Yeşilgöz meest acceptabel als nieuwe premier, kandidaten scoren vooral goed bij kiezers van eigen politieke kleur
De premierskandidaten die partijen naar voren schuiven, liggen goed op de eigen flank, maar laten daarbuiten rode cijfers zien. Dilan Yeşilgöz is met 50 procent steun van alle kiezers nog het meest acceptabel als premier.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 35.000 leden van het Opiniepanel. Daarin werden deelnemers gevraagd naar hun mening over de premierwaardigheid van de kandidaten van de grootste partijen in de laatste zetelpeiling. Uit de cijfers blijkt vooral: dé nieuwe premier zit daar niet tussen: "Ik mis een echt goede kandidaat, iemand die sterk is en mensen bij elkaar kan brengen", schrijft iemand.
Premierwaardigheid Yeşilgöz gestegen
Dilan Yeşilgöz staat er met enige afstand het beste voor. De helft (50 procent) zou haar acceptabel vinden als premier. Haar cijfers zijn flink gestegen: begin juli vond nog maar een derde van de kiezers dat. Ze wordt relatief deskundig gevonden en stemmers schrijven positief over haar verdiensten als minister. Een 'eigen' VVD-kiezer zegt daarover: "Yeşilgöz lijkt mij uiterst geschikt voor het leiden van een hopelijk centrum-rechts kabinet. Zij heeft het uitstekend als minister gedaan."
Toch is er ook kritiek, al richt die zich deels ook op haar partij, de VVD. 42 procent, vooral kiezers van linkse en uiterst rechtse partijen, noemt haar onacceptabel als premier. "Het is na 10 jaar tijd voor een premier van een andere partij", schrijft iemand daarover.
Mona Keijzer
Afgelopen week werd bekend dat Mona Keijzer op plek 2 van de kandidatenlijst van BBB staat. Met 15 zetels in de nieuwste peiling lijkt een BBB-premier vooralsnog niet aan de orde. Maar mocht het zover komen, dan kan de voormalig CDA-politica op steun van haar nieuwe achterban rekenen: 92 procent vindt haar acceptabel als premier.
Ze doet het daarmee beter dan partijleider Caroline van der Plas, die zelf heeft aangegeven geen premier te willen worden. Zes op de tien (61 procent) BBB-stemmers vinden haar geschikt.
Kritiek op coronabeleid
Bij andere kiezers is Mona Keijzer minder populair. Van alle kiezers vindt 39 procent de oud-CDA'er acceptabel als premier. Kiezers die haar niet geschikt achten, noemen vooral haar gebrek aan ervaring in Europa en de manier waarop ze uit het vorige kabinet vertrok.
Keijzer moest in 2021 stoppen als staatssecretaris van Economische Zaken omdat ze openlijk kritiek uitte op het coronabeleid van de regering. "Ik heb er daardoor geen vertrouwen in dat zij boven partijen kan staan en het algemeen belang voor ogen kan houden", vindt een deelnemer.
Timmermans en Wilders
De enige premierskandidaat op links, Frans Timmermans, is ook voor ongeveer een derde (36 procent) acceptabel als premier. Hij ligt erg goed bij kiezers links van het midden, maar de voormalig Eurocommissaris weet daarbuiten niet te overtuigen. Daarnaast wordt Timmermans in vergelijking met anderen weinig sympathiek gevonden en weet hij volgens kiezers niet goed wat er speelt in Nederland.
Nog minder populair als premier is PVV-leider Geert Wilders. Alleen kiezers in de uiterst rechtse hoek, zoals die van zijn eigen PVV, Forum voor Democratie en, in mindere mate JA21, vinden het acceptabel als hij voorman van Nederland wordt. Ook hij doet het slecht op sympathie en hij wordt ook relatief onbetrouwbaar geacht.
'Niet verbindend'
Wat alle premierskandidaten gemeen hebben, is dat ze volgens kiezers niet verbindend genoeg zijn. "Veel kiezers zoeken in een premier iemand die boven de partijen staat en er voor alle mensen is", licht Charlotte Nijs van het Opiniepanel toe. "Veel partijen die nu groot zijn in de zetelpeiling hebben op grote thema's, als klimaat en asiel, heel uitgesproken standpunten, echte middenpartijen zitten daar niet tussen", zegt Nijs.
In de ogen van de deelnemers zouden de kandidaten van de grote partijen om die reden geen goede premier zijn. "Ik zou graag iemand zien die een echte verbindende uitstraling heeft als premier", verwoordt iemand het gevoel van meerdere deelnemers. "De huidige politici hebben die uitstraling niet, zij kunnen nooit heel Nederland vertegenwoordigen."
En Omtzigt dan?
Hoewel hij heeft aangegeven geen premier te willen worden, zou Pieter Omtzigt voor ruim de helft van de kiezers (53 procent) wel acceptabel zijn als premier.
Vooral kiezers op de flanken zien hem zitten, van kiezers van de SP (67 procent) en Partij voor de Dieren (58 procent) tot aan JA21 (51 procent) en BBB (63 procent). Opvallend is dat kiezers van grote coalitiepartijen, de VVD, D66 en CDA, hem niet geschikt vinden.