Zorgen bij Openbaar Ministerie over stijgend aantal cocaïnewasserijen in Nederland gerund door Colombiaanse 'drugskoks'

Het Openbaar Ministerie ziet een stijging in het aantal cocaïnewasserijen. Ook komen er meer Colombiaanse 'drugskoks' naar ons land om in zo'n lab te werken. Zorgwekkend, zegt het OM: "Hoe groter en meer labs er zijn, hoe groter het gevaar."

Het zijn kleinere huis-tuin-en-keuken-wasserijen en grotere laboratoria die op grote industriële schaal werken. Zowel in landelijk als stedelijk gebied. "Het zijn er meer, en de trend is ook dat ze af en toe wat groter zijn", zegt Martin van Nes, officier van justitie die zich hier bij het Openbaar Ministerie op landelijk niveau mee bezighoudt.

Slimmer verstoppen

Eerder werd cocaïne vooral in blokken verstopt tussen bijvoorbeeld ingevoerde bananen via de haven van Rotterdam. Nu wordt cocaïne steeds vaker chemisch verstopt. De drug wordt in dat geval opgelost in bijvoorbeeld een vloeistof.

Vervolgens wordt de substantie in Zuid-Amerika 'ingewassen' in producten als kleding, cacao of plastic. Of de kartonnen doos waar de bananen in zitten en is op die manier lastiger te traceren.

Cocaïne in spijkerbroeken, satésaus en houtskool

Eenmaal in Nederland wordt in een cocaïnewasserij met speciale chemische stoffen de cocaïne weer uit de producten als spijkerbroeken, satésaus of houtskool gewassen. Zelfs in chiazaad is onlangs cocaïne aangetroffen.

Door het niet in blokken tussen spullen te vervoeren, maar in het materiaal zelf te verwerken, valt het bij controles minder op, legt Van Nes uit. "Daarna herken je het dus minder goed op de scans."

Explosie Rotterdam: 'onderzoek loopt'

In 2022 werden 17 cokewasserijen ontdekt. Vorig jaar rolden de politie en justitie 23 cocaïnewasserijen op, maar het echte aantal is moeilijk te duiden, zegt Van Nes. "Hoe groter het lab en hoe meer labs, des te groter is het brand- en ontploffingsgevaar."

Dat het mis kan gaan met een drugslab werd afgelopen winter duidelijk in Rotterdam. Bij een explosie in een garage vielen drie doden. Het pand is onbewoonbaar, een naastgelegen vuurwerkopslag kon net ontruimd worden. Volgens De Telegraaf zat er in de ontplofte garage een cocaïnewasserij. Van Nes kan daar niets over kwijt. "Dat onderzoek loopt, daar kan ik niet te veel over zeggen."

Bron: EenVandaag

Colombianen hebben de benodigde kennis

"Als je weet hoe het erin is gewassen, kun je het er ook uit wassen", legt Van Nes uit. Met name Colombianen en andere personen uit Latijns-Amerika worden in Nederlandse labs aangetroffen, omdat daar de specialistische kennis zit. "Volstrekt logisch, want daar komt de cocaïne vandaan."

In sommige gevallen waren bij een aantal 'hele grote cocaïne-wasserijen' meer dan tien Colombianen betrokken bij het uitwassen van de cocaïne. Het is een ontwikkeling die het Openbaar Ministerie echt in de gaten houdt, laat Van Nes weten. "Zeker omdat we dus een stijging van cocaïnewasserijen zien en meer Colombianen aantreffen."

Meer Colombianen in cokewasserijen

Hoeveel Colombiaanse drugskoks hiernaartoe zijn gekomen is voor de officier lastig te duiden. "We zien alleen maar wat we zien, maar we denken wel een toename te zien als het gaat om het aantal Colombianen die we aantreffen in cocaïnewasserijen in Nederland."

In Nijeveen werd in 2020 een grote cocaïnewasserij ontdekt in een voormalige manege. Er werden dertien Colombianen gearresteerd die op industriële schaal cocaïne verwerkten. Dit najaar werd in Overdinkel (Overijssel) een draaiende wasserij aangetroffen met drie Colombianen. EenVandaag becijferde dat er sinds 2018 op zeker tien ontdekte cocaïnewasserijen zo'n 45 Colombianen zijn gearresteerd.

'Overdag slapen, 's nachts werken'

In zo'n lab werken de drugskoks dag en nacht, vertelt Van Nes. "We zien wel dat ze overdag slapen en 's nachts werken om minder aandacht te trekken." De officier van justitie legt uit dat de drugskoks daar een aantal dagen verblijven om te produceren. "Ze doen eigenlijk niets anders en komen ook met die reden alleen naar Nederland."

Ook al is het OM er alert op, signalen van uitbuiting of mensenhandel zien ze zelden, zegt Van Nes. "We zien dat ze nog beschikken over hun reis- en verblijfsdocumenten, dus ze mogen gaan en staan waar ze willen." Maar ze worden niet geacht te praten over wat ze doen, benadrukt hij.

Omkoping en geweld

Er zijn enorme bedragen mee gemoeid. "Dat is ook wel waar we ons zorgen over maken", zegt de landelijk officier. "Precies met die bedragen worden ambtenaren omgekocht, wat weer geweld mogelijk gemaakt en is die criminele markt ook in staat om verder te groeien", vertelt Van Nes.

Bij het opdoeken van drugslabs ziet het OM ook uitvoerders, mensen die de hand-en-spandiensten verrichten in de labs, maar ook de mensen die meer kennis hebben van het proces. "Tegelijkertijd is het zo dat de hoogste bazen in een criminele organisatie zich over het algemeen niet in een cocaïnewasserij zullen vertonen", legt hij uit.

Oproep aan de samenleving: trek aan de bel

Het is geen beeld waar we aan moeten wennen, waarschuwt Van Nes. Want die ontwikkeling gaat met risico's gepaard. "Brand, ontploffingsgevaar, risico op geweld, op omkoping van ambtenaren, explosies, schietpartijen in woonwijken", somt hij op. Niet alleen politie en justitie, ook de samenleving heeft hier een verantwoordelijkheid om het een halt toe te roepen.

Omdat de opsporing van cocaïne 'redelijk succesvol' is in de grote havens, verwacht Van Nes dat het aantal wasserijen gaat toenemen. "In een landelijk gebied is het iets wat we niet willen zien, maar daar schuilt minder gevaar in dan een cocaïnewasserij of een ander lab in een woonwijk", zegt de officier. "En dat is eigenlijk ook precies waarom we de samenleving vragen: 'als je denkt dat het niet pluis is, meld het dan ook'."