Als schilderijen geluid konden maken, wat zou je dan horen? Het klinkt onmogelijk, maar sonoloog en componist Roland Kuit brengt het verhaal van kunstwerken dichterbij met zijn 'klanktapijt'. Voor dit nieuwe werk, dat hij maakte bij schilderijen van de moderne kunstenaar Tomas Rajlich, nam hij geluiden van verf en kwast op via microfoontjes op het doek. Via computerbewerking maakte hij deze tot een muziekstuk, dat nu bij de schilderijen te horen is.

In het Praags atelier van Rajlich plaatste Kuit de microfoons aan de achterkant van het doek waarop de kunstenaar aan het werk was. Rajlich werkt met veel reliëf op het doek, dat op veel verschillende manier wordt aangebracht. "Er zijn veel voorbeelden van waar hij op een bepaalde manier over het doek gaat, waar ik vervolgens iets mee doe", vertelt Kuit. Zo hoor je het besmeren van het doek, of een spatel die de verf aanbrengt. "Zijn werk is echt onderzoek naar 'hoe werk je met verf', en zo doe ik onderzoek naar het creëren van een relief met geluid."

Aubade aan de kunstenaar

In de muziek die daar uit voortkomt hoor je van alles terug. "Je hoort het peuteren, het strijken... Als een soort korreltjes verf die over het canvas gaan. Mijn werk is een aubade aan Tomas." Het gecomponeerde muziekstuk, 'Tactile Utterance', klinkt niet als de muziek die wij gewend zijn. "Tomas schildert geen verhaal, en dat is mijn muziek ook niet. Het zijn texturen die je hoort."

Daarmee kan je het niet vergelijken met bijvoorbeeld popmuziek. Voor het 'klanktapijt' van Kuit moet je als luisteraar harder werken. "Laten we zeggen: popmuziek zie ik als iets dat in het snoepvak zit in de supermarkt. De boodschap is vaak infantiel, heel makkelijk, snel en helder. Je hapt dat zo weg. Dat vind ik jammer, want muziek is juist een kunstvorm die zich met tijd bezig houdt." Hij hoopt dat zijn werk ervoor zorgt dat muziek zich verder ontwikkelt. "Ik hoop dat mijn muziek nieuwe wegen zal openen. Het wordt nu nog maar begrepen door een handjevol mensen."

Toekomst van de muziek

Ondanks dat er zoveel innovatie is in de wereld, blijven akoestische instrumenten al lange tijd dezelfde. Kuit ziet graag dat dat anders wordt. "Instrumentbouwers: ga eens praten met mensen achter de 3D-printer en kijk wat daaruit komt. Dan krijg je weer heel andere instrumenten. De andere geluiden die we kennen beginnen gewoon een beetje saai te worden."

Zelf zou hij nog graag zijn klanktapijten in de openbare ruimte plaatsen, zoals bijvoorbeeld op verschillende stations. "Je kunt per ruimte een audiosculptuur plaatsen. Daarmee kan je jezelf als ruimte een gezicht geven." Hij zou daar graag aan beginnen. "Misschien zijn we er wel aan toe, maar omdat het nog niet gebeurt, komen we het nog niet tegen."

De schilderijen van Tomas Rajlich, samen met het klanktapijt, zijn eind september te zien op een grote internationale expositie in Armenië. Is dat volgens Kuit de beste manier om de muziek te ervarem? "Het kan ook los, maar ik vind het extra mooi als het allemaal samenkomt."

De Amerikaanse president Donald Trump mag voorlopig doorgaan met het uitzetten van migranten. Dat heeft het Hooggerechtshof, tot de grote verbazing van velen, gisteren besloten. Hoe kreeg hij dit voor elkaar? "Hij is duidelijk over de schreef gegaan."

De aandelen in Europa laten een voorzichtig herstel zien. Toch zijn er zorgen, vooral over de pensioenen en de woningmarkt, blijkt ook uit vragen in de chat. Hoofdeconoom Bert Colijn van de ING beantwoordt de meest gestelde vragen.

De onrust op de beurs van de afgelopen dagen, die veroorzaakt wordt door de importheffingen van president Donald Trump, leidt ook tot veel onrust bij de kijkers in de chat. Deze vijf vragen worden het meest gesteld:

1. Gaan de huizenprijzen dalen? En wat zijn de gevolgen voor starters op de woningmarkt?

Voor een daling van de huizenprijzen is op dit moment geen duidelijke aanleiding, begint Colijn. "De beursdalingen lijken misschien op eerdere crises, zoals tijdens corona, maar dat hoeft niet automatisch tot een daling van huizenprijzen te leiden. De financiële positie van veel Nederlandse huiseigenaren is nog steeds goed. Daarnaast daalt de rente licht, wat juist een aanzuigende werking op de huizenmarkt kan hebben", legt hij uit.

Die lagere rente is goed nieuws voor starters op de woningmarkt. "Dat maakt huizen in principe iets betaalbaarder voor starters, dus dat is positief. Mochten de huizenprijzen alsnog dalen, dan kan dat ook gunstig zijn voor starters."

"Maar er is nu nog geen reden om te zeggen: 'ga snel kijken' of juist 'wacht af'", gaat hij verder. "De economische impact van deze situatie lijkt vooralsnog beperkt: hooguit een lichte rem op de groei, geen recessie. Dus wat er gaat gebeuren, hangt sterk af van het vertrouwen in de markt. Als we vertrouwen blijven houden, dan is er niet zoveel aan de hand. Maar als mensen massaal het vertrouwen verliezen, kan dat wél effect hebben op bijvoorbeeld de woningmarkt, ook al zijn de economische 'fundamentals' nog in orde."

2. Is dit te vergelijken met 2008 en de val van Lehman Brothers?

"Nee, dit is geen systeemcrisis zoals toen", zegt de hoofdeconoom stellig. "In 2008 implodeerde het wereldwijde financiële systeem. Nu zien we vooral zorgen rondom handel en geopolitiek, met effecten op prijzen en vertrouwen."

"De beursdaling lijkt op die tijd, maar de onderliggende situatie is heel anders. Dit is een crisis die eigenlijk voornamelijk gaat over een sterke verhoging van prijzen in de Verenigde Staten en een reactie daarop. Dus het gaat nu niet over instortende banken of faillissementen, maar over handelspolitiek en prijsdruk."

3. Dan het nieuwe pensioenstelsel, moeten we dat nog wel willen nu de beurs daalt?

"Ja, er is geen reden om daar nu op terug te komen. Het nieuwe stelsel bevat juist schokdempers voor momenten zoals deze. Pensioenfondsen zijn beter beschermd tegen tijdelijke schommelingen, en de dekkingsgraden zijn de afgelopen tijd juist gestegen", legt Colijn uit.

4. Wat is de invloed op onze pensioenen, op korte en lange termijn?

"Op korte termijn is een beursdaling vervelend, omdat pensioenfondsen daarin beleggen. Maar veel fondsen hebben hun renterisico goed afgedekt. Ze kunnen dus tegen een stootje."

Hij gaat verder: "Op de lange termijn blijft het belangrijk om mee te bewegen met economische ontwikkelingen, en daar is het nieuwe stelsel op ingericht. Pensioenen kunnen dalen, maar er zijn schokdempers ingebouwd precies voor momenten zoals deze."

5. Gaat de handelsoorlog zorgen voor hogere prijzen? En stijgen pensioenen dan mee?

"Dat is nog helemaal niet zeker", weet de hoofdeconoom. "In de VS zijn forse importheffingen aangekondigd, maar in Europa blijven de maatregelen vooralsnog beperkt. Daardoor zou het zelfs kunnen dat prijzen hier minder snel stijgen. En dus is het ook niet zeker dat pensioenen meestijgen, want dat hangt af van de inflatie en de beleggingsresultaten", sluit hij af.