Aanvallen van Amerika op Iran leiden tot verdeeldheid hier: zorgen om onze veiligheid en polarisatie
De helft (49 procent) is bezorgd dat de Amerikaanse aanvallen op Iran van afgelopen weekend gevolgen hebben voor Nederland. Zij zijn bang voor economische tegenreacties, meer polarisatie hier, maar bijvoorbeeld ook voor extra spanningen rond de NAVO-top.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 24.000 leden van het Opiniepanel. In de nacht van zaterdag op zondag bombardeerden de Verenigde Staten drie belangrijke nucleaire locaties in Iran. Over die aanvallen zijn de panelleden verdeeld: waar 36 procent achter die acties staat, keurt een grotere groep ze af.
'Olie op het vuur'
De helft (50 procent) van de ondervraagden vindt het een slechte zaak dat de VS militair hebben ingegrepen in Iran. Sommigen noemen de aanvallen 'in strijd met internationaal recht', anderen zijn bang dat president Donald Trump met deze actie 'olie op het vuur' gooit en het conflict verder uit de hand zal lopen.
De Amerikanen hebben zich door de Israëlische premier Benjamin Netanyahu laten beïnvloeden, vindt een deelnemer. "Er had eerst gezocht moeten worden naar een diplomatieke oplossing, probeer zo lang mogelijk de vrede te bewaren."
Wel of geen kernwapens?
Een derde (36 procent), vaak kiezers van PVV, JA21 en SGP, vindt de aanvallen wel mogen. Zij laten vooral weten het Iraanse regime als 'een groot gevaar' te zien voor het Midden-Oosten en de rest van de wereld, en vinden het een goede zaak dat de ontwikkeling van mogelijke kernwapens in elk geval moeilijker is gemaakt.
Tegelijkertijd vinden mensen het lastig om over de Amerikaanse bombardementen te oordelen zonder zeker te weten óf en hoe ver Iran was met het maken van nucleaire wapens. "Omdat dat niet bewezen is, valt de actie eigenlijk (nog) niet goed te praten", zegt iemand.
Wereldwijde gevolgen
Uiteindelijk is een groot deel van alle deelnemers bang voor de gevolgen, vooral op wereldniveau (68 procent). Verschillende panelleden merken op dat de wereld 'een stuk onvoorspelbaarder' is geworden met leiders als Trump, Netanyahu en Vladimir Poetin, en dat conflicten door 'het ego van een paar machtige mannetjes' sneller uit de hand zullen lopen.
Bovendien vreest een deel dat ook Nederland en andere NAVO-bondgenoten in het conflict worden meegezogen als Iran na de bombardementen van afgelopen weekend een tegenaanval op Amerikaanse doelen zal plegen.
NAVO-top en olieprijzen
Ongeveer de helft (49 procent) is ongerust over de gevolgen voor Nederland, bijna net zoveel als bij de oorlog in Oekraïne (56 procent). Meerdere deelnemers wijzen op de NAVO-top, die morgen en overmorgen plaatsvindt in Den Haag. Sommigen zijn bang dat die bijeenkomst een mogelijk 'doelwit' zal zijn voor een wraakactie, met de aanwezigheid van Trump en andere wereldleiders.
Anderen verwachten dat ze eventuele tegenacties van Iran vooral in de portemonnee zullen voelen, bijvoorbeeld door stijgende benzineprijzen. Als Iran bijvoorbeeld de Straat van Hormuz zou blokkeren heeft dat gevolgen voor de olietoevoer en daarmee wereldwijde economische effecten.
Bang voor polarisatie
6 op de 10 (59 procent) maken zich daarnaast druk over het effect van het conflict op de sfeer in de samenleving. Waar de oorlog tussen Israël en Hamas al tot pittige discussies leidt, zal dat er met deze aanvallen niet minder op worden, denken ze. "Wij moslims zijn straks weer de zondebok", zegt een panellid daarover.
Ook merken deelnemers van verschillende politieke achtergronden op dat partijen in Den Haag scherpere standpunten innemen ten aanzien van het Midden-Oosten. "Ik vrees dat de polarisatie toeneemt, ook al zijn we geen partij in deze", vertelt een deelnemer. "Je bent inmiddels voor of tegen iets, neutraliteit bestaat niet meer."