Koning Willem-Alexander is in zijn vijfde jaar op de troon populairder dan ooit. Dat blijkt uit jaarlijkse Koningsdagonderzoek onder ruim 25.000 leden van het EenVandaag Opiniepanel. 85 procent van de deelnemers heeft er vertrouwen in dat hij zijn werk goed doet. Een jaar geleden was dat nog 82 procent en in 2016 77 procent. 

Koning van alle Nederlanders

Op meerdere aspecten scoort Willem-Alexander beter dan vorig jaar. Meer mensen vinden dat Willem-Alexander weet wat er speelt in Nederland (70%>75%) en vinden hem koning van alle Nederlanders (77%>81%). Ook is hij volgens iets meer mensen geloofwaardig (80%>83%) en presenteert hij zich beter (85%>89%). 

Verder omschrijven panelleden de koning als betrokken, benaderbaar en open. Ook vinden ze hem gewoon, maar niet te gewoon. Diverse koningshuis-experts merkten op dat de koning daarvoor moest waken. Slechts 10 procent van de panelleden vindt Willem-Alexander op dit moment te gewoon, tegenover 80 procent die dat niet vindt. 

Máxima populairste lid Koninklijke familie

Net als voorgaande jaren is koningin Máxima het populairste lid van het koningshuis. Ook constant is de tweede plek voor Willem-Alexander. Wel nadert hij langzaam maar gestaag de koningin als het gaat om het favoriete lid van het Koninklijk Huis. Prinses Beatrix en prof. mr. Pieter van Vollenhoven delen de derde plek. 

Straf op majesteitsschennis terecht omlaag

Eerder deze maand stemde een meerderheid in de Tweede Kamer voor het verlagen van de straf op majesteitsschennis. Waar men voorheen maximaal vijf jaar celstraf kon krijgen, is dat nu maximaal vier maanden. Een meerderheid (56%) van de leden van het Opiniepanel vindt dit een goede zaak. 

Veel mensen vinden dat er een straf op moet staan, maar vinden de oude strafmaat overdreven. “Er moet wel gestraft worden, afhankelijk van de gebeurtenis. Maar een celstraf van vijf jaar is niet meer van deze tijd”, zegt een panellid. "De koning kan en mag niks terug zeggen. Dus is een stukje extra bescherming niet meer dan logisch”, aldus een panellid over de moeilijke positie van de koning. Ruim een kwart (29%) is om die reden tegen de verlaging.

Apple en Meta krijgen van de Europese Commissie samen een boete van zo'n 700 miljoen euro voor het overtreden van de Digital Markets Act. Deze wet richt zich op techbedrijven die zo groot zijn dat ondernemers en consumenten bijna niet zonder hen kunnen.

Het geplande topoverleg in Londen tussen de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Oekraïne over het beëindigen van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland is tot op het laatste moment uitgesteld.

Het overleg van vandaag ging wel door, maar zonder de ministers van Buitenlandse Zaken van de meeste landen. De Oekraïense ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie namen wél deel aan de gesprekken. Zij reisden af naar Londen om zich, volgens presidentieel stafchef Andriy Jermak, in te zetten voor 'een compleet en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren als eerste stap op weg naar een oplossing'.

Wat betekent dit voor Oekraïne?

"Eigenlijk is dit weer een stap in een behoorlijk schimmig proces waarin Oekraïne en Rusland beide proberen te doen alsof ze echt vrede willen om op die manier de Amerikanen aan boord te houden", zegt Oost-Europa expert van Instituut Clingendael Bob Deen.

De onderhandelingen vinden plaats terwijl Rusland recent, ook tijdens het paasbestand, meerdere drone-aanvallen uitvoerde. "Ze zijn erg bezig met naar elkaar te wijzen. De Oekraïners zeggen: de Russen willen helemaal geen vrede, die blijven gewoon aanvallen, zelfs tijdens het staakt-het-vuren. En de Russen proberen zo redelijk mogelijk over te komen naar de Amerikanen met allemaal eisen die voor Oekraïne eigenlijk onbespreekbaar zijn."

'Diefstal van Oekraïnes grondgebied'

Een van de eisen van Rusland is dat Oekraïne de Krim 'inlevert'. En dat is vernederend, zegt Deen. "Het moeten opgeven van de Krim is eigenlijk voor geen enkele Oekraïense president acceptabel. Dat kan je ook niet aan de Oekraïense bevolking uitleggen. Het lijkt alsof deze deal bewust geformuleerd is zodat Zelensky het er mee eens moet zijn."

"Wat er nu op tafel ligt is een 'typisch Russische geste', waarin je eigenlijk onredelijk veel claimt en daarna redelijk probeert over te komen door te zeggen dat je alleen maar wilt houden wat je al bezet hebt", gaat de expert verder. "Maar eigenlijk blijft het nog steeds diefstal van Oekraïens grondgebied."

Amerika gefrustreerd

Niet alleen met de deal, maar ook met hun afwezigheid wil vooral de Verenigde Staten een statement maken. Zo benadrukt Amerika-verslaggever Tom van 't Einde het belang van de afwezigheid van de Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio.

"De Amerikanen zijn echt ontzettend gefrustreerd dat er zo weinig ontwikkeling in de onderhandelingen zitten, president Trump voorop", zegt Van 't Einde. "Hiermee willen ze een duidelijk statement naar Oekraïne afgeven. Ze verwachten veel meer beweging vanaf hun kant."

Onredelijke verwachtingen van Trump

President Trump voerde sinds het begin van zijn presidentschap zware druk op het vredesproces. Tijdens zijn campagne zei hij binnen 24 uur een einde aan deze oorlog te willen maken, later stelde hij dit bij naar 100 dagen. "Het was onredelijk om te verwachten dat hij het in 24 uur of 100 dagen zou kunnen beëindigen en daar loopt Trump nu tegenaan", merkt Deen op over de tijdsruk die de president op de onderhandelingen zet.

Van 't Einde vult aan: "Hij wil laten zien aan zijn kiezers dat hij deze oorlog tot een goed einde kan brengen. Of hij daar nou een stuk Oekraïne voor moet opofferen of niet, dat maakt voor hem eigenlijk niet veel uit."

Hoop op beweging

Toch is dit overleg niet geheel zinloos. "Er zit echter wel degelijk beweging in", zegt Deen. "Het is niet alleen maar nep. De Amerikaanse gezant Steve Witkoff is vorige week uit Rusland gekomen met een aantal ideeën waar hij Trump van heeft weten te overtuigen. Die zijn vorige week al aan de Oekraïners en Europeanen gepresenteerd."

"Een staakt-het-vuren zou in het voordeel van Oekraïne zijn. Ze weten dat ze het niet heel lang meer vol kunnen houden, zeker als de Amerikaanse wapenleveringen stoppen", aldus Deen.

Serieuze bedreiging

Van een stop in wapenlevering heeft Oekraïne al eerder last gehad, weet Van 't Einde.

"We moeten het dreigement van Trump dat hij de onderhandelingstafel verlaat heel serieus nemen. Hij heeft al eerder alle steun aan Oekraïne 10 dagen lang stilgezet."

'Beide partijen staan onder druk'

Wat is er dan echt nodig om een einde te maken aan deze oorlog? "De Russen hopen dat ze dit conflict op militaire wijze kunnen beslechten en willen dus iets terug voor een staakt-het-vuren", antwoordt Deen.

"Beide partijen staan onder druk om toch een beetje te bewegen, maar ze zijn nog niet echt klaar voor een duurzame oplossing. Het lijkt er dus op dat ze er deze week niet definitief uit zullen komen", zegt de expert tot slot.