Meerderheid vindt staat van ons leger slecht: we moeten snel voldoen aan de NAVO-norm en de dienstplicht bespreken

Zes op de tien mensen (61 procent) beoordelen de staat van het Nederlandse leger als slecht. Ze vinden het hoog tijd om te investeren met geld en in mensen. Driekwart wil snel voldoen aan de NAVO-norm en een vorm van dienstplicht moet bespreekbaar zijn.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 28.000 mensen. 1 jaar na de Russische inval in Oekraïne zorgt de staat van het Nederlandse leger bij veel mensen voor zorgen: zij zijn bang dat Nederland onvoldoende mensen en middelen heeft om zich goed te verdedigen bij een eventuele Russische aanval. De zorgen over de gevolgen van de oorlog voor Europa (81 procent) en Nederland (70 procent) zijn nog steeds hoog.

Weinig vertrouwen in staat van krijgsmacht

Er is in de basis best vertrouwen in het Nederlandse leger (57 procent). Dat vertrouwen zit vooral in de mensen. Die zijn hoogopgeleid en kundig, zeggen deelnemers.

Maar slechts een kwart (27 procent) beoordeelt de huidige staat van onze krijgsmacht als goed. 61 procent heeft de indruk dat de staat van ons leger redelijk slecht tot heel slecht is.

Geen tanks en pief-paf-poef-geluidjes

Volgens hen is er jarenlang te veel bezuinigd en hebben we nu te weinig materieel en te weinig personeel. "We hebben onze tanks verkocht, de kazernes gesloten en we moeten oefenen met pief-paf-poef-geluidjes. Hopen maar dat er hier geen oorlog komt, want dan we hebben niks", schrijft iemand.

Een ander: "Mijn zoon was militair. Hij moest weken van huis om te oefenen omdat we hier geen spullen hebben."

Driekwart wil NAVO-norm halen

Volgens de meerderheid moeten we er nu zo snel mogelijk voor zorgen dat onze krijgsmacht weer op orde komt met een grote financiële injectie. 77 procent vindt dat het budget voor Defensie snel omhoog moet naar de NAVO-norm van 2 procent.

Mede onder invloed van de oorlog in Oekraïne investeert Nederland in deze kabinetsperiode inmiddels structureel zo'n 5 miljard extra in Defensie. Hiermee gaan we in 2024-2025 voor het eerst de NAVO-norm halen. Veel deelnemers hadden dit liever eerder gezien.

Veel meer steun

De steun voor het voldoen aan de NAVO-norm is de laatste jaren flink gegroeid. Die draaide van een minderheid in 2017 (42 procent) naar een meerderheid (62 procent) in 2018. Het besef dat we te veel bezuinigd hebben op onze krijgsmacht werd steeds sterker.

Met de dreiging van de oorlog in Oekraïne steeg de steun opnieuw. Nu zijn de kiezers van vrijwel alle politieke partijen, van rechts tot links, hier voor.

NAVO-norm hoeft niet hoger

Inmiddels is er binnen de NAVO ook discussie over of de norm verder verhoogd moet worden vanwege de Russische dreiging. Een derde (33 procent) van de ondervraagden is hier voor en denkt dat ons leger dit geld goed kan gebruiken.

Maar voor de meesten is dit een brug te ver. De helft is tegen (48 procent) of weet het niet (19 procent). Zij willen eerst de 2-procentsnorm maar eens halen en kijken wat andere landen doen voordat we nog meer gaan investeren.

Herinvoeren actieve dienstplicht?

Naast extra geld is er ook behoefte aan extra personeel bij Defensie. Er is al jaren een groot tekort aan beroepsmilitairen. In Nederland geldt nog steeds officieel een dienstplicht voor mannen en vrouwen tussen de 17 en 45 jaar, maar zonder opkomstplicht. Dat betekent dat ze nu niet actief in dienst hoeven.

CDA-leider Wopke Hoekstra pleitte er onlangs voor om de actieve dienstplicht weer in te voeren in een nieuwe vorm. Jongeren tussen de 18 en 25 jaar kunnen dan kiezen tussen een jaar bij het leger of een maatschappelijke diensttijd, zoals in de zorg. Een kleine meerderheid van alle deelnemers (57 procent) vindt dit een goed plan, een derde (32 procent) is tegen.

Oud voor, jong tegen

Wel zijn er grote verschillen tussen oud en jong. 65-plussers zijn massaal voor (74 procent). Zij vinden dat jongeren wel wat discipline bijgebracht kan worden.

"Een beetje respect voor orde en gezag kunnen ze wel gebruiken. De wereld bestaat niet alleen uit doen wat je zelf leuk vindt", schrijft een oudere. Ook hebben ze vaak zelf ervaren dat de dienstplicht mensen uit alle lagen van de maatschappij bij elkaar brengt.

'Populistisch' en 'dom'

De groep die zelf (deels) de doelgroep is, is een stuk minder positief. Deelnemers onder de 35 jaar zijn vaker tegen (51 procent) dan voor (43 procent). Zij noemen het plan 'populistisch' en 'dom'.

Ook hebben velen er zelf weinig zin in. "Ik denk dat we ons huidige gemotiveerde beroepsmilitairen niet moeten inzetten om ongemotiveerde jongeren op te leiden. We kunnen dat geld beter aan het salarissen van de beroeps geven", zegt een jongere.