Je hoort het vaker: een bouwplaats ligt compleet stil omdat er een beschermde diersoort is aangetroffen. De vleermuis is er heel goed in. In Tilburg hebben ze te maken met de beschermde steenuil. Hoe dwars kan deze bruine uil met witte vlekken liggen?

"Steenuilen laten zich niet verplaatsen, dan gaan ze dood", beweert Marjolein de Graaff uit Tilburg. Zij strijdt tegen de 'verdozing' van het Brabantse platteland. Als de vergunningen rond zijn, komt vlakbij Marjoleins huis een heel groot distributiecentrum, van in totaal de grootte van 2 keer de Efteling. Een probleem: op deze plaats leeft ook de steenuil. En die zitten de gemeente in de weg, want zolang er steenuilen zijn kan er niet worden gebouwd. De gemeente denkt dat de steenuilen te verplaatsen zijn, Marjolein denkt van niet. Wie heeft er gelijk?

'Honkvast'

Dat het verplaatsen van een steenuil erg lastig is, ziet Jochem Sloothaak. Hij is ecoloog en provinciaal coördinator uilenbescherming in Noord-Brabant. Hij zegt dat je steenuilen bijvoorbeeld niet mag wegjagen. "Je mag de nestplaats niet verstoren, je kan die nestkast niet oppakken. Je moet wachten tot de steenuil zelf gaat verhuizen. Je hoopt dat dat snel gebeurt, maar zolang het leefgebied geschikt blijft in zijn directe omgeving, blijft hij waarschijnlijk gewoon op zijn plek."

Dat ziet Henk van den Berg aanspreekpunt van het Steenuilenoverleg in Friesland ook. "Ze zijn heel honkvast." Maar er is volgens Van den Berg een uitzondering: "Als een van de partners wegvalt, dan zoeken ze vaak een nieuwe partner. Ik ken er zelf een die zich meer dan 30 kilometer heeft verplaatst voor een nieuwe partner."

Kinderen verplaatsen zich enkele kilometers

Ook de kinderen van steenuilen verplaatsen zich amper. "De jongen zoeken een nieuw territorium, maar ze verplaatsen zich dan maar enkele kilometers. Ze verblijven in de buurt waar ze oorspronkelijk uit het ei zijn gekomen", vertelt Van den Berg.

Daarnaast kan een steenuil zich niet zomaar naar elk gebied verplaatsen, vertelt Van den Berg. "Op monotone graslanden leven ze niet goed. Er moet afwisseling zijn. Verder moet het niet een netjes opgeruimd erf zijn, ze moeten zich kunnen verschuilen. Want ze laten zich overdag ook zien."

Lees ook

• 

  Steeds meer oehoes komen in opvang terecht, want (verrassing!) ze zijn helemaal niet geschikt als huisdier

  • 11-09-2019

Wegjagen

Kortom, een steenuil willen verplaatsen is geen goed idee en de kans dat hij uit zichzelf verplaatst is ook niet groot. Maar gaat de uil niet vanzelf weg als je de grote 'doos' in Tilburg gewoon plaatst? "Steenuilen zijn heel erg afhankelijk van hun directe leefgebied, als je dat helemaal zou verwijderen of verslechteren, dan gaat de steenuil zijn broedplaats verlaten", zegt Jochem Sloothaak.

Dat klinkt als de ideale oplossing, maar de kans dat de steenuil dat overleeft is niet zo groot. Sloothaak: "Als hij dan rond gaat zwerven naar een plek waar hij wel kan wonen, dan gaat hij uiteindelijk dood, want dat gaat hij het niet redden." Zelf een steenuil verplaatsen gaat niet, het wegjagen is ook geen optie. Hij vertrekt alleen als hij dat zelf wil.

In een nieuwe ontwikkeling rondom de handelsoorlog tussen China en de VS, richten Chinese TikTokkers zich op Amerikaanse consumenten. In filmpjes 'ontmaskeren' zij westerse luxemerken zoals Hermès. Deze zouden namelijk uit China komen en niet uit Europa.

De makers van de video's roepen anderen op om de luxeproducten direct van Chinese leveranciers te kopen, want dat zou goedkoper zijn. Consumenten zouden zo geen last hebben van de importheffingen én nog steeds een rasechte tas van een westers modehuis zoals Hermès of Louis Vuitton kunnen kopen. Maar klopt dat wel?

Verwarring over merken

Volgens het modehuis Hermès zelf niet. Zij houden vol dat hun handtassen, die tienduizenden euro's kosten, in Frankrijk worden gemaakt. Econoom Cor Molenaar beaamt dit. "Ik heb Hermès zo goed mogelijk onderzocht en volgens mij wordt die inderdaad in Frankrijk gemaakt", vertelt hij.

"Maar er zijn ook fabrieken die de Hermès naam met een bepaalde aanvulling gebruiken waardoor het lijkt alsof het in China wordt gemaakt. Maar dat zijn niet de originele tassen. Dat zijn gewoon producten die dezelfde naam dragen." En dat schept dus - ook in het geval van de TikTok-filmpjes - verwarring, weet de econoom.

Bekijk ook

• 

  Door handelsoorlog mogelijk meer goedkope spullen vanuit China naar Nederland: Magali heeft Fairtrade-winkel en is daar niet blij mee

  • 10-04-2025

Laatste fase bepaald

Los van die verwarring en replica's die op de markt verschijnen, is het ook bekend dat een deel van westerse producten - van de Amerikaanse iPhone tot aan de Duitse BMW en Franse Louis Vuitton - daadwerkelijk in China wordt gemaakt. Soms zelfs voor 90 procent. Hoe zit dat dan?

"Dat is altijd een moeilijk punt", antwoordt Molenaar. "Kijk, de onderdelen zijn vaak gemaakt in China, maar het merk, of laten we zeggen de laatste fase in zo'n productieproces, die bepaalt vaak waar het is gemaakt. Dus met andere woorden, als een half product in Amerika aankomt en hij verder wordt afgemaakt in Amerika, dan is het 'Made in America' en niet 'Made in China'."

Bekijk ook

• 

  Wie lijdt het meest onder importheffingen? En andere vragen over een 'handelsoorlog' beantwoord

  • 12-02-2025

Duits product, Chinese onderdelen

En dat geldt ook voor Europese producten, benadrukt de econoom. Veel van de onderdelen die nodig zijn voor automerken zoals BMW en Mercedes worden vanuit de hele wereld aangevoerd.

"Alleen dat assembleren tot het eindproduct, dat is dus heel bepalend. Vandaar dat een BMW nog steeds een Duits product is, terwijl er onderdelen in zitten die uit China en ook uit Nederland komen."

'Afmaken in land van herkomst nodig'

"Het kan dus best zijn dat 90 procent in het buitenland wordt gemaakt en de andere 10 procent in Frankrijk, waarbij ze de laatste stiksels en modificaties aanbrengen voordat het in de winkels terechtkomt", merkt Molenaar weer op over de kleding en accessoires van de Franse modehuizen als Hermès en Louis Vuitton.

En dat laatste, het product 'afmaken' in het land van herkomst, is nodig. "Want die zien er dan wel op toe dat het eindproduct aan alle standaarden voldoet", zegt de econoom tot slot.

Met grote zedenzaken voor de rechter wordt er meer over seksueel misbruik gesproken. Van Gisèle Pelicot tot de vrouwen in de zaak-Ali B, waarin het hoger beroep start. "Het feit dat zij opstaan, inspireert mensen", zegt ervaringsdeskundige Mandy Sleijpen.

Met haar stichting Wij zijn M wil Sleijpen het taboe rond seksueel misbruik doorbreken. Ze ziet dat de afgelopen jaren meer gesproken wordt over het onderwerp, maar er moet volgens haar ook nog veel gebeuren. "We moeten het debat blijven voeren en het blijven bespreken, omdat het ook heel gemakkelijk weer kan wegzakken."

Gisèle Pelicot als voorbeeld

Het delen van verhalen over misbruik kan anderen vooruit helpen. Ze noemt als voorbeeld de zaak rond Gisèle Pelicot, de Franse vrouw die gedrogeerd door zeventig mannen misbruikt werd. Hoe Pelicot in de rechtszaal stond werd wereldwijd geroemd.

"Zij stond daar en zei: 'Ik hoef me niet te schamen'", vertelt Sleijpen. Volgens haar een krachtig voorbeeld: "Als zij zo durft te staan, durven anderen ook te gaan denken van: misschien was het dan ook wel niet mijn schuld."

'Bevriezen is logische reactie'

Eerder deze maand kwamen uitspraken van strafrechtadvocaat Gerard Spong in het nieuws. In een documentaire over seksueel geweld zei hij dat hij denkt dat 'een goed weerbare vrouw het aantal verkrachtingen drastisch doet afnemen'.

Dat terwijl de meest logische reactie op seksueel geweld 'bevriezen' is: niets kunnen doen en het ondergaan, legt Sleijpen uit. "Ik dacht: misschien moeten we meneer Spong een keer op een stoel zetten en dat uitleggen, want de meest voorkomende reactie is freeze."

Bekijk ook

• 

  Victim blaming in zaak Ali B. ook schadelijk voor toekomstige zedenslachtoffers, zegt deskundige: 'Denken straks drie keer na over aangifte'

  • 11-07-2024

'Nog lange weg te gaan'

"We hebben nog een lange weg te gaan om dit te veranderen", bedacht ze na de uitspraken van Spong. "En aan de andere kant ben ik ook bang dat er altijd mensen zijn die zo denken." Met haar stichting reist Sleijpen het hele land door om misbruik bespreekbaar te maken. Want dat gebeurt volgens haar vaker dan wij denken. Seksueel misbruik kan iedereen overkomen, benadrukt ze.

Sleijpen wordt gedreven door haar eigen ervaring na jaren te zijn misbruikt door haar opa. Ze was doodsbang om over het misbruik te vertellen, maar deed het uiteindelijk toch. Haar opa bekende alles en werd veroordeeld. Toch kreeg ook zij met victim blaming te maken. "Hij zei: 'Ja maar goed, ze kwam zelf op schoot zitten", vertelt ze. "We moeten ervan af dat het te maken heeft met dat vrouwen weerbaar moeten worden."

Hoger beroep in zaak-Ali B

Komende week speelt de rechtszaak tegen mediapersoonlijkheid en rapper Ali B in hoger beroep. Afgelopen zomer werd hij veroordeeld tot 2 jaar cel voor verkrachting en poging tot verkrachting. Volgens de rechter had Ali B een grote inbreuk gemaakt op de lichamelijke integriteit van de slachtoffers en liet hij zich leiden door zijn eigen seksuele behoeftes.

De rechter noemde Ali B 'een dwingend persoon', die 'geen 'nee' accepteert, weinig inlevingsvermogen toont en uitgaat van zijn eigen visie op zaken'. Zowel de rapper zelf als het Openbaar Ministerie gingen tegen de uitspraak in hoger beroep. Ali B zegt onschuldig te zijn en nooit signalen te hebben opgepikt. Hij zal donderdag niet bij de eerste zitting aanwezig zijn.

Bekijk ook

• 

  Hoe de massale media-aandacht voor de zaak-Ali B. kan meewegen in de uitspraak van de rechter

  • 14-06-2024

Rechtszaak maakt veel los

De rechtszaak maakte vorig jaar ontzettend veel negatieve reacties los. De vrouwen zouden het over zichzelf afgeroepen hebben of 'sletten' zijn. "Als je alleen maar negatieve reacties leest, dan denk je als slachtoffer: ik ga niets meer delen", zegt Sleijpen over de impact. Haar stichting kreeg 'heel veel' reacties binnen naar aanleiding van de zaak.

Er zitten bovendien mensen tussen die na alle negatieve aandacht niet meer naar buiten durven te treden met hun misbruikverhaal: "Die zeggen: 'Ik ga het niet delen, want kijk naar de reacties. Als ik dit ooit ga vertellen, krijg ik ook hele negatieve reacties.' Zij zijn daar heel erg bang voor." Al zijn de slachtoffers in de zaak volgens haar ook inspirerend: "Het feit dat zij opstaan, dat inspireert mensen."

'Schadelijke' reacties

De rechtszaak tegen Ali B kon door cameraploegen van showbizzprogramma's én andere media stap voor stap worden gevolgd. Sleijpen heeft een dubbel gevoel bij deze openheid, vertelt ze. "Aan de ene kant is het goed, want zo komt er meer openheid over en wordt ook gezien dat het - helaas - veel gebeurt."

"Aan de andere kant is het heel ingewikkeld nu met alle social media en iedereen die er wat van vindt", zegt ze erbij. Al denkt Sleijpen dat mensen die zich schuldig maken aan victim blaming het vooral ongemakkelijk vinden. "Mensen doen dat ook om het een soort van weg te houden van zichzelf", zegt ze. "Als zij sletten zijn, dan wordt het al iets meer op afstand. Dat maakt dat mensen dat doen, maar het is heel schadelijk voor de slachtoffers."

Bekijk ook

• 

  Waarom zedenzaken zoals die van Ali B zo complex zijn, volgens deze oud-rechercheur

  • 11-06-2024

'Erover blijven praten'

Ondanks de schijnwerpers die er op zo'n rechtszaak staan hoopt Sleijpen dat nieuwe slachtoffers naar buiten durven te treden. Daarvoor is het nodig dat we er samen over blijven praten. "Dat we laten zien, met een hele groep: we vinden het niet jullie schuld."

Volgens haar moeten we inzien dat seksueel geweld heel vaak gebeurt. "Dus ook bij mensen die we kennen", benadrukt ze. "Nu gaat het over Ali B, maar er zijn ook heel veel kinderen die ook iedere dag misbruikt worden."

Keuze altijd respecteren

Slachtoffers die naar buiten zijn getreden met hun misbruikverhaal wil Sleijpen tot slot een hart onder de riem steken: "Ik vind het onwijs knap dat ze het verteld hebben."

En wat wil ze zeggen tegen slachtoffers die deze stap (nog) niet gezet hebben? Ze legt uit dat het van belang is om te respecteren dat 'zij daar dus nog niet aan toe zijn'. Maar, voegt ze daaraan toe: "Het is ook belangrijk dat ze wel voelen dat het nooit hun schuld is geweest. Nooit."