radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Meerderheid vindt staat van ons leger slecht: we moeten snel voldoen aan de NAVO-norm en de dienstplicht bespreken

Meerderheid vindt staat van ons leger slecht: we moeten snel voldoen aan de NAVO-norm en de dienstplicht bespreken
Een oefening van de Koninklijke Landmacht
Bron: ANP

Zes op de tien mensen (61 procent) beoordelen de staat van het Nederlandse leger als slecht. Ze vinden het hoog tijd om te investeren met geld en in mensen. Driekwart wil snel voldoen aan de NAVO-norm en een vorm van dienstplicht moet bespreekbaar zijn.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 28.000 mensen. 1 jaar na de Russische inval in Oekraïne zorgt de staat van het Nederlandse leger bij veel mensen voor zorgen: zij zijn bang dat Nederland onvoldoende mensen en middelen heeft om zich goed te verdedigen bij een eventuele Russische aanval. De zorgen over de gevolgen van de oorlog voor Europa (81 procent) en Nederland (70 procent) zijn nog steeds hoog.

Weinig vertrouwen in staat van krijgsmacht

Er is in de basis best vertrouwen in het Nederlandse leger (57 procent). Dat vertrouwen zit vooral in de mensen. Die zijn hoogopgeleid en kundig, zeggen deelnemers.

Maar slechts een kwart (27 procent) beoordeelt de huidige staat van onze krijgsmacht als goed. 61 procent heeft de indruk dat de staat van ons leger redelijk slecht tot heel slecht is.

Geen tanks en pief-paf-poef-geluidjes

Volgens hen is er jarenlang te veel bezuinigd en hebben we nu te weinig materieel en te weinig personeel. "We hebben onze tanks verkocht, de kazernes gesloten en we moeten oefenen met pief-paf-poef-geluidjes. Hopen maar dat er hier geen oorlog komt, want dan we hebben niks", schrijft iemand.

Een ander: "Mijn zoon was militair. Hij moest weken van huis om te oefenen omdat we hier geen spullen hebben."

Bekijk ook

Driekwart wil NAVO-norm halen

Volgens de meerderheid moeten we er nu zo snel mogelijk voor zorgen dat onze krijgsmacht weer op orde komt met een grote financiële injectie. 77 procent vindt dat het budget voor Defensie snel omhoog moet naar de NAVO-norm van 2 procent.

Mede onder invloed van de oorlog in Oekraïne investeert Nederland in deze kabinetsperiode inmiddels structureel zo'n 5 miljard extra in Defensie. Hiermee gaan we in 2024-2025 voor het eerst de NAVO-norm halen. Veel deelnemers hadden dit liever eerder gezien.

Veel meer steun

De steun voor het voldoen aan de NAVO-norm is de laatste jaren flink gegroeid. Die draaide van een minderheid in 2017 (42 procent) naar een meerderheid (62 procent) in 2018. Het besef dat we te veel bezuinigd hebben op onze krijgsmacht werd steeds sterker.

Met de dreiging van de oorlog in Oekraïne steeg de steun opnieuw. Nu zijn de kiezers van vrijwel alle politieke partijen, van rechts tot links, hier voor.

Bekijk ook

NAVO-norm hoeft niet hoger

Inmiddels is er binnen de NAVO ook discussie over of de norm verder verhoogd moet worden vanwege de Russische dreiging. Een derde (33 procent) van de ondervraagden is hier voor en denkt dat ons leger dit geld goed kan gebruiken.

Maar voor de meesten is dit een brug te ver. De helft is tegen (48 procent) of weet het niet (19 procent). Zij willen eerst de 2-procentsnorm maar eens halen en kijken wat andere landen doen voordat we nog meer gaan investeren.

Herinvoeren actieve dienstplicht?

Naast extra geld is er ook behoefte aan extra personeel bij Defensie. Er is al jaren een groot tekort aan beroepsmilitairen. In Nederland geldt nog steeds officieel een dienstplicht voor mannen en vrouwen tussen de 17 en 45 jaar, maar zonder opkomstplicht. Dat betekent dat ze nu niet actief in dienst hoeven.

CDA-leider Wopke Hoekstra pleitte er onlangs voor om de actieve dienstplicht weer in te voeren in een nieuwe vorm. Jongeren tussen de 18 en 25 jaar kunnen dan kiezen tussen een jaar bij het leger of een maatschappelijke diensttijd, zoals in de zorg. Een kleine meerderheid van alle deelnemers (57 procent) vindt dit een goed plan, een derde (32 procent) is tegen.

Is de dienstplicht weer invoeren een goed idee? Experts zijn het daarover niet eens

Oud voor, jong tegen

Wel zijn er grote verschillen tussen oud en jong. 65-plussers zijn massaal voor (74 procent). Zij vinden dat jongeren wel wat discipline bijgebracht kan worden.

"Een beetje respect voor orde en gezag kunnen ze wel gebruiken. De wereld bestaat niet alleen uit doen wat je zelf leuk vindt", schrijft een oudere. Ook hebben ze vaak zelf ervaren dat de dienstplicht mensen uit alle lagen van de maatschappij bij elkaar brengt.

'Populistisch' en 'dom'

De groep die zelf (deels) de doelgroep is, is een stuk minder positief. Deelnemers onder de 35 jaar zijn vaker tegen (51 procent) dan voor (43 procent). Zij noemen het plan 'populistisch' en 'dom'.

Ook hebben velen er zelf weinig zin in. "Ik denk dat we ons huidige gemotiveerde beroepsmilitairen niet moeten inzetten om ongemotiveerde jongeren op te leiden. We kunnen dat geld beter aan het salarissen van de beroeps geven", zegt een jongere.

Joyce Boverhuis presenteert de resultaten van het onderzoek over het Nederlandse leger en militaire steun aan Oekraïne
info

Over het onderzoek

Het onderzoek is gehouden van 13 tot 15 februari 2023. Aan het onderzoek deden 28,696 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 80.000 leden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant