het kabinet is torenhoog: 100.000 woningen per jaar erbij. Om meer grip te krijgen op de woningbouw stuurde woonminister Mona Keijzer vandaag het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting naar de Tweede Kamer.

Versneld woningen bouwen

De aangepaste wet van de minister bepaalt onder meer hoeveel, waar en voor wie er gebouwd gaat worden. Maar het regelt ook kortere procedures en versneld bouwen buiten de bebouwde kom.

Nieuw is dat per regio twee derde van de nieuwbouw betaalbaar moet zijn, waarvan 30 procent sociale huur. Lukt het nu niet om genoeg betaalbare huizen op een locatie te bouwen, dan kun je dat compenseren op een andere plek. Gemeenten met weinig sociale of middenhuur kunnen gedwongen worden meer te bouwen.

Woningnood oplossen

"Het is belangrijk dat mensen met een gemiddeld inkomen in alle gemeenten kans hebben op een betaalbare woning", benadrukt Keijzer. "Iedereen kent wel iemand die al jaren aan het wachten is op een betaalbaar plekje." Volgens de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening brengt deze wet de regie daarop terug.

"Het gaat bepalen welke betaalbare woningen je waar gaat bouwen en versnelt daarbij procedures, zodat we de woningnood op kunnen lossen met elkaar." Alles bij elkaar moet het volgens Keijzer gaan lukken om uiteindelijk 100.000 woningen per jaar erbij te bouwen. "Als je kijkt naar de cijfers van vorig jaar, dan zitten we al op 82.000 woningen. En als je kijkt wat er in de pijplijn zit, dan gaan we in 2027 honderdduizend woningen realiseren."

Bekijk ook

Flexibel

Projectontwikkelaar Maarten de Gruyter ziet positieve elementen in de wet. Als een project in een buurt met veel sociale huur financieel niet haalbaar is, biedt de nieuwe wet volgens hem meer flexibiliteit.

"Op dat moment kun je zeggen: 'Weet je, we gaan hier wat meer vrije sector en wat meer middenhuur realiseren'", zegt De Gruyter. Sociale huur kan dan op een andere plek in de regio komen.

Meer geld nodig

Maar nog altijd mist de projectontwikkelaar oplossingen voor de financiële haalbaarheid van projecten. Er is volgens De Gruyter meer geld nodig. "Je kunt wel een project sneller tot stand willen brengen, maar op het moment dat een project nog steeds niet haalbaar is, dan heeft dat natuurlijk niet zoveel zin."

De bouw van betaalbare woningen, sociaal en midden, is volgens De Gruyter vaak niet rendabel. Dat bleek eind vorig jaar ook uit cijfers van de gemeente Utrecht. Volgens de gemeente lopen ontwikkelaars bij betaalbare huurwoningen soms tot 46.000 euro verlies per woning.

Bekijk ook

Kritiek van SP

Met de nieuwe woningwet wil het kabinet meer grip krijgen op het bouwen van betaalbare woningen, maar volgens SP-leider Jimmy Dijk kiest de overheid voor een 'woningmarkt' en niet voor 'volkshuisvesting'. "De markt heeft heel erg gefaald in het bouwen van betaalbare woningen voor mensen", zegt hij.

Volgens Dijk leidt de verplichting van 30 procent sociale huur per regio, in plaats van per gemeente en project, juist tot minder sociale huur. Vooral op de plekken waar het volgens de partij echt nodig is. "Het klinkt sociaal, maar het is een versoepeling. Het betekent voor gemeenten waar er meer dan 30 procent sociale huur is, dat ze minder sociale huur moeten gaan bouwen."

Miljoen woningen voor 800 euro

Daarom komt oppositiepartij SP vandaag met een radicaal ander woonplan. De partij denkt dat het haalbaar is 1 miljoen woningen te realiseren met een maximale huur van 800 euro, voor iedereen. SP-leider Dijk zegt dat dit kan door 'speculanten' aan te pakken. Dat zijn mensen die huizen opkopen om ze vervolgens met een zo groot mogelijke winst door te verkopen. Ook pleit hij om leegstand tegen te gaan en te investeren in renovatie en nieuwbouw.

"Grondprijzen bepalen nu 60 procent van de bouwkosten. Daar moeten we echt vanaf. We moeten speculanten aanpakken en keihard belasten", benadrukt Dijk, die in het uiterste geval grond zelfs wil onteigenen. "Een overheid die inderdaad gaat ingrijpen op de grondprijzen. Daar is niks communistisch aan. Er zijn onwijs veel landen in Europa die dat ook doen, en terecht."

Bekijk ook

Onrealistisch en onbetaalbaar

Critici noemen het plan van de SP onrealistisch en vooral onbetaalbaar. Volgens ontwikkelaars zou het plan in de tientallen miljarden kunnen lopen. Maar Dijk wijst op het verleden. "Voor de jaren 90 was dit doodnormaal. Toen lukte het om 100.000 woningen per jaar te bouwen. 70 tot 80 procent van de mensen kon toen een betaalbare huurwoning vinden."

Dijk wil de plannen financieren met een woonfonds van 20 miljard euro. "Als je de staatsschuld met 1,7 procent laat oplopen, kun je dit doen. We hebben de laagste staatsschuld in 50 jaar." Om het woonfonds verder te vullen kijkt Dijk ook naar de hypotheekrenteaftrek. Door dit af te schaffen boven hypotheken van 450.000 euro, zou dit volgens hem 6 miljard euro moeten opleveren.

Minister ziet niets in SP-plan

Hoewel het plan volgens de SP-leider haalbaar is, ziet projectontwikkelaar De Gruyter dat anders. De projectontwikkelaar pleit voor minder regels en lagere kosten om betaalbare woningen te bouwen.

Ook woonminister Keijzer wijst de SP-plannen voor onteigening af. "Dat is wel vrij communistisch. Het eigendomsrecht is een van de pijlers van onze rechtsstaat." Onteigening duurt volgens haar jaren en helpt woningzoekenden niet.

Hoe wil de politiek betaalbare woningen bouwen?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant