Het volgt bijna na iedere aanslag of heftige gebeurtenis in het buitenland: een steunverklaring van het kabinet. Ook bij de aanslag gisteren in Wenen was dat het geval, maar hoe wordt bepaald hoe Nederland steun betuigt?

"Namens Nederland heb ik Sebastian Kurz zojuist onze onvoorwaardelijke steun betuigd met de slachtoffers, hun families en de Oostenrijkse regering bij het verwerken van deze afschuwelijke daad", schreef premier Mark Rutte vanochtend in een tweet als reactie op de aanslag in Wenen. 4 mensen kwamen om het leven en 17 mensen raakten gewond, van wie 7 levensbedreigend.

Steunbetuiging is belangrijk

Er zijn een aantal aspecten die worden afgewogen om te bepalen hoe een steunbetuiging wordt gedaan. Eén aspect is het belang van de verstandhouding met het land waar iets ernstigs is gebeurd. "Zeker als het gaat om landen waar wij goede betrekkingen mee onderhouden vind ik het van groot belang dat we er snel en vol medeleven over rapporteren", vertelt Ben Bot, oud-minister van Buitenlandse Zaken en oud-diplomaat.

Want als er geen steunbetuiging komt, wordt dat opgemerkt. "Hoe meer landen reageren hoe opmerkelijker het is als jij, als belangrijk land nog niet hebt gereageerd. Het heeft geen directe invloed, maar het draagt niet bij aan een betere verstandhouding."

Niet in dank afgenomen

Bot heeft er zijn tijd als minister van Buitenlandse Zaken ook wel eens mee te maken gehad: er wordt niet op een gebeurtenis gereageerd, terwijl dat wel had gemoeten. "Ik heb wel eens indirect doorgekregen dat er niet gereageerd was. Dat is meestal dan wel te verklaren, maar het wordt niet in dank afgenomen. Zeker niet als het een land is waar je verder goede betrekkingen mee hebt."

Om dan nog na een paar dagen een steunbetuiging de wereld in te sturen, heeft volgens Bot geen zin. Want een ander aspect dat heel belangrijk is voor een steunbetuiging is snelheid. "Als er een catastrofe heeft plaatsgevonden moet je niet na een week met een boodschap komen."

Opstellers

Een steunbetuiging wordt door meerdere mensen geschreven. "Het is over het algemeen een samenspraak tussen de betreffende bewindsman, de premier of de minister van buitenlandse zaken, een politiek adviseur die bevoegd is of een bepaalde regio of land in zijn portfolio heeft en een voorlichter", zegt Bot.

De steunbetuiging wordt niet per se elke keer opnieuw verzonnen, want er zijn voor meerdere gebeurtenissen al voorbeeldteksten gemaakt. "Voor alle eventualiteiten, aardbevingen, overlijden of aanslagen is nagedacht over een tekst." Maar een standaard tekst knippen en plakken is niet genoeg. "Het gaat er vooral om dat die standaard tekst, een persoonlijk element meekrijgt. Het is nooit automatische piloot werk, omdat ook ieder ongeval een andere dimensie heeft en een andere achtergrond. En ook de betrekkingen tussen ons land en andere achtergronden spelen mee."

Lees ook

Specifiek afgestemd

Meestal zien wij als burgers een steunbetuiging van de minister, de koning of een bewindspersoon via social media of het internet, maar dat kan bijvoorbeeld ook via een mail, een brief of via een ambassade. Er kan natuurlijk ook voor gekozen worden om helemaal geen steunbetuiging te sturen. "In sommige gevallen kan het om een ernstige situatie gaan die heel ver weg is en Nederland niet raakt, of waar we niet bij betrokken zijn."

"Er zijn ook landen waar iedere dag iets gebeurt. Dan kan je niet iedere keer uitvoerig aan de lijn gaan hangen", vertelt Bot. Een bericht sturen hangt volgens hem af van de ernst van de situatie en de betrekkingen met het land.

Goede steunbetuiging

Een goede steunbetuiging maken is volgens Bot belangrijk, maar je kiest niet snel verkeerde woorden. "We hebben het niet over politieke boodschappen. We hebben het over medeleven over mededogen. Dus echt de menselijke kant van de betrekkingen en niet over een politieke affaire."

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.