radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Helft van de reizigers stapt het ov niet in, ook al worden mondkapjes er verplicht

Helft van de reizigers stapt het ov niet in, ook al worden mondkapjes er verplicht
In het ov zijn mondkapjes vanaf 1 juni verplicht
Bron: ANP

Voor de helft (48 procent) van de mensen die vóór de coronacrisis gebruik maakten van het openbaar vervoer, is de mondkapjesplicht geen reden om weer in de trein, bus of tram te stappen. Dat blijkt uit onderzoek onder het EenVandaag Opiniepanel.

Ze zien weinig aanleiding om met het ov te reizen, bijvoorbeeld omdat ze thuiswerken. Daarnaast kiezen veel van hen momenteel liever voor een alternatief vervoersmiddel zoals de auto, fiets of lopen.

'De auto voelt veiliger'

Iemand schrijft: "Ik vond het openbaar vervoer altijd relaxed, maar nu even niet. Voortaan neem ik de auto, dat voelt veiliger." Ook ouderen en mensen met een zwakke gezondheid geven aan het ov te mijden.

Vanaf 1 juni moeten reizigers in de trein, bus of tram een mondkapje dragen. Ook hervat het openbaar vervoer vanaf dat moment de normale dienstregeling, met ongeveer 40 procent van de zit- en staanplaatsen

Wel met een mondkapje

Vier op de tien (43 procent) ov-gebruikers zeggen dat ze wel weer in zouden stappen als alle reizigers mond- en neusbescherming dragen. Ze zijn voor langere afstanden veelal afhankelijk van het ov.

Toch zijn ze niet massaal van plan op pad te gaan. Velen willen alleen het ov gebruiken als dat echt noodzakelijk is. Zoals deze jongere: "Mijn stage op een basisschool begint weer en daar ga ik met de trein heen."

Lees ook

Discipline?

Deelnemers die voor de coronacrisis gebruik maakten van het openbaar vervoer twijfelen of andere reizigers zich zullen houden aan de regel om voldoende mond- en neusbescherming te dragen.

Bijna de helft (47 procent) verwacht dat mensen de maatregel goed zullen opvolgen, maar een even grote groep (45 procent) verwacht van niet. Iemand schrijft: "Het goed dragen van mondkapjes vraagt om discipline. Maar je ziet nu al dat de motivatie voor het volgen van de coronamaatregelen afneemt bij mensen."

Mondkapjes komen in alle soorten en maten voorbij. Maar heeft het wel zin om ze te dragen in de strijd tegen het coronavirus? Verslaggever Tom van ’t Einde legt het uit.

Do-it-yourself-masker

Daarnaast vindt een derde (31 procent) van de ov-reizigers het niet duidelijk welke gezichtsbedekking ze precies moeten gebruiken. Volgens de voorschriften is een niet-medisch mondkapje zonder filter voldoende en mag een zelfgemaakt exemplaar ook.

Toch heeft deze groep behoefte aan duidelijkere richtlijnen voor do-it-yourself-maskers of aanbevolen verkooppunten van mondkapjes.

Lees ook

1,5 meter afstand een illusie in het ov

Ondanks dat deze ov-reizigers sceptisch zijn, vindt 59 procent van alle deelnemers aan het onderzoek het een goede zaak dat mondkapjes verplicht worden in de trein, bus of tram. Omdat altijd anderhalve meter afstand houden hen onmogelijk lijkt, zien ze mond- en neusbescherming als een redelijk alternatief om het risico te verkleinen dat iemand met het coronavirus andere passagiers besmet.

"Bij het in- en uitstappen anderhalve meter afstand houden is een illusie. Als je dan toch moet reizen is een mondkapje 'the next best thing' om de verspreiding van het virus tegen te gaan", schrijft een deelnemer. Iemand anders: "Een mondkapje herinnert je eraan dat corona nog aanwezig is en dat je je gedrag moet blijven aanpassen om niet onnodig risico te nemen."

Schijnveiligheid

Bijna een kwart (22 procent) vindt het geen goed plan en nog eens 19 procent weet niet wat ze van deze maatregel in het openbaar vervoer vinden. Velen horen tegenstrijdige berichten over de veiligheid van mondkapjes en missen een eenduidige mening hierover van deskundigen.

Ook zijn ze bang dat andere ov-reizigers hun mondkapje niet op de juiste manier gebruiken of zich door een gevoel van bescherming niet aan de anderhalvemeterregel zullen houden. "Het geeft een gevoel van schijnveiligheid. Ik zie nu al mensen met een masker dat ze niet goed dragen, maar die wel te dichtbij anderen komen."

Joyce Boverhuis presenteert de uitslagen van het onderzoek
info

Over dit onderzoek

Het onderzoek (pdf) is gehouden op 8 en 9 mei 2020. Aan het onderzoek deden 23.411 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. Het Opiniepanel bestaat uit ruim 70.000 leden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Handjes alleen op de schouders tijdens polonaise': belangenorganisaties willen meer bewustzijn over grensoverschrijdend gedrag tijdens carnaval

'Handjes alleen op de schouders tijdens polonaise': belangenorganisaties willen meer bewustzijn over grensoverschrijdend gedrag tijdens carnaval
Carnavalvierders in het centrum van Den Bosch in 2024
Bron: ANP

De vier grootste Brabantse carnavalssteden hebben een campagne gelanceerd tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag tijdens carnaval. 'Nie Graaje mar Zwaaje', lees je op posters, verspreid door de steden.

Op de poster staat een QR-code die bezoekers naar een meldpunt leidt, dat gekoppeld is aan de betreffende stad. Daar kun je online een melding doen van wat je hebt gezien of meegemaakt. En word je verder geholpen.

'Handjes op de schouders'

"Seksuele of straatintimidatie zien we helaas altijd", zegt Jip Kuijper van BO Diversity in Breda, de organisatie achter de campagne. "Maar wat we met carnaval zien, is dat die intimidatie veel fysieker wordt."

Dat wil zeggen dat mensen, naast dat ze met verbale intimidatie te maken krijgen, ook sneller aan hun geslachtsdelen worden aangeraakt, vast worden gepakt of dat geprobeerd wordt ze te zoenen. "Het is heel leuk als we de polonaise lopen, maar handjes op de schouders. Handjes hoog en niet ergens anders", zegt Kuijper

Anonieme daders

Kuijper viert zelf ook al jaren carnaval en die en diens vrienden hebben genoeg verhalen over wat zij hebben meegemaakt tijdens carnaval: "We kennen allemaal een slachtoffer. We kennen allemaal iemand die seksueel geweld of seksueel ongewenst gedrag heeft meegemaakt. Maar we kennen allemaal géén dader."

Dat komt volgens Kuijper grotendeels ook door de anonimiteit die er heerst tijdens carnaval: "Je kunt ervoor kiezen om in een tijgerpak te lopen, je gezicht te schminken. Je neemt een andere rol aan. Dus je voelt je misschien ook wel minder verantwoordelijk voor het gedrag dat je op dat moment vertoont."

Bekijk ook

Klein percentage zorgt voor problemen

Dat geldt vanzelfsprekend niet voor iedereen. De meeste feestvierders geven ook aan dat ze nooit over iemand anders' grenzen heen zouden gaan. Toch zorgt een klein percentage voor problemen.

"Ik denk dat we met dat kleine percentage moeten praten. Dat we hen als omstanders er samen op moeten aanspreken, van: 'Hé, wat je net deed, dat kan volgens mij niet'", zegt Kuijper. Dat is moeilijk: "Carnaval is een beetje heilig, daar moet je niet te veel aankomen. Carnaval draait om plezier. Dat vind ik ook, maar we moeten het hebben over wanneer het niet plezierig meer is."

Meer slachtoffers

Bij Blauwe Maan, een lokale hulporganisatie voor slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik in Tilburg, zien ze een stijging in aanmeldingen rond, maar vooral na de carnaval.

"Soms melden slachtoffers zich pas veel later, omdat ze zich schamen voor wat ze tijdens carnaval hebben meegemaakt", zegt Luna Rooijmans van de organisatie. "Ze denken dan dat ze het misschien wel geïnitieerd hebben, of voelen zich zwak omdat ze toen niets durfden te doen."

Gedrag genormaliseerd

Blauwe Maan krijgt meldingen over grensoverschrijdend gedrag, maar ziet ook dat verkrachtingen tijdens carnaval voorkomen. Bij die laatste is niet altijd een onbekende betrokken. Cliënten kloppen ook aan met verhalen uit de kennissenkring, vertelt Rooijmans.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik komt natuurlijk niet alleen voor tijdens carnaval, maar tijdens dit feest wordt wel een bepaald gedrag genormaliseerd, zegt ze.

Bekijk ook

Normalisatie van gedrag

Rooijmans: "We weten dat, als binnen een cultuur of traditie seksueel getinte opmerkingen en lichte seksueel grensoverschrijdende handelingen worden goedgekeurd, ernstige vormen daarvan ook makkelijker kunnen plaatsvinden."

"Mensen willen alles even loslaten met carnaval. En die dubbelzinnigheid in bijvoorbeeld liedjes is al heel oud, maar dat neemt niet weg dat alle remmen los mogen, en dat het voor sommige mensen heel fijn kan zijn als je om consent (toestemming, red.) vraagt."

Al eerder meegemaakt

Een ander deel van de slachtoffers dat zich na carnaval bij Blauwe Maan meldt, heeft als kind al seksueel misbruik meegemaakt, vertelt Rooijmans.

"We zien dat ze bijvoorbeeld tijdens carnaval getriggerd worden, of opnieuw een seksueel grensoverschrijdende situatie meemaken. En dat maakt uiteindelijk ook dat ze hulp zoeken.", zegt Rooijmans.

Triggers in een liedje

Die triggers kunnen zitten in een liedje of in een aanraking die voor anderen niet noemenswaardig is. Maar gevolgen kunnen groot zijn: "Vandaar dat wij een oproep doen om op het moment dat je seksueel grensoverschrijdend gedrag ziet of denkt te zien, naar de persoon die het overkomt toe te gaan en te vragen: 'Ben je oké? Kan ik misschien iets voor je doen?'", zegt Rooijmans.

"We weten dat dat heel steunend kan zijn voor mensen die seksueel geweld overkomen."

Grensoverschrijdend gedrag lijkt meer voor te komen tijdens carnaval

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe 'voorzorgcirkels' mantelzorgers ontlasten door ouderen elkaar te laten helpen

Het is de moderne versie van nabuurschap: de voorzorgcirkel. In het hele land ontstaan appgroepen van ouderen die elkaar willen ondersteunen. Het is een manier om mantelzorgers te ontlasten. "Hulp vragen is moeilijker dan hulp geven."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant