Het grootste deel van de jongeren dat vorig jaar naar Haren kwam voor het Project X-feest, deed dat uit nieuwsgierigheid. Dat concludeert de commissie-Cohen die het totaal uit de hand gelopen feest onderzocht. Uit een onderzoek van EenVandaag, uitgevoerd enkele dagen na de rellen, bleek dat 37 procent van de ondervraagde jongeren naar een Project X-feest bij hen in de buurt zou gaan of dit zou overwegen. Hun belangrijkste drijfveer: nieuwsgierigheid.

Het Project X-feest liep op 21 september uit op een chaos van geweld en vernielingen doordat de burgemeester van Haren en de politie fouten maakten. Men dacht dat het allemaal wel mee zou vallen en was totaal niet voorbereid op het ergste. Zo luiden de harde conclusies van de Commissie-Cohen, die nu worden gepresenteerd.

Ook media maakten fouten rond de rellen in Haren, concludeert de commissie. Hoewel de inhoud van de berichtgeving 'overwegend neutraal' was, moet er onder journalisten een debat ontstaan over de vraag wat een verslaggever mag doen om te voorkomen dat media onderdeel worden van de realiteit die zij verslaan. Uit onderzoek dat EenVandaag een paar dagen na de rellen deed, blijkt dat jongeren de media aanwijzen als grootste schuldige -op de relschoppers na- van het uit de hand lopen van Project X.

Helft jongeren: Facebook medeverantwoordelijk

De 16-jarige Merthe uit Haren stuurde bewust een openbare uitnodiging via Facebook voor haar Sweet Sixteen Party, want dan konden vrienden introducés meenemen. Maar toen die openbare uitnodiging in no time duizenden aanmeldingen opleverde, verwijderde ze het evenement van Facebook. Daarna 'kaapten' anderen het feestje. Dat staat in een reconstructie van de commissie-Cohen. 

Uit het eerdere onderzoek van EenVandaag blijkt dat de helft (47%) van de jongeren Facebook medeverantwoordelijk vindt. Zij vinden dat de netwerksite moet ingrijpen als het uit de hand dreigt te lopen; 51 procent vindt dat niet Facebook maar de gebruiker verantwoordelijk is. 

Aanbevelingen sociale media

Cohen wil dat sociale media gebruikers veel duidelijker maken wat de gevolgen zijn van de verschillende opties als zij mensen berichten versturen. "Bij uitnodigingen zou de standaardinstelling 'Alleen genodigden' moeten zijn", stelt hij. Ook jongeren vinden dat: bijna driekwart (73%) van de door EenVandaag ondervraagde jongeren vindt dat Facebook de privacy-instellingen voor evenementen dusdanig moet aanpassen. 

De autoriteiten hadden een blinde vlek voor sociale media, concludeert de commissie-Cohen. Burgemeester Rob Bats van Haren onderschrijft dit: hij zei zich 'rot geschrokken te zijn' omdat hij de kracht van de sociale media onvoldoende kende. Twee aanbevelingen van de commissie op dit gebied:

* Autoriteiten in het hele land moeten beter in de gaten houden wat er gebeurt op sociale media.

* Scholen moeten jongeren in lessen erop wijzen wat de gevolgen van het aanmaken van evenementen op sociale media als Facebook kunnen zijn.

Project X'ers: Jonge mannen uit het noorden

De commissie-Cohen maakte ook een analyse van de mensen die bij Project X aanwezig waren. Hieruit blijkt dat vooral jongens onder de 25 jaar uit de noordelijke provincies naar Haren kwamen. 

Het 1V Jongerenpanel van EenVandaag ondervroeg op 24 en 25 september 2012 1920 jongeren tussen de 12 en 24 jaar. De uitslag is gecorrigeerd op leeftijd, geslacht en spreiding over het land. Het onderzoeksrapport staat rechts in beeld. Je aanmelden voor het 1V Jongerenpanel kan hier. 

Op 7 maart 2013, de dag voor de persconferentie van de commissie-Cohen, maakte EenVandaag dit item:

Download

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.