Deel oudere en kwetsbare kiezers ontwijkt verkiezingsdag - weblog Gijs Rademaker

Nog een maand tot de verkiezingen en corona is er nog stééds. En ook al voelen we ons relatief veilig, het virus heeft grote invloed op de manier waarop we naar de stembus gaan.

Waar sommigen vorig jaar nog de hoop hadden op coronavrije verkiezingen, is die met nog 29 dagen te gaan inmiddels verdampt. Dus worden er tal van maatregelen getroffen om besmettingen in stemlokalen te voorkomen.

Per brief

Zo mogen 70-plussers per brief stemmen en openen sommige stemlokalen ook op maandag en dinsdag. Stempotloden en -hokjes worden extra gereinigd. En dat heeft effect, zien we in onze peiling van deze week: zo'n acht op de tien kiezers hebben vertrouwen in de genomen maatregelen.

Als we mensen vragen waar ze de kans groter achten om besmet te worden met corona: de supermarkt of het stemlokaal? Dan wijst een ruime meerderheid naar de supermarkt en slechts 5 procent naar het stemhokje.

Hoe gaan mensen stemmen?

Maar dan: een stemproces dat drie dagen duurt in plaats van één en een grote groep Nederlanders die per brief mag stemmen. Hoe gaat dat lopen? We vroegen ruim 30.000 kiezers (mensen die dus van plan zijn te gaan stemmen bij de komende verkiezingen) alvast naar hun plannen.

Natuurlijk kunnen ze die nog aanpassen als de coronasituatie de komende weken verandert, maar we zien al wel dat verschillende groepen andere keuzes maken.

Lees ook

• 

  Meeste mensen willen dat verkiezingen in maart gewoon doorgaan: 'Kans op besmetting in supermarkt is groter'

  • 16-02-2021

Gezonde en kwetsbare 70-minners en -plussers

Van de mensen die onder de 70 jaar zijn en in goede gezondheid, zegt tweederde nu van plan te zijn om 'gewoon' op verkiezingsdag (woensdag 17 maart) te gaan stemmen. Dit is verreweg de grootste groep stemmers. Een klein deel wil vervroegd stemmen en de rest heeft nog geen plannen gemaakt.

70-minners met een kwetsbare gezondheid maken hele andere plannen. Daarvan stemt namelijk minder dan de helft op de verkiezingsdag. Een kwart wil al op maandag of dinsdag gaan stemmen - een veel hoger percentage dan andere groepen.

Deze groep mag vanaf 10 maart al stemmen per post en we zien nu dat een grote groep - zo'n 30 procent - dat van plan is. Een derde gaat op woensdag wel 'gewoon' fysiek naar de stembus, en nog eens 14 procent bezoekt een stemlokaal op maandag of dinsdag.

Unieke verkiezingen

Het bovenstaande laat zien: als het gaat om het stemproces, worden dit echt unieke verkiezingen. Oudere en kwetsbare kiezers zullen gebruik gaan maken van de opties die hen geboden worden.

Hoe corona zich de komende weken ontwikkelt, zal het gedrag van deze groepen zeker verder gaan beïnvloeden. Maar niemand weet nog of het mensen echt in grote percentages gaat weerhouden om te stemmen.