tv LIVE
meer NPO start

Worden afsplitsers in de Tweede Kamer 'ongrondwettelijk' behandeld, zoals Omtzigt zegt? 'Formeel gezien niet'

Worden afsplitsers in de Tweede Kamer 'ongrondwettelijk' behandeld, zoals Omtzigt zegt? 'Formeel gezien niet'
Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt zit aan tafel bij een commissievergadering
Bron: ANP

Alle dossiers bijhouden, bijna geen ondersteuning hebben en de hoge werkdruk alleen dragen: afsplitsers in de Tweede Kamer hebben het niet makkelijk. Volgens Pieter Omtzigt mogen ze ook niet stemmen bij commissievergaderingen, maar is dat ook echt zo?

Kamerlid Pieter Omtzigt zegt vandaag in NRC dat hij het 'ongrondwettelijk' vindt dat hij geen stemrecht heeft in commissievergaderingen. Omtzigt, zelf afgesplitst van het CDA, zegt dat hij evenveel Kamerlid is als andere Kamerleden. Hoe zit dat? We vroegen het aan hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden Wim Voermans en parlementair historicus Bert van den Braak.

Commissies zijn belangrijk

"De commissies zijn de werkpaarden van de Eerste en Tweede Kamer", zegt Voermans. Tweederde van het werk in de Kamer wordt volgens hem gedaan in zo'n 20 commissies. Het is een soort voorbereiding voor de plenaire vergadering, zodat daar in feite alleen naar maar gestemd hoeft te worden, legt hij uit.

"Die commissies zijn heel belangrijk", zegt Voermans. "Als je daar niet kan stemmen, is dat heel vervelend. Want dan ben je niet in de buurt van echte werk, waar de echte beslissingen worden genomen, vragen worden gesteld aan de minister en wordt onderhandeld met andere fracties."

Bekijk ook

Niet overal bij kunnen zijn

Maar een eenmansfractie bestaat maar uit één persoon en die kan maar op één plek tegelijk zijn. Daardoor kan het dus voorkomen dat je als Kamerlid niet bij alle commissies aanwezig kunt zijn. "Je kunt niet overal vertegenwoordigd zijn, en als afsplitser heb je dus ook geen stemrecht in die commissies", vertelt de hoogleraar.

"Formeel kan volgens onze Grondwet alleen over wetgeving gestemd worden in de plenaire vergadering van de Eerste en Tweede Kamer", vervolgt hij. "Maar als eigenlijk alles al is geregeld en er handjeklap is gemaakt, dan is die stemming natuurlijk alleen nog maar een formaliteit." En dan heb je als eenmansfractie dus minder invloed.

Lid zijn van de commissie

Bijzonder hoogleraar parlementaire geschiedenis aan de Universiteit van Maastricht Bert van den Braak benadrukt dat het al jaren staande praktijk is dat alleen vaste leden van Kamercommissies kunnen stemmen.

"Als je geen lid bent van de commissie, heb je geen stemrecht. Omdat afsplitsers geen lid zijn van de commissie hebben ze geen stemrecht. Maar dat geldt dus ook voor veel andere Kamerleden", vertelt hij.

Een stemming eisen

Van den Braak benadrukt dat in de commissies over belangrijke procedures wordt gestemd, maar dat de échte stemming over wetgeving en amendementen altijd plaatsvindt in de plenaire vergadering, daar hebben afspliters dus wél stemrecht.

Volgens de Grondwet mag een Kamerlid bij de plenaire vergadering in de Kamer om een hoofdelijke stemming vragen. Die stemming moet dan vervolgens ook plaatsvinden in de Kamer, legt Voermans uit. "Maar dit soort dingen gaat vaak heel snel, en het gaat dus over zaken waar achter de schermen al een meerderheid voor is. Dus die ene stem gaat dan vaak niets veranderen", voegt hij eraan toe.

Bekijk ook

Geen stemrecht

Voor afsplitsers zoals Omtzigt, dus Kamerleden die hun partij hebben verlaten en als zelfstandige fractie zijn verdergegaan, is het nog moeilijker om invloed uit te oefenen, want afsplitsers hebben helemaal geen stemrecht in de commissies.

"Ze krijgen geen aparte stem. Dat heeft de Kamer besloten zodat er geen premie staat op afsplitsen en om dat zo dus te ontmoedigen", zegt Voermans. "Dat ontmoedigingsbeleid heeft zich ook gemanifesteerd in het verminderen van spreektijd. Dus het is nog moeilijker om dan je werkt te doen."

Wat zegt de Grondwet?

Volgens de NRC vindt Omtzigt het ongrondwettelijk dat hij niet mag stemmen in commissies. "Maar formeel heeft hij ongelijk, want onze Grondwet gaat niet zover", vertelt de hoogleraar staatsrecht. Volgens hem staat er in de Grondwet weinig over de procedures binnen de Tweede Kamer. Er staat alleen dat er in de plenaire vergadering gestemd mag worden en dat verder de Kamers zichzelf mogen organiseren.

"Maar materieel heeft hij natuurlijk wel een punt", zegt Voermans over de kritiek van Omtzigt. "Door hoe de Kamer werkt, is het haast onmogelijk om invloed uit te oefenen. Want het meeste werk gebeurt in commissies en het stemwerk daar is bepalend voor de plenaire vergadering."

info

Podcast

De rubriek 'Feit of fictie?' is nu ook te beluisteren als podcast.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Er worden meer Palestijnen dan Israëliërs vrijgelaten, hoe komt dat? 'Israël doet alles om ze terug te krijgen'

De eerste fase van het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas is bijna voltooid. De afgelopen maand ruilden de twee partijen gevangenen en gijzelaars uit. Maar tot nu toe komen hierbij meer Palestijnen dan Israëliërs vrij.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom het inreisverbod voor de omstreden islamitische predikers werd teruggedraaid

Waarom het inreisverbod voor de omstreden islamitische predikers werd teruggedraaid
Bron: ANP

Drie buitenlandse islamitische predikers die een inreisverbod kregen, zijn dit weekend toch welkom op de Ramadan Expo. De rechtbank in Den Haag heeft het besluit om de drie te weren, teruggedraaid. Ministers Faber en Van Weel zijn hier niet blij mee.

Het gaat om predikers Ali Hammuda, Mohamed Hijab en Abu Bakr Zoud. De drie staan dit weekend - tot groot ongenoegen van asielminister Marjolein Faber en de minister van Justitie en Veiligheid, David van Weel - op de sprekerslijst van de Ramadan Expo. Een groot islamitisch evenement in Utrecht.

Inreisverbod teruggedraaid

Faber (PVV) en Van Weel (VVD) wilden een inreisverbod voor de omstreden predikers vanwege 'verwerpelijke uitspraken in het verleden over onder meer vrouwen en homo's'. Ze zouden 'haatpredikers' zijn.

Maar afgelopen donderdag bleek dat de rechter vond dat de ministers onvoldoende duidelijk hebben gemaakt waarom de sprekers toegang moet worden geweigerd. Het inreisverbod werd daarom, twee dagen voor het evenement, teruggedraaid.

Bekijk ook

Ministers waren niet duidelijk

Deze beslissing werd niet genomen omdat de rechter ervan overtuigd is dat de drie mannen geen haatpredikers zouden zijn, maar omdat de ministers onvoldoende kunnen onderbouwen waarom toegang moet worden geweigerd.

"Dus misschien zijn het haatpredikers, misschien zijn het zeer radicale types, maar daar ging de uitspraak niet over", legt Maurits Berger uit. Hij is arabist en hoogleraar Islam en het Westen, aan de universiteit Leiden. "De ministers hadden duidelijker moet zijn over waarom een inreisverbod nodig is."

'Voor het eerst zo'n rechtszaak'

Het verzoek om een verbod voor islam-predikers is niks nieuws. Opeenvolgende kabinetten doen dat al zo'n 30 jaar, weet de hoogleraar. Maar deze keer heeft de stichting die de Ramadan Expo organiseert het inreisverbod voorgelegd aan de rechter. En dat is nieuw.

"Voor zover ik weet is dit voor het eerst, dat een moslimorganisatie een rechtszaak heeft aangespannen tegen deze beslissing. En de rechter heeft ze in het gelijk gesteld."

Onder een vergrootglas

De vraag is of we ons in Nederland net zo druk maken bij een orthodox christelijk of joods evenement. "Nee", zegt de hoogleraar. "Dat ligt anders. Omdat dat op de een of andere manier bekend of vertrouwd voelt. Een islamitisch event ligt snel onder het vergrootglas."

"Als moslims orthodox zijn worden ze vrij snel bestempeld als radicaal. De gedachte is dat een radicale moslim kan afglijden naar extremisme. Iemand die bommen kan gaan gooien." Daar zijn mensen bang voor. "Maar inmiddels is uit onderzoek wel duidelijk dat die glijdende schaal er niet is", vertelt Berger.

Waarom het inreisverbod voor islamitische predikers werd teruggedraaid

Geen theologische elite in Nederland

De drie islamitische predikers, die nu dus wel welkom zijn in Nederland, komen uit Engeland en Australië. Waarom is het nodig om sprekers uit het buitenland te halen als het zoveel 'juridisch gedoe' veroorzaakt? "Omdat Nederland nog weinig theologisch geschoolde islamistische deskundigen heeft", antwoordt de hoogleraar.

"We hebben het nu over de tweede en derde generatie moslims. De eerste generatie waren gastarbeiders, daar zat geen theologische elite bij", zegt Berger. "Deze huidige generatie is veel religieuzer. Jongeren van nu vinden geen antwoorden in Nederland en nodigen daarom sprekers uit de VS, Engeland en Australië uit. Daar zijn in een vroeg stadium al hoger opgeleiden naar toe gegaan, inclusief theologen. Hier kwamen vooral mensen met weinig opleiding."

Nederlandse imams

Inmiddels zijn er wel Nederlandse jonge imams die de maatschappij goed kennen en verbonden zijn met de samenleving. "Theologisch zijn ze goed onderlegd. Ze hebben hun opleiding in het buitenland gehad bij gerenommeerde islamitische instellingen", weet Berger. Maar de organisatie achter Ramadan Expo noemt zich orthodox en nodigt dus vooral orthodoxe types uit.

"Er zijn zeker ook liberale stromingen in de islam. Bij alle religies zitten mensen in elkaars vaarwater en zijn ze het oneens", vertelt Berger hierover. "Dan beginnen ze een eigen kerk of synagoge. Bij moslims zie je dat ook. In die zin zijn ze perfect geïntegreerd in Nederland. Er is veel verschil van mening."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant