Wordt Nederland alsmaar dikker of is het tij nog te keren?

De meest recente cijfers van het CBS liegen er niet om: overgewicht neemt epidemische proporties aan in ons land. Een nieuwe, zorgwekkende mijlpaal is bereikt want meer dan de helft van volwassen Nederland is nu officieel te dik. 100.000 mensen lijden zelfs aan morbide obesitas. De impact op volksgezondheid en zorgkosten is enorm. Worden we alsmaar dikker of is het tij nog te keren?

De 65-jarige Lourens Portasse is net klaar met een behandeltraject van anderhalf jaar in het Erasmus MC in Rotterdam. Aan het begin woog hij 160 kilo, nu is zijn gewicht omlaag naar zo’n 147 kilo. "Dit lijkt misschien niet veel, maar qua gevaarlijk orgaanvet ben ik acht kilo kwijt en ik heb er zes kilo aan spieren bijgekregen."

Portasse voelt zich een stuk energieker. "Ik kan weer makkelijker iets van de grond oprapen, ben in huis mobieler en het lukt me weer om stukjes te wandelen”. Het gaat letterlijk en figuurlijk in kleine stapjes, maar Portasse is optimistisch.

Langdurige en multidisciplinaire aanpak 

Geen rigoureuze afvalrace maar leren gezonder te leven; zo luidt het weinig verrassende motto van de therapie die Portasse volgde in het Centrum Gezond Gewicht in Rotterdam. Toch verschilt deze therapie van veel andere behandelingen: de aanpak is langdurig én multidisciplinair. Naast het eet- en bewegingspatroon kijkt men nadrukkelijk naar de individuele situatie: wat zijn de medische, genetische, gedragsmatige, psychologische en sociaaleconomische omstandigheden? Want deze zijn complex en kunnen het verschil maken tussen wel of niet succesvol afvallen.

Obesitas is een enorme kostenpost

De lichamelijke en psychische klachten en de huidige, vaak weinig effectieve behandelingen maken obesitas tot een enorme kostenpost. Naar schatting wordt nu al 10% van het Nederlandse zorgbudget besteed aan ziektes die aan obesitas gerelateerd zijn.

"Ik zat op het randje om diabetes type 2 te ontwikkelen toen ik met de therapie begon. Nu zijn mijn bloedwaardes beter en het risico op diabetes een stuk lager’" aldus een tevreden Lourens Portasse. Hamvraag is: blijft hij volhouden, want daar gaat het uiteindelijk natuurlijk om. "Ik denk van wel, ik heb heel goed geleerd om mezelf niet bloot te stellen aan verleidingen die ik niet kan weerstaan."

3,5 miljoen te zware Nederlanders komen in aanmerking voor behandeling

Hoogleraar Liesbeth van Rossum is internist en hoofd van het Centrum Gezond Gewicht in het Erasmus MC. Jarenlang is zij betrokken geweest bij onderhandelingen om de zogeheten leefstijl interventie programma’s in het basispakket te krijgen. En dat is nu gelukt: vanaf 2019 komen maar liefst 3,5 miljoen te zware Nederlanders in aanmerking voor behandeling, betaald door de ziektekostenverzekeraars. Dat is wereldwijd uniek en mogelijkerwijs dé weg naar een slanker Nederland. Maar is het betaalbaar? 

Volgens van Rossum wel: "De eerste 4 jaar is dit een dure grap, maar na zo’n tien jaar heb je het als maatschappij terugverdiend. Een effectieve behandeling tegen overgewicht en obesitas kost op korte termijn een hoop geld, tijd en energie, maar levert op lange termijn meer op. Niet alleen voor de patiënt, maar ook voor de Nederlandse maatschappij. Mensen worden minder snel en minder langdurig ziek, en kunnen veel langer blijven meedraaien in de maatschappij. Dus ja, het tij is te keren denk ik."