Een xtc-pilletje slikken of een lijntje cocaïne snuiven: 44 procent van de jongeren (18 tot 34 jaar) zegt dat het in hun vriendenkring geaccepteerd is om af en toe harddrugs te gebruiken. 3 op de 10 hebben in de afgelopen 3 jaar zelf harddrugs gebruikt.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 26.000 leden van het Opiniepanel. In 2019 gaf nog 38 procent van de jongeren aan dat harddrugsgebruik in hun vriendenkring wordt geaccepteerd.

'Xtc, MDMA en coke in trek'

Zo'n driekwart van de jongeren (77 procent) zegt dat af en toe softdrugs als hasj of wiet gebruiken, moet kunnen. Harddrugs worden wat minder geaccepteerd. De helft (50 procent) vindt hier en daar een xtc-pil prima, een kwart (24 procent) vindt af en toe cocaïne snuiven vrij normaal.

"In mijn vriendenkring zijn xtc, MDMA en coke in trek. Er zijn vrienden die ook andere dingen proberen, maar dat is meer uitzondering dan regel", zegt een deelnemer. "Zolang iedereen er verantwoordelijk mee omgaat en het niet te vaak doet, zie ik er geen probleem in."

Vind je dat het gebruik van deze middelen af en toe moet kunnen?

Ouderen vinden het minder normaal

Andere leeftijdsgroepen vinden het niet zo normaal om af en toe harddrugs te gebruiken. Van de ondervraagde 55-plussers zegt bijvoorbeeld maar 11 procent dat het gewoon moet kunnen om af en toe xtc te slikken. "Van drugs komt alleen maar ellende, verdriet en harde criminaliteit. Daar moet je niet aan mee willen werken", zegt een ouder iemand in het onderzoek.

Een meerderheid van alle leeftijdsgroepen vindt het prima om af en toe softdrugs te gebruiken. "Hasj en wiet zijn veel minder verslavend en daar komt ook veel minder criminaliteit bij kijken, dus dat moet wat mij betreft gewoon kunnen", vindt een panellid.

Bekijk ook

Last van snuif- of slikschaamte?

Van alle deelnemers vindt 84 procent dat mensen die harddrugs gebruiken medeverantwoordelijk zijn voor de instandhouding van drugscriminaliteit. "Als je die drugs gebruikt, werk je mee aan de handel ervan en zorg je dus dat het bestaat. Je bent dan ook medeverantwoordelijk voor doden door die criminelen", vindt een deelnemer.

Gebruikers van alle leeftijden hebben zelf nog niet zo'n last van 'snuifschaamte', 'cokeschaamte' of 'slikschaamte': slechts 9 procent vindt dat zij met hun drugsgebruik drugscriminaliteit in stand houden. "Ja, die paar pilletjes per jaar zullen ergens vandaan moeten komen, maar 'snuifschaamte' vind ik overdreven. Legalisering van xtc is wat mij betreft effectiever om die criminaliteit tegen te gaan", zegt iemand.

Vind je dat deze middelen volledig gelegaliseerd moeten worden?

Xtc wel of niet legaliseren

Harddrugs legaliseren kan nog niet op veel steun rekenen: een kwart (25 procent) van alle ondervraagden zou het een goed idee vinden als de overheid het produceren, (ver)kopen en gebruiken van xtc legaliseert. Een tegenstander zegt: "Met legaliseren maak je het ook normaal, en laten we vooral niet doen alsof het gebruik van die troep normaal is."

Softdrugs als hasj en wiet volledig legaliseren kan op meer steun rekenen. Op dit moment is alleen het gebruik van die middelen legaal, maar het verbouwen, consumeren en (ver)kopen ervan niet. Ruim de helft (55 procent) vindt dat het volledig legaal moet worden. "Dat maakt het allemaal veel overzichtelijker", vindt iemand. "Wel gebruiken, maar niet kopen of verbouwen is raar."

Bekijk ook

Gebruikershoeveelheid

Verder vinden een meerderheid van de deelnemers (55 procent) dat mensen die harddrugs gebruiken harder moeten worden aangepakt. Op dit moment hebben we in Nederland een gedoogbeleid voor een 'gebruikershoeveelheid' van bijvoorbeeld xtc en MDMA.

Als iemand bijvoorbeeld één of twee xtc-pillen op zak heeft op een festival, worden die alleen afgepakt en krijgt diegene geen straf. Ruim de helft (55 procent) vindt dat dat beleid moet worden afgeschaft en dat mensen met drugs op zak direct bestraft zouden moeten worden.

Boete of ook een strafblad?

Gebruikers zelf zeggen dat dat weinig zin heeft: slechts 10 procent zou minder harddrugs gebruiken als ze het risico lopen om ook met een kleine hoeveelheid bestraft te worden. "De politie heeft toch de capaciteit niet om mensen te gaan controleren", denkt iemand.

Maar, zeggen mensen, het zou wel verschil maken of die straf 'alleen' een boete is of ook direct een strafblad zou betekenen. In dat laatste geval zeggen gebruikers er toch nog wat langer over na te gaan denken.

info

Over het onderzoek

Het onderzoek is gehouden van 28 juni tot en met 15 juli 2023. Aan het onderzoek deden 26.444 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee, onder wie 1.675 mensen die in de afgelopen 3 jaar een keer harddrugs hebben gebruikt.

Het onderzoek is na weging representatief voor 6 variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit ruim 80.000 leden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.