Menstruatieproducten moeten in Nederland gratis worden, vinden zeven op de tien (69 procent) mensen onder de 35 jaar. Dat blijkt uit onderzoek van 3Vraagt, onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel.

Een ruime meerderheid van de vrouwen (81 procent), en ook de meeste mannen (57 procent), vindt dat bijvoorbeeld maandverband en tampons vrij verkrijgbaar moeten zijn. Sommigen vinden dat elke vrouw daar recht op heeft, anderen vinden dat dat alleen voor mensen moet gelden die het zelf niet kunnen betalen.

'Menstruatie-armoede'

De meeste vrouwen in Nederland geven tussen de 2,50 en 25 euro per maand uit aan tampons, maandverband of andere menstruatieproducten. Dat is voor iedere persoon anders, afhankelijk van welke producten er gebruikt worden en hoeveel er nodig is vanwege het bloedverlies. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat één op de tien jonge vrouwen in Nederland weleens te weinig geld heeft voor tampons of maandverband. Dat gaat vaak om gezinnen waar in armoede wordt geleefd.

Armoede wordt dan ook als belangrijkste reden genoemd door voorstanders van gratis menstruatieproducten: "Dit is Nederland. Niemand zou uit geldgebrek met een prop wc-papier in haar onderbroek moeten lopen. Die periode is al vervelend genoeg", schrijft een deelnemer.

Gratis menstruatieproducten in Rotterdam

Sinds kort kunnen in Rotterdam meisjes met ouders met een laag inkomen maandverband en tampons aanschaffen met geld van de gemeente. Veel deelnemers zien ook het liefst dat gratis producten, naar voorbeeld van Rotterdam, alleen beschikbaar zijn voor mensen die geen geld hebben om het zelf aan te schaffen.

"Ik kan het betalen, dus dat vind ik prima om te doen", schrijft een deelneemster, "maar tampons en maandverband verstrekken bij de voedselbank zou echt een topidee zijn."

Bijna alle vrouwen willen gratis maandverband op scholen

Er zijn ook deelnemers die vinden dat de overheid de producten voor elke vrouw moet vergoeden: "Het is gewoon oneerlijk dat de helft van de bevolking hier wel geld aan uit moet geven en mannen niet. Ik kan er toch niks aan doen dat ik een baarmoeder heb", schrijft een vrouwelijke deelneemster.

In Nieuw-Zeeland kunnen meisjes gratis maandverband en tampons krijgen op school. Uit het onderzoek blijkt dat ook hier scholen bij uitstek worden gezien als een plaats waar menstruatieproducten gratis zouden moeten zijn. Bijna alle jonge vrouwen (96 procent) en ook een ruime meerderheid van de jonge mannen (71 procent) ziet dat zitten.

Ziek melden voorkomen

Het gratis beschikbaar maken van bijvoorbeeld maandverband op scholen zou volgens deelnemers kunnen voorkomen dat meisjes die zelf geen menstruatieproducten kunnen betalen, de deur niet uit durven en zich ziek melden.

Bovendien zien mensen het als een manier om menstruatie makkelijker bespreekbaar te maken onder scholieren. "Dit normaliseert ongesteld zijn en neemt hopelijk het taboe weg voor alle leerlingen, ook de jongens", schrijft iemand.

Rekening houden met milieu

Veel deelnemers benoemen wel dat als de overheid gratis producten zou verschaffen, deze zo klimaatneutraal mogelijk moeten zijn: "De regering moet dit als kans aangrijpen om niet bij de grote bedrijven in te kopen maar bij bedrijven die rekening houden met het milieu."

Wasbaar maandverband of herbruikbare menstruatiecups worden ook door meerdere deelnemers geopperd: "Goed voor het klimaat én goedkoper voor de staat."

'Tampontaks'

EU-lidstaten moeten volgens de Europese regelgeving tot 2022 minimaal 5 procent btw heffen op menstruatieproducten. In Nederland worden die met 9 procent belast. Daarmee vallen ze in dezelfde categorie als bijvoorbeeld pleisters, maar ook eten. Geen btw meer heffen is momenteel dus niet mogelijk, een verlaging eventueel wel.

Ruim driekwart (78 procent) van de deelnemers zou graag zien dat, zolang de producten niet gratis zijn, het btw-tarief op menstruatieproducten in Nederland wordt verlaagd. Tegelijk rijst de vraag of dat wel de oplossing is: "Ja, menstruatieproducten moeten zo toegankelijk mogelijk worden voor iedereen, maar ik vraag me af hoe effectief afschaffen van btw is. Vaak zie je dat producenten zelfs prijzen verhogen tot het oude niveau om gewoon extra winst te pakken. Als er afschaffing zou zijn, zou een maximumprijs op zijn plaats zijn."

Het was lang een discussiepunt in Den Haag, maar nu komt het er hoogstwaarschijnlijk toch: een vuurwerkverbod. Voor vuurwerkhandelaren is het een grote klap, zo ook voor Hans Schram uit Castricum. "Ik dacht dat ik veilig zat voor de komende jaren."