Zo ga je samen het gesprek aan over zorg voor later: 'Er komt een moment aan dat je hulp van anderen nodig hebt'

Wie zorgt er later voor je als je oud bent? Daar moeten we het eerder in ons leven over hebben, is de boodschap van zorgorganisaties en het ministerie. Bij MantelzorgNL zien ze hoe zulke voorbereidingsgesprekken met familie verrassingen kunnen voorkomen.

"We zeggen vaak dat het ons overkomt", zegt Fleur Kusters van de landelijke vereniging voor mantelzorgers. "Een gebroken heup, dementie, dat soort momenten komen misschien onverwacht, maar we weten dat er een punt aankomt dat je zorg nodig hebt. Dan is het verstandig om het daar al over gehad te hebben, zodat je die zorg beter kunt inpassen in je leven."

'Schuiven gesprek graag vooruit'

Ze vindt het goed dat minister Conny Helder voor Langdurige Zorg zegt dat we ons moeten voorbereiden op de toekomst. Maar hoe doe je dat? "Het maakt niet uit wie het initiatief neemt, kind of ouder, maar ga om de tafel. Er komt een moment dat je hulp van anderen nodig hebt, bijvoorbeeld omdat je iets onder de leden krijgt. Hoe ga je dat dan doen? Dat is de belangrijkste vraag."

Kusters snapt dat het confronterend kan zijn om het daarover te hebben. "We schuiven dat soort gesprekken graag voor ons uit. Soms zeggen ouders dat ze hun kinderen daar niet mee willen belasten. 'Die zijn al druk genoeg', hoor je vaak. Maar als je niks regelt, komt het waarschijnlijk wel op de kinderen neer. Dus dan moet je ook actie ondernemen als je dat niet wil."

'Op mijn bord terechtgekomen'

Wie dat meemaakte, is Terri van Ommen. Haar moeder is dementerend en woont sinds enkele maanden in een zorghuis in Nunspeet. Een gesprek voeren over de toekomst? Dat deed haar moeder eigenlijk niet. "Mijn moeder had niets geregeld, ze zei alleen: 'Ik wil niet zo eindigen als mijn zus.'"

"Het is goed dat we ouderen die verantwoordelijkheid geven en dat ouderen die ook nemen", zegt Terri nu. "Dat heeft ze niet gedaan. Daardoor is het op mijn bord terechtgekomen", zegt ze over de mantelzorg voor haar moeder.

Allerlaatste fase

Uiteindelijk kwam er een gesprek met haar moeder, maar dat ging over de allerlaatste fase van haar leven. "Waarin je bijvoorbeeld uitschrijft wat voor zorg je wil als je terminaal ziek wordt. Wij hebben dat geregeld, dat ligt klaar", zegt ze. Daar is ze blij mee.

Maar zo'n gesprek vond veel te laat plaats, zegt ze. Daarom staat ze achter de oproep van minister Helder om eerder over de toekomst na te denken en daarvoor een plan te maken te maken. "Het is goed om te weten wat je ouders willen. Er zijn keuzes die gemaakt moeten worden, dus maak die op tijd."

In gesprek gaan

De minister heeft het over een zorgplan, bij MantelzorgNL faciliteren ze mantelzorgers al jaren om het gesprek over zorg in de toekomst aan te gaan. "Wij zijn meer van in gesprek gaan met elkaar. 'Hee mam, hoe zie je de toekomst voor je?'. Daarmee kun je van gedachten wisselen. Of misschien al voorbereidingen treffen op het moment dat iedereen nog gezond is, zoals een verhuizing."

Volgens Kusters is het moment om dat gesprek te voeren wanneer mensen met pensioen gaan. "Dat is moment dat je een nieuwe fase ingaat. Zo'n gesprek hoeft er niet om te draaien dat het vandaag op morgen gebeurt. Maar verken bij elkaar hoe jullie over zorg in de toekomst denken. Spreek dat naar elkaar uit."

Ingewikkelde gesprekken

Kusters somt enkele zaken op die daarbij in zo'n gesprek aan de orde kunnen komen. "Willen jullie dichter bij elkaar gaan wonen? Hou je een potje apart om extra zorg in te kopen? Faciliteert de werkgever mantelzorg? Als het moment zich dan aandoet, kun je dan makkelijker keuzes maken."

Dat kan veel leed besparen, al kan het wel ingewikkeld zijn om het er nu over te hebben, erkent ze. "Maar als er verschil van inzichten zijn, heb je nu juist de mogelijkheid om die te overbruggen", legt Kusters uit.

'Nu kan het nog'

Toch hoeft het lang niet altijd zo te zijn dat een gesprek ingewikkeld wordt. Het kan ook iets heel moois teweegbrengen, zegt ze. "Ik herinner een zoon die met zijn vader de conclusie trok dat ze heel graag nog eens samen op reis wilden. Nu kan het nog, zeiden ze tegen elkaar, naar aanleiding van hun gesprek."

Het hoeft dus niet altijd zwaar te zijn, wil Kusters meegeven. "Je kunt nieuwe plannen maken, maar je kunt ook heel erg stilstaan bij wat jullie nu nog samen hebben en willen doen."