Een youtuber die vertelt over zijn angst- en paniekaanvallen of een studiegenoot die op Instagram schrijft over het herstellen van een depressie. Voor veel jonge social mediagebruikers helpen dit soort posts bij hun bewustzijn van mentale problemen.

Zes op de tien (61 procent) geeft aan dat mensen die op social media open zijn over hun psychische klachten hen helpen om meer begrip te krijgen voor anderen die hier mee kampen. Dat blijkt uit onderzoek van 3Vraagt, onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel, onder jonge mensen tussen de 16 en 34 jaar oud.

Beter inleven

Drie op de tien jongeren die actief zijn op social media volgen bekende mensen die openhartig zijn over hun psychische problemen, zoals BN'ers en influencers. "Ik volg Vera Camilla, die op YouTube een video heeft geplaatst over hoe het leven is met een burn-out. Deze video hielp om me voor te stellen hoe dat voor iemand is", vertelt een jongere.

Een even grote groep volgt ook niet-bekende mensen die hierover berichten plaatsen. Iemand anders: "Een paar vrienden uit mijn lijst posten hier wel eens over. Daardoor krijg ik vanuit verschillende invalshoeken mee hoe psychische problemen je leven beïnvloeden."

Minder alleen

Van de deelnemers die zelf te maken hebben met psychische klachten, geeft vier op de tien (41 procent) aan dat bekende mensen die praten over hun problemen hen helpen om ook open te zijn. Een grotere groep (73 procent) zegt zelfs dat het hen aanmoedigt als onbekenden hier eerlijk over zijn.

Een deelnemer schrijft: "Je kunt makkelijk beginnen met: 'Ken jij ... die laatst over haar burn-out vertelde? Ik heb vergelijkbare klachten en zou er graag over willen praten.' Of iets in die trant." Een andere jongere geeft aan dat openheid van anderen de schaamte vermindert. "Ik voel me minder alleen en meer gesterkt om ook open te zijn."

Negatieve kanten

Naast posts die steun bieden, staan er op social media ook berichten die juist averechts werken. De helft (54 procent) van de jonge mensen met psychische klachten die op sociale media actief zijn, komt posts tegen die hen een negatief gevoel geven.

Het gaat bijvoorbeeld over 'perfecte plaatjes', waarop het lijkt of iemand alles voor elkaar heeft en altijd gelukkig is. Of vervelende opmerkingen over mensen met mentale problemen. Maar ook berichten die niet gaan over het herstellen van psychische klachten, kunnen een negatieve trigger geven. Een deelnemers schrijft als voorbeeld: "Posts waarin verkeerd eetgedrag wordt gepromoot verleiden me om terug te vallen in slechte gewoontes."

Geen negatieve invloed

Een kwart (26 procent) van de jonge mensen met psychische klachten zegt op sociale media geen posts tegen te komen die hen negatief beïnvloeden.

Meerdere natuurbranden en een sproeiverbod in Brabant: het is erg droog. En dat terwijl het pas begin april is. Wapenen we ons wel goed genoeg tegen droogte? "Er is in de winter vrij veel regen gevallen, maar dat water is voor een groot deel afgevoerd."

De kogel is door de kerk: de publieke omroep wordt grondig hervormd. Van de dertien omroepen blijft een handvol 'omroephuizen' over en de NTR verdwijnt, waardoor nog onduidelijk is wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal gaat maken.

Minister Eppo Bruins, die verantwoordelijk voor is mediabeleid, heeft zijn plannen vandaag in een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Volgens hem moet de publieke omroep beter inspelen op veranderingen in de samenleving en de opkomst van de grote techbedrijven, die de digitale media domineren. Ook wil Bruins 157 miljoen euro bezuinigen.

'Iedereen een plek geven'

"Wat we nodig hebben is een publieke omroep die beter samenwerkt, waar men met elkaar ervoor zorgt dat er meer geluid vanuit de samenleving terechtkomt in de omroepen en de programma's", zegt Bruins over het doel van zijn plannen. "Wat ik hoop is dat we over een paar jaar nog die mooie programma's zien die we nu ook zien, maar dat we merken dat iedereen een plek krijgt in het bestel."

In het huidige omroepbestel gaat dat nu niet goed, vindt de minister. Om een nieuw geluid te laten horen moet je eerst een compleet nieuwe omroep oprichten, met het daarbij minimaal 50.000 leden en een volledig nieuwe organisatie. Tussen een idee en het eerste programma zit volgens hem te veel tijd.

Vier of vijf 'omroephuizen'

Om dit te veranderen, en om kosten te besparen, moeten de huidige dertien omroepen van Bruins - als alles meezit - in 2029 opgaan in vier of vijf 'omroephuizen'. Daarmee is het bijna onvermijdelijk dat bekende omroepnamen zullen verdwijnen. In de toekomst hoeven omroepen bovendien geen leden meer te hebben en kunnen er geen nieuwe omroepen meer toetreden tot het bestel.

Maar om ervoor te zorgen dat alle geluiden die te horen zijn in de maatschappij ook daadwerkelijk een plek krijgen op televisie, radio en internet, wil de minister de omroephuizen verplichten om 'mee te bewegen met veranderende geluiden in de samenleving'. Hoe dat er in de praktijk uit moet gaan zien en wie daar toezicht op houdt, moet nog worden uitgewerkt, erkent hij.

Wat merkt de kijker?

Wel is het 'onvermijdelijk' dat de kijker of luisteraar iets gaan merken van de plannen, erkent de minister. Dat komt door de jaarlijkse bezuiniging van bijna 160 miljoen euro, maar ook door het verdwijnen van een omroep als de NTR. Die maakt educatieve programma's en (educatieve) jeugdprogramma's. Denk aan Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal, maar ook programma's als Andere Tijden.

De hervormingen van de publieke omroepen leveren volgens Bruins daarnaast niet genoeg geld op om te voorkomen dat in de toekomst ook programma's van andere omroepen op radio en televisie geschrapt zullen moeten worden.

'Meer herhalingen'

"Dit zal leiden tot meer herhalingen en minder productie", verwacht mediahistoricus en omroepdeskundige Huub Wijfjes van de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is het volgens hem de vraag wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal - 'die breedgedragen zijn' - zal overnemen.

"De minister wil dat de educatieve taken naar andere omroepen gaan", legt hij uit. "Maar wie neemt dat soort programma's over? Of de geschiedenisprogramma's? Dat is onduidelijk."

Terug naar oude systeem

De mediahistoricus zegt dat Nederland met het nieuwe omroepbestel terugkeert naar het systeem dat voor 1968 bestond: omroepen die voor eeuwig in het bestel zitten omdat nieuwe omroepen niet kunnen en mogen toetreden.

En met het opheffen van de NTR, een zogenoemde 'taakomroep' die culturele en educatieve programma's moet uitzenden, keren we volgens Wijfjes terug naar de situatie van voor 1992. "Mijn grootste zorg is: hoe wordt de kwaliteit overeind gehouden met minder geld?"

'Eindelijk alles op de schop'

VVD-Kamerlid Claire Martens is juist tevreden dat het omroepbestel nu eindelijk op de schop gaat. Haar partij pleit al jaren voor een grondige stelselherziening omdat de publieke omroep niet meer bij de tijd zou zijn.

In het plan van minister Bruins zegt Martens grotendeels haar eigen plannen terug te zien. "Focus op waar wat ons betreft eigenlijk de publieke omroep voor is. Dus meer op journalistiek, en op het maken van culturele programma's."

Minder geld, minder kwaliteit?

Het Kamerlid zegt dat het 'een feit' is dat de publieke omroep het moet gaan doen met minder geld. "Maar dat betekent niet dat de mensen thuis daar last van gaan hebben", vertelt ze. "Wij willen al die managementlagen, al die bestuurslagen gaan afzwakken. Dus minder geld naar de publieke omroep betekent niet minder geld naar de journalistiek."

Maar volgens omroepdeskundige Wijfjes is dat nog maar de vraag: "De hervorming hinkt op twee gedachten: enerzijds bezuinigen, maar anderzijds investeren in de publieke omroep en journalistiek. Dat is moeilijk met elkaar te verenigingen."