radio LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Kiesdrempel moet naar minimaal 2 zetels om verdere versplintering in Tweede Kamer te stoppen, vindt een meerderheid

Kiesdrempel moet naar minimaal 2 zetels om verdere versplintering in Tweede Kamer te stoppen, vindt een meerderheid
Een verkiezingsbord van vorig jaar, voor de Europese verkiezingen
Bron: ANP

37 partijen hebben dit jaar kans op een zetel in de Kamer, met mogelijk lange discussies, versplintering en een moeilijke formatie tot gevolg. Dat kan je voorkomen met een kiesdrempel. Een meerderheid is voor een kiesdrempel van minimaal 2 zetels.

Uit onderzoek onder ruim 30.000 leden van het EenVandaag Opiniepanel blijkt dat de meerderheid (60 procent) voorstander is van een kiesdrempel van minimaal 2 zetels. Ook 50PLUS en grotere partijen zoals het CDA en de VVD hebben het geregeld over de kiesdrempel.

Kiesdeler of kiesdrempel

In Nederland mag een partij de Kamer in als de kiesdeler wordt gehaald. Dat is het aantal stemmen gedeeld door 150, het aantal zetels in de Kamer. In andere landen, zoals Duitsland of Turkije, heb je geen kiesdeler maar een kiesdrempel. Dat betekent dat je een vastgesteld percentage van de stemmen nodig hebt voor een zetel in de kamer. Kort gezegd is het dan voor kleine partijen moeilijker om in de Kamer te komen.

In Duitsland is de kiesdrempel bijvoorbeeld 5 procent van alle stemmen en in Turkije zelfs 10 procent. Uit onderzoek van het Opiniepanel blijkt dus dat 60 procent vindt dat er een kiesdrempel moet worden ingevoerd. "De helft daarvan wil 2 of 3 zetels, de andere helft 4 of 5", vertelt Rademaker.

Lees ook

Gevarenzone

In Den Haag wordt er dus ook over een kiesdrempel gesproken en de achterban lijkt te volgen. Rademaker vertelt dat de kiezers van grote partijen massaal voor een kiesdrempel van minimaal 2 zetels zijn. Hoe kleiner de partij, en dus hoe dichterbij de gevarenzone, hoe minder steun van de achterban voor de kiesdrempel.

Als in 2017 bijvoorbeeld een kiesdrempel van 2 of 3 was ingevoerd zouden veel kleine partijen de kamer namelijk niet halen. Er zouden er dan 10 over zijn gebleven. Bij een kiesdrempel van 4 of 5 waren er nog maar 7 partijen tot de kamer toegetreden en was dus de helft van alle partijen afgevallen.

Jeugd kijkt open naar alle partijen

"Ook opvallend is dat uit het onderzoek blijkt dat er onder jongeren tussen de 18 en 35 géén meerderheid voor een kiesdrempel is", vertelt Rademaker. Ruim een derde is voor (36 procent), maar de grootste groep is bij die jongeren tegen (51 procent). "Het zou kunnen komen door het feit dat jongeren vaak nog open naar alle partijen kijken, er is vaak nog geen vastgeroeste partijvoorkeur."

Jonge kiezers stemmen vaker op kleine partijen, blijkt uit onderzoeken. Als de kiesdrempel wordt ingevoerd is het juist voor die kleinere partijen een moeilijke opgave om in de Kamer te komen.

Lees ook

Slecht idee

Volgens politicoloog Tom van der Meer is het tegengeluid van de jongere kiezers terecht. Hij is het dan ook oneens met een kiesdrempel en zegt dat een kiesdrempel kan zorgen voor wantrouwen van het systeem, omdat het een directe aantasting is van de evenredigheid voor de politieke minderheidsgroepen en kleine partijen. En dat terwijl het probleem helemaal niet ligt bij die kleine partijen, zegt hij.

"Er zijn vandaag de dag helemaal niet meer versplinteringen dan vroeger. Het aantal partijen dat maar één zetel heeft is al 25 jaar nul." Van Der Meer draait het om en zegt dat er geen echt grote partijen meer zijn. "Dat is wat het moeilijk maakt om coalities te vormen. Een kiesdrempel lost dat probleem dus niet op." Waar een kiesdrempel wel voor zorgt, is dat er meer stemmen verloren gaan door een slechtere representatie van de minderheden.

Luisteren

Luister opiniepeiler Gijs Rademaker en politicoloog Tom van der Meer terug in EenVandaag

Makkelijker debatteren

Het enige positieve waar de kiesdrempel voor kan zorgen is makkelijkere discussies in de Tweede Kamer, zegt Van Der Meer. Maar ook daartegenover valt te zeggen dat al die lange discussies juist voor lief genomen moet worden. Want dan kan iedereen gehoord worden, zegt hij.

Als je het aan Van Der Meer vraagt, zitten er meer haken en ogen aan het invoeren van een kiesdrempel dan het huidige evenredige kiesstelsel in Nederland behouden. "Vooral de nieuwe geluiden krijgen in ons land een kans om in de Tweede Kamer een stem te hebben."

info

Over het onderzoek

Het onderzoek is gehouden op 3 en 4 maart 2021. Aan het onderzoek deden 30.837 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nabestaanden hopen dat rechtszaak meer duidelijkheid geeft over grafschennis kindergraven: 'Ze hebben mijn gezin kapot gemaakt'

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'
Songfestival-winnaar Nemo stond vorig jaar met de non-binaire vlag op het podium
Bron: Sarah Louise Bennett/EBU

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

Bekijk ook

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Bekijk ook

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

Bekijk ook

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant