radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Worden de coronamaatregelen na 28 april versoepeld? Dit kun je verwachten van de persconferentie van Mark Rutte

Worden de coronamaatregelen na 28 april versoepeld? Dit kun je verwachten van de persconferentie van Mark Rutte
Premier Mark Rutte tijdens de vorige persconferentie
Bron: ANP

Het is 21 april. Een datum waar veel Nederlanders reikhalzend naar hebben uitgekeken. Worden de coronamaatregelen na 28 april versoepeld, of niet? Vandaag is de langverwachte persconferentie daarover. Politiek commentator Joost Vullings blikt vooruit.

De intelligente lockdown waar we nu in zitten, duurt inmiddels meer dan een maand. In eerste instantie zouden de maatregelen tot 6 april gelden, maar al snel werden ze verlengd tot 28 april. Nu de maatregelen lijken te helpen en het aantal opnames op de intensive care daalt, is de vraag: wat kan er versoepeld worden? "Verwacht niet te veel!", zegt Joost Vullings. Maar wat dan wel?

Basisscholen weer open

Kinderdagverblijven en basisscholen worden hoogstwaarschijnlijk na de meivakantie weer geheel of gedeeltelijk geopend. Het kan zijn dat alle klassen in kleine groepjes opgedeeld worden of verspreid over de dag naar school gaan. Of dat alleen de onderbouw van het basisonderwijs gaat beginnen. Ook is er een plan om de schoolvakanties in te korten. Het openen van de basisscholen is het grootste dilemma voor het kabinet, omdat veel leerkrachten en ouders sterke twijfels hebben.

Het middelbaar onderwijs blijft waarschijnlijk gesloten, verwacht Vullings, omdat een aanzienlijk deel van de leerlingen met het openbaar vervoer naar school reist. Het is nog te vroeg om de drukte in trein, bus of tram te laten toenemen.

Kappers weer open, geen evenementen

De enige ondernemers die volgens Vullings serieus mogen hopen op goed nieuws, zijn de kappers. Wie weet mogen zij de deuren weer openen na 28 april. Gebruik van mondkapjes is dan wel een voorwaarde. En daar zit ook gelijk de twijfel bij het kabinet. Er is angst dat kappers, maar bijvoorbeeld ook fysiotherapeuten, met ziekenhuizen gaan concurreren bij de aanschaf van mondkapjes.

Een maatregel die zeker genomen wordt is het verlengen van het verbod op vergunningsplichtige evenementen, dat nu geldt tot 1 juni. Haagse bronnen gaan uit van een verlenging tot 1 september. Daarmee gaat er een dikke streep door het zomerse festivalseizoen. Ook een snelle hervatting van het profvoetbal lijkt daarmee van de baan.

Jongeren meer vrijheid?

Zoveel mogelijk binnenblijven en anderhalve meter afstand houden in de openbare ruimte is een lastige opdracht voor veel jongeren. Na 5 weken beginnen de regels steeds meer te klemmen. Burgemeester Hubert Bruls van Nijmegen pleit er als voorzitter van het Veiligheidsberaad daarom voor jongeren iets meer vrijheid te geven. Minister Grapperhaus van Justitie ziet ook het probleem, maar twijfelt nog of en hoe hij jongeren tegemoet kan komen.

Naast bovenstaande maatregelen kunnen er ook nog enkele specifieke maatregelen opgeheven worden, denkt Vullings. Denk bijvoorbeeld aan de sluiting van de nationale topsportcentra. Onder voorwaarde van de anderhalve meterregel gaan de centra wellicht weer open.

Lees ook

Een terrasje pakken in Groningen?

Er bestaan ook scenario's waarbij in het noorden van Nederland meer wordt toegestaan dan elders. In de noordelijke provincies zijn namelijk aanzienlijk minder coronabesmettingen. Nadeel is wel dat als in Groningen meer mag, in Utrecht mensen wellicht massaal naar Noord-Nederland trekken om daar bijvoorbeeld een terrasje te pakken.

Dat zogenoemde waterbedeffect is een argument om alle regels in Nederland gelijk te houden. Ook kunnen regionale verschillen tot onduidelijkheid onder de bevolking leiden wat nu wel of niet mag. De kans op grote regionale verschillen liggen volgens Haagse bronnen dan ook niet voor de hand, zegt Joost Vullings.

info

De maatregelen op een rij

  • 27 januari: COVID-19 wordt aangemerkt als 'A-ziekte'. Dat betekent dat, wanneer een arts vermoedt dat een patiënt het virus heeft, hij of zij dat verplicht moet melden aan de GGD.
  • 9 maart: Het kabinet en het RIVM roepen op om geen handen meer te schudden. Inwoners van Noord-Brabant moeten zoveel mogelijk vanuit huis werken.
  • 10 maart: Alle grote evenementen in Noord-Brabant worden afgelast.
  • 12 maart: Minister Bruins kondigt nieuwe maatregelen aan voor heel Nederland. Deze gelden in eerste instantie tot en met 31 maart. Iedereen met 'geringe' klachten, zoals verkoudheid of hoesten moet thuisblijven. Ook mogen er geen bijeenkomsten van meer dan honderd personen plaatsvinden. En iedereen die thuis kan werken, krijgt het advies dat zoveel mogelijk te doen.
  • 15 maart: Er volgen opnieuw aangescherpte maatregelen, in elk geval tot en met 6 april. Vanaf 18.00 uur moet alle horeca sluiten. Daaronder vallen: restaurants, cafés, coffeeshops, seksclubs en uitgaansgelegenheden. Ook alle sportclubs en sauna's moeten dicht. Daarnaast wordt bekend dat alle scholen dichtgaan.
  • 16 maart: Coffeeshops zijn weer open voor afhalen, om zo illegale straathandel te voorkomen.
  • 19 maart: Alle verpleeghuizen en instellingen voor ouderenzorg gaan op slot. Bezoekers worden geweerd, alleen essentieel personeel mag nog naar binnen.
  • 23 maart: Bestaande maatregelen worden verlengd en aangescherpt. Iedereen moet zoveel mogelijk thuisblijven en buiten minimaal 1,5 meter afstand houden van anderen. Groepen groter dan drie personen worden verboden. En wanneer één persoon in een gezin koorts heeft, moet de rest van het gezin - met uitzondering van mensen die een vitaal beroep uitoefenen - thuisblijven. Daarnaast worden álle evenementen en bijeenkomsten tot 1 juni verboden. Winkels en openbaar vervoeren moeten maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat mensen afstand houden en kappers en andere 'contactberoepen' mogen tot en met 6 april niet werken.
  • 24 maart: Minister Slob maakt bekend dat de eindexamens niet doorgaan.
  • 31 maart: De maatregelen tot en met 6 april worden verlengd tot en met 28 april.

Wanneer is alles weer normaal?

Wie hoopt van premier Rutte vanavond een duidelijk tijdschema te horen in welke volgorde en wanneer bepaalde maatregelen geschrapt worden, komt bedrogen uit. Na de eerste stapjes zal nauwkeurig worden gekeken wat er gebeurt met het aantal besmettingen en de druk op de ic's van de ziekenhuizen. Bij een stabiel beeld is een volgend stapje mogelijk.

Het duurt al snel 3 weken voordat effecten zichtbaar worden. Het tempo waarmee we uit de intelligente lockdown komen, zal traag zijn. De dag waarop je weer naar je sportclub of naar je favoriete restaurant kunt, kan dus nog niet definitief in de agenda gezet worden. Hou vol! Die boodschap zal ook na vandaag nog vaak herhaald worden, volgens Vullings.

Waarom het coronavirus écht geen normaal griepje is

"Het is toch gewoon een griepje?" Hoe langer het coronavirus onder ons is, hoe minder die vraag gesteld wordt. Want nu is wel duidelijk: het virus is geen normale griep. Verslaggever Tom van 't Einde zet op een rij hoeveel erger het coronavirus is.

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe besmettelijk is tuberculose? En andere vragen over tbc beantwoord

Hoe besmettelijk is tuberculose? En andere vragen over tbc beantwoord
Een dokter in Lima (Peru) bekijkt een röntgenfoto van iemand met tuberculose
Bron: AFP

Tuberculose was ooit een dodelijke ziekte in Nederland. Het is tegenwoordig beter behandelbaar en komt hier minder vaak voor. Laatst was er een uitbraak bij een maaltijdleverancier, met tachtig besmette medewerkers. We vroegen wat jullie wilden weten.

Hoogleraar Immunodiagnostiek van mycobacteriële infectieziekten van het Leids Universitair Medisch Centrum Annemieke Geluk geeft antwoord op jullie vragen.

1. Wat is tuberculose en hoe raak je besmet?

"Tuberculose (tbc) wordt veroorzaakt door een speciale mycobacterie", begint Geluk. "Het is een bacterie die wordt overgedragen via de luchtwegen van iemand die de besmettelijke vorm (longtuberculose, red.) van de ziekte heeft. Door te hoesten kan de bacterie worden overgedragen." Maar niet iedereen die besmet raakt, wordt ook ziek. "Het grootste deel van de mensen doodt de bacterie met hun immuunsysteem en ontwikkelt geen tuberculose."

Volgens het RIVM krijgt slecht 1 op de 10 mensen die besmet zijn uiteindelijk tuberculose. Dit kan na een paar maanden gebeuren, maar soms pas jaren later. De kans om ziek te worden is het grootst in de eerste 2 jaar na besmetting. Wanneer iemand de bacterie bij zich draagt zonder ziek te worden, heet dat een tuberculose-infectie. In dat geval is die persoon niet besmettelijk voor anderen.

Daarom is het volgens Geluk belangrijk om het onderscheid te maken tussen latente en actieve tuberculose. "Bij latente tuberculose draagt iemand de bacterie bij zich, maar is niet ziek en heeft geen symptomen. Het immuunsysteem houdt de bacterie onder controle. Bij actieve tuberculose is iemand wél ziek en heeft de bacterie zich vermenigvuldigd in het lichaam. Deze mensen kunnen ook besmettelijk zijn."

Annemieke Geluk
Bron: Eigen beeld
Annemieke Geluk

2. Hoe kan het dat tachtig medewerkers van een bedrijf ineens besmet zijn geraakt? Kan dat door één besmettelijke bron?

"Ja, dat kan", zegt Geluk. De hoogleraar is niet voldoende op de hoogte van dit specifieke geval om te zeggen wie 'patiënt één' is, maar tuberculose wordt via de luchtwegen overgedragen. Mensen die nauw contact hebben met een besmettelijk persoon lopen risico om besmet te raken. "Dat kunnen huisgenoten zijn, maar ook collega's met wie je intensief samenwerkt in dezelfde ruimte. Dat verklaart waarom het zich binnen een bedrijf heeft kunnen verspreiden."

"Daarnaast speelt het mee dat je na besmetting niet gelijk ziek hoeft te worden. We leven tegenwoordig in een samenleving waarin veel mensen reizen." Zo kan iemand besmet raken en jarenlang zonder klachten rondlopen. Maar door veranderende omstandigheden, zoals een verzwakt immuunsysteem, kan die persoon alsnog actieve tuberculose ontwikkelen en besmettelijk worden. "Patiënt één van deze uitbraak hoeft dus niet in Nederland geïnfecteerd te zijn."

info

Wat zijn de klachten/symptomen bij tuberculose?

  • lange tijd hoesten (bij tuberculose in de longen) en slijm bij het hoesten*
  • 's nachts erg zweten
  • afvallen
  • geen zin in eten
  • moe
  • koorts
  • moeilijker ademhalen

*Iemand die langere tijd tuberculose heeft, kan bloed ophoesten

Bron: RIVM

3. Bij welke groepen komt tuberculose vaker voor?

"Tbc komt vaker voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem", zegt Geluk. "Bij het grootste deel van de mensen schakelt het lichaam de bacterie zelf uit, zonder ziek te worden. Maar als je afweersysteem minder goed werkt, kan de kans op tuberculose groter zijn." Dit geldt bijvoorbeeld voor mensen met een HIV-infectie, waarbij bepaalde immuuncellen ontbreken in het lichaam. Net als mensen die medicijnen gebruiken die het immuunsysteem onderdrukken, zoals bij een orgaantransplantatie.

"Mensen met een chronische aandoening hebben, zoals diabetes, en wonen in een gebied waar tuberculose veel voorkomt lijken een iets verhoogd risico te hebben om de ziekte te ontwikkelen. Hoe dat precies werkt, wordt nog onderzocht", voegt Geluk toe.

Tuberculose is een met armoede geassocieerde ziekte "De ziekte komt vooral voor in landen zoals India, Indonesië, gebieden in Zuid-Amerika en Afrika", zegt Geluk. Zo kunnen mensen die jarenlang ondervoed zijn een verzwakte afweer hebben en een grotere kans lopen om ziek te worden.

4. Wordt er in Nederland nog steeds getest op tuberculose, zoals vroeger op scholen?

"Nee, dat gebeurt niet meer", antwoordt Geluk. "Vroeger werd er veel meer getest omdat tuberculose toen vaker voorkwam." Op de website van het Tuberculosefonds staat dat er toen grootschalige röntgenscreenings werden ingevoerd bij onder andere studenten, leerkrachten en zorgpersoneel om de ziekte vroegtijdig op te sporen.

Na de Tweede Wereldoorlog werd antibiotica beschikbaar waarmee de infectie behandeld kon worden, en dankzij betere gezondheidszorg is tuberculose steeds zeldzamer geworden in Nederland. "Daarom wordt er niet meer standaard getest, behalve bij specifieke uitbraken, zoals nu in bij de maaltijdleverancier", zegt Geluk.

Bekijk ook

5. Is tuberculose te genezen?

"Ja, tuberculose is te genezen", zegt Geluk. "Met antibiotica kan de actieve vorm van tuberculose behandeld worden." Maar ze benadrukt dat dit wel tijd kost. De behandeling duurt een aantal maanden en het is heel belangrijk dat mensen de antibiotica consequent blijven innemen.

"Helaas zien we ook resistente bacteriestammen", legt Geluk uit. "Sommige bacteriën zijn ongevoelig voor één antibioticum, maar er zijn ook multiresistente vormen die tegen meerdere antibiotica bestand zijn." Dit maakt de behandeling lastiger en voor de patiënt zwaarder.

info

EenVandaag Vraagt

In dit artikel zijn antwoorden verwerkt op vragen die zijn ingestuurd via EenVandaag Vraagt. Met EenVandaag Vraagt heb je invloed op wat we maken. Wil je meedoen? Download dan de Peiling-app van EenVandaag, ga dan naar 'Instellingen' en zet je notificaties voor EenVandaag Vraagt aan. Je vindt de vragen en antwoorden terug bij 'Doe mee'. De Peiling-app van EenVandaag is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

6. Wordt er in Nederland nog standaard gevaccineerd tegen tuberculose?

"In landen waar tuberculose veel voorkomt, zoals India, Indonesië en delen van Afrika, krijgen pasgeboren baby's de BCG-vaccinatie (het vaccin tegen tuberculose, red.). Vroeger werd men in Nederland ook gevaccineerd tegen tuberculose. Maar nu is dat niet meer standaard."

Het BCG-vaccin biedt vooral bescherming aan jonge kinderen tegen ernstige vormen van tuberculose. Maar als je ouder wordt, neemt de effectiviteit van het vaccin af. Daarom wordt wereldwijd gezocht naar betere alternatieven. "Er lopen al jarenlang onderzoeken naar nieuwe vaccins tegen tuberculose, maar tot nu toe is er geen alternatief dat beter werkt dan BCG. Het vaccin is meer dan 100 jaar oud en biedt onvoldoende bescherming aan volwassenen."

Toch wordt het BCG-vaccin in Nederland nog wel aangeboden aan specifieke groepen. Volgens de GGD krijgen baby's en kinderen jonger dan 12 jaar een gratis vaccinatie als een van hun ouders uit een land komt waar veel tuberculose voorkomt. Ook mensen die voor langere tijd in een risicovol land werken, bijvoorbeeld in de gezondheidszorg, kunnen zich laten vaccineren.

De bescherming van het BCG-vaccin houdt ongeveer 10 tot 15 jaar aan en neemt daarna geleidelijk af, volgens het RIVM.

Bekijk ook

7. Hoe wordt tuberculose vastgesteld?

Om te testen of iemand tuberculose heeft, wordt vaak eerst een zogenaamde Mantoux-test gedaan. "Dit is een diagnostische test in de huid die aangeeft of je besmet bent met de bacterie", zegt Geluk. "Een positieve Mantoux-test betekent niet dat iemand de ziekte tuberculose heeft, maar dat die persoon ooit besmet is geweest met de bacterie. Het immuunsysteem kan de bacterie onder controle houden of opruimen waardoor diegene nooit ziek wordt."

Sterker nog, de Mantoux-test is niet altijd even betrouwbaar. "Mensen die ooit een BCG-vaccinatie hebben gehad, kunnen ook positief testen", zegt Geluk. "Dat noemen we een vals-positieve reactie." Daarom wordt er vaak een aanvullende bloedtest gedaan, die wel specifiek is voor infectie met de tuberculose bacterie.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken
Kinderen tijdens een zwemles
Bron: ANP

Nu de overheid 2,3 miljard gaat bezuinigen op het gemeentefonds, wordt ook steeds meer duidelijk dat inwoners dit het meest gaan voelen in hun portemonnee. Bij een vijfde van de gemeentes gaat de onroerendezaakbelasting met meer dan tien procent omhoog

Gemeenten hopen zo een gat te dichten in de begroting om de bezuinigingen van aankomend en volgend jaar alvast op te vangen. Dit blijkt uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis.

Compenseren

"Sommige gemeenten geven aan die verhoging te willen compenseren met bijvoorbeeld een iets lagere riool- of afvalstoffenheffing", zegt woordvoerder van Vereniging Eigen Huis Hans André de la Porte. "Maar die ozb is niet na één jaar weg en gaat er op lange termijn dus echt wel inhakken, ondanks die compensatie."

De woonlasten zullen dus voor veel mensen oplopen. Daarbij bestaat er ook een misvatting over wat woningeigenaren financieel aan zouden kunnen zegt De la Porte. "Huiseigenaar zijn zegt helemaal niets over je bankrekening. Als je bijvoorbeeld een klein pensioen hebt, dan is een aanslag van meer dan duizend euro heel veel. Zeker als je bedenkt dat in sommige gemeenten er wel 200 euro bij komt dit jaar."

info

Wat is ozb?

De onroerendezaakbelasting (ozb) is een belasting die huiseigenaren en bedrijven aan de gemeente betalen. Hoe duurder je huis of pand, hoe hoger de ozb. Gemeenten gebruiken dit geld voor bijvoorbeeld wegen, straatverlichting en afval. Of de woonlasten in jouw gemeenten stijgen, kun je hier bekijken.

Bekijk ook

Geen bibliotheek

Een andere optie om de cijfers voor gemeenten niet in het rood te laten lopen, is het schrappen van publieke voorzieningen. Dat zijn bijvoorbeeld bibliotheken, de buurtbus, sportfaciliteiten, of ontmoetingsplekken voor jongeren.

Miriam de Boer heeft een aantal jaar geleden zo'n ontmoetingsplek in Wormerveer opgezet. Iedere dag kunnen jongeren daar in de middag terecht om te poolen, spelletjes te spelen, met elkaar muziek te luisteren of om met één van de vrijwilligers te praten over problemen thuis of op school.

Onduidelijke toekomst

Maar de toekomst van deze plek is nu onduidelijk.

"Dit jaar en al helemaal volgend jaar gaat financieel heel spannend worden. Ondanks dat mensen bij de gemeente Zaanstad hebben gezegd dat wat wij doen heel belangrijk is én niet heel duur."

Bekijk ook

Brandbrief VVD

Het maken van dit soort keuzes is moeilijk geeft ook wethouder in Zaanstad Stephanie Onclin aan. Zij verstuurde samen met 46 andere VVD-wethouders afgelopen weekend een brandbrief aan de landelijke VVD.

De wethouders uiten hierin hun zorgen over de dreigende bezuinigingen voor gemeenten in 2026, ook wel het 'ravijnjaar' genoemd. Ze stellen dat het door deze bezuinigingen niet langer lukt 'om te staan voor onze inwoners en ondernemers', waardoor het werken hen onmogelijk wordt gemaakt.

Keuzes maken

"Twee derde van onze taken worden bepaald door wettelijke regelingen. Eigenlijk krijgen we daar al te weinig geld voor. Maar dat betekent dat er maar een klein stukje overblijft waar wij echt zelf keuzes kunnen maken", zegt wethouder Onclin.

Ze gaat verder: "En dat is juist het stukje wat inwoners écht belangrijk vinden: de openbare ruimte, veiligheid, sport."

Bekijk ook

Hulp voor jongeren of toch het zwembad?

Maar ook het zwembad valt onder de publieke voorzieningen waarop bezuinigd kan worden. De gemeente Zaanstad heeft nu drie zwembaden. "Maar", zegt de wethouder, "als we teruggaan naar twee, dan kan de wachtlijst voor de zwemles van je kind alleen maar verder toenemen."

Of de ontmoetingsplek voor jongeren van Miriam de Boer open kan blijven is een voorbeeld van hoe moeilijk de keuzes zijn die gemeenten moeten maken.

Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant