radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Zorgverzekeraars investeren miljoenen in minidarmpjes

Luisteren

Zorgverzekeraars steken miljoenen euro’s in de minidarmpjes van dr. Hans Clevers. Een grote doorbraak voor de geneticus en expert op gebied van stamcelonderzoek van het Hubrecht Instituut. 

In het Hubrecht Instituut in Utrecht ontwikkelde Clevers de minidarmpjes die nu worden gebruikt voor patiënten met taaislijmziekte, ook wel Cystic Fibrosis genoemd. Het doel is om medicijnen op maat te kunnen geven, helemaal kloppend met de genetische variant van de ziekte van de patiënt. Dit is aantrekkelijk voor verzekeraars omdat er efficiënt met deze dure medicijnen wordt omgesprongen zodat er meer geld overblijft voor het behandelen van andere ziekten.

Zeven patiënten met taaislijmziekte doen al mee met een proef en krijgen sinds een jaar een medicijn dat echt werkt. Madelief is er een van. Zij krijgt sinds anderhalf jaar een nieuw middel voor haar ziekte. Peperduur, dat wel, maar dankzij de minidarmpjes van Hans Clevers krijgt zij een middel dat precies bij haar past. Ze heeft haar pot met andere medicijnen kunnen weggooien en kijkt weer naar de toekomst.

Cystic Fibrosis is een ernstige genetische en chronische ziekte die ervoor zorgt dat slijm niet goed wordt afgevoerd. Dit leidt tot ophopingen in de longen en andere organen, waardoor patiënten het heel vaak benauwd hebben en schade aan de longen oplopen. Ook andere organen, zoals spijsverteringsorganen hebben te lijden. De levensverwachting van iemand met CF is nu tussen de 35 en 40 jaar.

Hoe werkt het met de minidarmpjes?

Madelief heeft een aantal stamcellen uit haar darm afgestaan. Na drie weken groeit uit deze biopt een minidarmpje, een klompje cellen van Madelief. Hierop hebben artsen het medicijn dat zij nu slikt kunnen uitproberen. Haar minidarmpje heeft een specifieke genetische variant van Cystic Fibrose waar een nieuw medicijn op blijkt te passen. Zij en zes andere patiënten slikken dit nu, van tevoren getest op de minidarmpjes. Een middel op maat dus. Tegelijkertijd worden op dit moment razendsnel nieuwe medicijnen gemaakt tegen CF. Binnenkort komen er meer zeer goed werkende middelen op de markt, die de oorzaak van de taaislijmziekte aanpakken en niet alleen de symptomen bestrijden.

Organoïden van Hans Clevers

In het lab van Clevers worden zogenaamde organoïden gekweekt. Een minidarm is ook zo’n organoïde. Van elk orgaan liggen er stamcellen in de biobank. Met die stamcellen kun je tot duizenden keren nieuwe organen kweken. In het lab van het nieuwe non-profitbedrijf HUB ligt een indrukwekkende selectie van organoïden en tumoren. De organoïden zijn gekweekt uit stamcellen, de tumoren zijn gedoneerd door patiënten.

Minilevers, miniblazen, borstweefsel, alvleesklieren, longen, nieren, darmen en eierstokweefsel liggen daar opgeslagen om direct medicijnen op uit te testen en om medicijnen te ontwikkelen. Bij veel ernstige aandoeningen, zoals kanker is het vaak afwachten of een medicijn wel werkt. De patiënt is eigenlijk een proefkonijn. Als je een kuur eerst uitprobeert op een miniorgaan krijgt de patiënt gelijk de passende behandeling. 

Proef minidarmpjes

Het succes van de minidarmpjes en het CF-onderzoek zijn het resultaat van de samenwerking tussen kinderlongarts dr. Kors van der Ent van het UMC, het Hubrecht Instituut, en het de stichting/het bedrijf Hubrecht Organood Technologie (HUB).  En nu is er dus de hulp van de zorgverzekeraars Achmea, CZ en Menzis. 

Hans Clevers, de Hub Stichting, het UMCU en de verzekeraars willen door. Ze zijn al bezig met borstkanker, darmkanker en alvleesklierkanker. Ook buitenlandse CF-patiënten melden zich bij het lab om hun biopt te doneren. Internationale wetenschappers hebben al veel belangstelling.

Download

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gevluchte Oekraïners moeten hun auto op Nederlands kenteken zetten: 'Nieuw hoofdstuk in ons leven'

Vandaag 3 jaar geleden vielen Russische troepen Oekraïne binnen. Oekraïeners die naar Nederland vluchtten, moeten hun auto voor 4 maart op Nederlands kenteken hebben gezet. Dat lijkt misschien 'gewoon' een praktische handeling, maar er zit meer achter.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom producten uit Chinese webwinkels vaker onveilig zijn dan spullen uit China die hier in de winkel liggen

Waarom producten uit Chinese webwinkels vaker onveilig zijn dan spullen uit China die hier in de winkel liggen
Pakketjes van Shein en Temu zouden duurder worden
Bron: AFP

Er komen steeds meer pakketjes uit China onze kant op. Vaak uit webshops als Temu en Shein. Maar deze producten kunnen onveilig zijn. Wat is het verschil tussen deze en de producten die je zelf in de winkel koopt? "Je importeert zelf."

Temu, AliExpress en Shein: in onze chat vertelden veel kopers positieve ervaringen te hebben met deze webwinkels. Ze vinden daar goedkoper dezelfde producten als in Nederlandse winkels, met dezelfde kwaliteit. Maar onder andere de Consumentenbond waarschuwt dat producten van deze webwinkels gevaarlijker zijn. Hoe zit dat?

Direct uit China kopen

Goed om te weten: de meeste producten die je koopt of bestelt uit China deugen inderdaad, vooral die in de winkel. "Als we het hebben over gevaarlijke producten, dan zijn die rechtstreeks uit China gekocht of via platforms als Temu of Shein", legt Joyce Donat van de Consumentenbond uit. "Dat zijn platforms waarbij je direct vanuit China als consument zelf importeert."

Het zijn juist deze producten die van slechtere kwaliteit kunnen zijn. En waarmee de Europese markt op dit moment overspoeld wordt. "Wil je dat tegengaan? Koop dan gewoon bij een Europese webwinkel."

Bekijk ook

info

Miljarden kleine pakketen van buiten de EU

Volgens de Europese Commissie kwamen er vorig jaar 4,6 miljard pakketten met een waarde van onder de 22 euro de Europese Unie binnen. Dat zijn er twee keer zoveel als het jaar daarvoor. De meeste van deze pakketten komen uit China. Vaak gaat het om producten van slechtere kwaliteit, die ook gevaarlijk kunnen zijn. Daarom wil de Commissie invoerrechten gaan heffen op deze bestellingen om ze duurder te maken. De hoop is dat daardoor op een gegeven moment minder van dit soort bestellingen worden gedaan.

Europese veiligheidsregels

Maar waarom kunnen deze producten gevaarlijk zijn? Donat legt uit dat alles wat in Europese winkels wordt verkocht aan de Europese veiligheidsregels moet voldoen. Ook Chinese fabrikanten moeten zich daaraan houden.

Zo mogen elektronische apparaten die de EU binnenkomen voor maar 0,01 procent bestaan uit cadmium, een metaal dat op de lange termijn voor nierproblemen kan zorgen. Daarbij moeten bijvoorbeeld alle smartphones toegankelijk zijn voor mensen met beperkingen.

'Etalage voor Chinese fabrikant'

Maar platforms als Temu en Shein zijn volgens Donat 'de etalage voor de Chinese fabrikant'. Die verkopen producten de direct vanuit die fabrikant worden geïmporteerd. "Ze voldoen heel vaak niet aan de veiligheidseisen."

Daardoor is er een grotere kans dat bijvoorbeeld een föhn van Temu het niet doet in onze stekkerdoos of dat er meer cadmium in een telefoon zit dan is toegestaan.

Is winkel verantwoordelijk?

Omdat je via platforms als Temu zelf importeert, ben je ook zelf verantwoordelijk en heb je geen makkelijk bereikbare plek om naartoe te gaan als er dingen fout gaan. De fabrikant zit natuurlijk aan de andere kant van de wereld.

Dat de kwaliteit minder is, kan ook gebeuren als een Europese winkel iets importeert vanuit China, want die veiligheidscontroles worden door de fabrikant zelf gedaan. Maar als de föhn het dan niet doet, is de winkel verantwoordelijk. De winkel moet ervoor zorgen dat alles in orde is, en je kan daar naartoe gaan als dat niet zo is.

Bekijk ook

Vliegtuig vol losse pakketjes

Naast dat producten worden gecontroleerd in het magazijn van de winkel, gebeurt dit ook bij controles van de douane voordat ze de EU binnenkomen. Bij Europese of Nederlandse winkels gebeurt dat vaak met zogenoemde bulk-orders. Dan worden veel dezelfde producten tegelijkertijd verstuurd via bijvoorbeeld dezelfde scheepscontainer of hetzelfde vrachtvliegtuig voor grotere winkels. "Dat is makkelijker voor de douane om te controleren", legt Donat uit. En dus veiliger.

"Je moet je voorstellen: de douane controleert óf een bulkpartij producten, die door een winkel worden geïmporteerd, óf ze moeten een heel vliegtuig vol met miljoenen individuele pakketjes controleren." Dat laatste is waar de douane mee zit bij bestellingen van Temu of Shein. Een container met 1.000 föhns is makkelijker te controleren op fouten dan twintig föhns omringd door honderden andere producten.

'Kijken met wie je te maken hebt'

Maar zelfs bij Nederlandse webwinkels en platforms moet je volgens Donat oppassen. "Je moet altijd kijken met wie je eigenlijk te maken hebt", vertelt ze. "Want vaak koop je het dan alsnog bij een derde partij. Je moet erop letten dat dat geen 'dropshipper' is."

"Via een 'dropshipper' komt het product ook direct uit China. Het beste is om bij een Europese of Nederlandse winkel te kopen." Dan heb je volgens haar veel meer zekerheid over wat je koopt. Dat het aan de regels voldoet en dat je ergens terecht kan bij vragen.

info

Wat is dropshipping?

Dropshippers zijn webwinkels zonder eigen voorraad: als je bij hen iets bestelt, wordt het rechtstreeks vanuit de leverancier naar je verzonden. Veel mensen hebben een negatieve associatie met dropshipping, maar dat is niet altijd terecht. Het is wel problematisch als er bijvoorbeeld direct uit China wordt geleverd en consumenten dit niet weten. Er zijn ook dropshippers die producten van Chinese platformen direct op hun website aanbieden voor een veelvoud van de oorspronkelijke prijs. bron: Thuiswinkel Waarborg

Bekijk ook

'Een hele klus'

Een populaire Nederlandse webwinkel is Bol. Een woordvoerder laat weten dat dropshippen daar verboden is. "Bol wil de kwaliteit van de artikelen op het platform zo goed mogelijk waarborgen", vertelt hij. "Dit betekent dat we erop toezien dat er alleen veilige artikelen op ons platform worden aangeboden en dat namaakartikelen niet zijn toegestaan."

Toch komt het voor dat er dropshippers actief zijn binnen hun webwinkel, ook al heeft de webwinkel een team die zich erop richt. "Je kunt je voorstellen dat dit met 47.000 verkooppartners en ruim 41 miljoen producten een hele klus is", zegt de woordvoerder. "We handhaven streng: als we een verkooppartner betrappen op dropshippen trekken we de helft van hun beleidspunten af. Dit betekent dat als zij nog een keer dezelfde fout begaan, wij genoodzaakt zijn hun verkoopaccount te sluiten."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant