Een op de vijf Facebook-gebruikers (22%) zegt in een peiling van EenVandaag dat hij nu overweegt het eigen account op te zeggen. Dit naar aanleiding van het datalek bij Facebook, waarbij persoonlijke gegevens van gebruikers zijn gedeeld met adverteerders. In totaal geeft 52 procent van de ondervraagde gebruikers aan de laatste weken overwogen te hebben hun account te verwijderen; inmiddels heeft 30% van deze mensen toch besloten hun Facebook-profiel te houden.

Een groep van 46 procent heeft in de afgelopen weken nooit overwogen om weg te gaan bij Facebook. EenVandaag ondervroeg in totaal 9.046 mensen die een Facebook-account hebben. Deelnemers tussen de 18 en 55 jaar geven iets vaker aan dat ze overwegen hun account te verwijderen dan 55-plussers.

'Genoeg van zottigheid op mijn tijdlijn'

De mensen die overwegen het op te zeggen, hebben genoeg van de privacykwesties bij Facebook en verwachten ook niet dat het met de uitleg van Zuckerberg klaar is. Iemand zegt: ‘Ik baal ervan om speelbal te worden van marketingbedrijven. Ik krijg ook zo onderhand de schijt van allerlei gerichte reclames. Ik ben 50 en krijg regelmatig allerlei senioren zottigheid op mijn tijdlijn.' Dat de data zijn gebruikt voor de campagne van Donald Trump, noemen veel mensen ook de druppel.

Sommige ondervraagden geven ook aan gehoor te geven aan de oproep van Arjan Lubach om vanavond om 20:00 uur het account te wissen. 'Al meerdere malen overwogen, maar (nog) niet gedaan. Naar aanleiding van Zondag Met Lubach heb ik nu wel definitief besloten mijn account op te heffen. Ik heb al de nodige stappen gezet (historie toch maar eens gedownload, FB losgekoppeld van diverse andere toepassingen, de FP app alvast van mijn mobiel verwijderd). Woensdag is dan het uur U.'

Er is geen alternatief voor Facebook

Van de mensen die besloten hebben hun account toch te houden, blijkt ‘afhankelijkheid’ een grote rol te spelen. Alleen Facebook is de plek, zo geven ondervraagden aan, waar je bijvoorbeeld familie of vrienden kan volgen die in het buitenland wonen. 'Als je familie ver van elkaar afwoont zoals in mijn geval is er dankzij Facebook veel meer 'contact'.' En ook als je beheerder bent van de Facebook-pagina van de lokale voetbalclub en dat wilt blijven, kan je je eigen account niet wissen. Of als je specifieke pagina's volgt: 'Ik ben lid van een patientengroep op Facebook en voor mij is dat heel leerzaam. Die informatie vind ik nergens anders.' 

Datalek is een ernstige zaak

Zeven op de tien (74%) ondervraagden vinden het een ernstige zaak dat Facebook persoonlijke gegevens heeft doorgespeeld aan marketingonderzoekers. 
'Alles bij elkaar weten deze bijdrijven veel te veel over hun “gebruikers,”' aldus een deelnemer. Iemand anders: 'Als een commerciële partij gegevens wil verzamelen, moeten ze dat doen door middel van enquêtes of ander onderzoek. Via de achterdeur, waar FB zélf goed aan verdient is érg fout!' 
Een kwart maakt zich er niet zo druk over. 'Welkom in de digitale wereld. Dat is Facebooek, google, binck, whatsapp, Microsoft, messsenger, noem het maar op. 
Je bent een sukkel wanneer je dat niet begrijpt en er toch aan meedoet....'

Aan het onderzoek hebben ook mensen meegedaan die aangeven hun account hierom al verwijderd te hebben. Iemand zegt: 'Het was al voordat dit lek naar voren kwam duidelijk dat Facebook allerlei data van mensen via andere apps op je telefoon verzamelde, hele bel-geschiedenis en zelfs afluisteren van audio. Niet zo zeer in NL maar wel in de VS. Om die reden had ik de app al verwijderd van mijn telefoon. Nu is het account ook verwijderd omdat ze op geen enkele manier zorgzaam met ons omgaan.' Een andere deelnemer stelt: 'Micro targeting zonder dat duidelijk is van wie het bericht afkomstig is, is een bijzonder gevaarlijk middel. Onafhankelijk of het mijzelf zou beïnvloeden wil ik hier geen deel van zijn.'

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."