Zware misdaad in hennepteelt machtiger dan ooit

Geweld, ripdeals, liquidaties, witwassen en corruptie. Massale politie invallen, zwaarbewapende arrestatieteams, inbeslagname van miljoenen euro’s. In Brabant woedt een serieuze strijd tussen de georganiseerde misdaad in de wiethandel en de autoriteiten. Hoe is het met de drugsoorlog in Brabant? EenVandaag ging op pad met de Taskforce tegen de georganiseerde hennepteelt en ging kijken in Brabant - de ‘wietschuur van Europa’.

Alarm

Een half jaar geleden sloegen bestuurders in het zuiden alarm over het uit de hand gelopen geweld na een serie liquidaties en aanslagen. Er kwam een Nationale Taskforce die de criminele bendes achter de wietteelt moest stoppen. Wat is er sindsdien gebeurd?

De criminele softdrugsbendes die de grensregio teisteren blijken machtiger dan ooit en de invloed van de zware misdaad ernstiger dan gedacht. Politie en justitie hebben de grootste moeite de invloedrijke criminele organisaties te bestrijden.

Taskforce

EenVandaag maakt de balans op met Bart Nieuwenhuizen, hoofdofficier van Den Bosch en voorzitter van de landelijke Taskforce tegen de georganiseerde hennepteelt. Hij maakt bekend dat de autoriteiten nog zeker tien jaar nodig hebben om de wietcriminaliteit onder controle te krijgen en een einde te maken aan de macht van de netwerken. En met Simone Steendijk, korpschef Brabant-Zuidoost en vanuit de politie verantwoordelijk voor de Brabantse acties tegen de wietbendes. Ook commentaar van Gitte Stevens, topstrafpleiter in het zuiden en advocaat van grote verdachten in het Brabantse circuit, en de Tilburgse criminoloog Toine Spapens.

Aanval

Achter de schermen rukt de politie regelmatig met honderden agenten uit voor invallen die het milieu een slag toe moeten brengen. Samen met allerlei andere partijen (belastingdienst, marechaussee, gemeenten) zijn ze vooral op zoek naar de organisatoren en grootverdieners in de grootschalige teelt. Tot nu toe rukte de Taskforce zes keer groot uit met een paar honderd man na maandenlang onderzoek. Met resultaat – tientallen arrestaties en inbeslagname van miljoenen aan geld en dure auto’s - maar is het ook blijvend?

Hardnekkig: nieuwe cijfers

Politie en justitie in Brabant hebben de omvang van de georganiseerde misdaad achter de toelevering van coffeeshops en de gigantische hennep-export opnieuw in kaart gebracht. “Het is ernstiger dan gedacht”, zegt Steendijk. Brabant telt 24 georganiseerde criminele netwerken die zichzelf financiert met hennepteelt- en handel. Ze houden zich daarnaast bezig met andere zaken als mensenhandel, overvalcriminaliteit en wapenhandel. Zeker 300 bekende zware criminelen zijn actief in het circuit. Per kwartaal betrapt het OM zo’n 700 verdachten die iets met hennepteelt te maken hebben. “Bijna alle criminaliteit in Brabant hangt samen met wiet”, concludeert dan ook onderzoeker Toine Spapens van de Universiteit Tilburg. Landelijk zijn er volgens Bart Nieuwenhuis zo’n 160 criminele ondernemingen actief in de wietbussiness – waarmee 2 miljard euro per jaar wordt verdiend.

De aanpak van de overheid is kostbaar - 250 agenten zijn fulltime bezig met de opsporing van netwerken. Per actie van de Taskforce worden nog eens een paar honderd politiemensen en (belasting)ambtenaren ingezet. “Gemiddeld duurt het 1,5 jaar om een netwerk op te rollen”, rekent Steendijk voor.

Opbrengst

Sinds de start van de Taskforce, eind vorig jaar, zijn 24 grote namen uit het circuit opgepakt, 700 telers aangehouden en voor 60 miljoen aan hennepoogst vernietigd. Ook werden 54 huizen, tientallen dure auto’s en 3,5 miljoen aan geld inbeslag genomen. Hoofdofficier Nieuwenhuizen en korpschef Stevens zijn tevreden. Ondanks de massale kosten en vele manuren aan politie-inzet moet het op deze weg verder vinden zij. Want met een wietpas en besloten coffeeshops – waar het kabinet op inzet – kom je er niet. “Dat helpt allemaal maar een beetje. Wat nodig is dat je dit jaren volhoudt. Binnen tien jaar hebben we dit probleem opgelost”, belooft Nieuwenhuizen.

Hopeloos

Advocate Gitte Stevens verwacht niet dat het zo’n vaart zal lopen, integendeel. Zij waarschuwt dat zo lang Nederland een gedoogbeleid heeft en coffeeshops wiet mogen verkopen, de opjaagacties van politie en justitie geen enkele zin hebben en zelfs een averechts effect hebben: er treedt een verharding op en alleen zwaardere groeperingen zullen zich nog toeleggen op de wietteelt omdat die over de middelen beschikken om het vol te houden. “Wat wil je: de overheid gedoogt coffeeshops. Op zich een te verdedigen keuze. Maar iemand moet die shops bevoorraden. Rol je de ene groep op, dan staat de volgende klaar. Hoe moet de shop anders aan spullen komen?” Een radicale keuze van de politiek – wel of niet gedogen van coffeeshops – is volgens haar de enige keuze. Ook onderzoeker Spapens denkt dat de overheid en politiek hoognodig echte keuzes moeten maken. Anders kost de bestrijding van illegale wietteelt de overheid nog jaren vele miljoenen aan bestrijdingskosten.