Woningnood, arbeidsmigratie en kernenergie: Sylian, Marly en Lea stemmen in de hoop op verandering

De één heeft last van de vele arbeidsmigranten in haar 'achtertuin', de ander kan geen huis vinden in de stad waar ze wil wonen of wil geen kerncentrale. Daarom stemmen ze deze verkiezingen op partijen die daar naar hun idee verandering in kunnen brengen.

We spraken met Sylian Voogt uit Apeldoorn, Marly van Leeuwen uit Boxtel en Lea van Liere uit Borsele over de problemen waar zij in hun dagelijks leven tegenaan lopen. En hoe ze hopen dat de politieke partijen waar zij op stemmen daar oplossingen voor bieden.

Wachten op het perron

In februari 2024 begint studente Sylian (24) uit Apeldoorn aan haar stage in Amsterdam. Ze hoopt voor die tijd nog een woning te vinden in de hoofdstad: "Als ik heen en weer moet, worden het wel hele lange dagen. En met de trein is het ook niet ideaal: die zit vaak vol en dan sta je op het perron op de volgende trein te wachten. Het is gewoon eigenlijk te ver om heen en weer te reizen."

Het thema woningcrisis houdt haar dus wel bezig. "Je wil heel graag iets opbouwen, iets kopen of huren, dat hoort er allemaal bij, en dan hoop je dat dat soepel verloopt en je niet nog twee jaar verplicht thuis moet wonen omdat je niks kan vinden."

Verschillen per partij

Sylian heeft de partijprogramma's dan ook op dat thema goed doorgekeken. "Ik heb zeker gekeken naar: wat willen partijen gaan doen op de langere termijn. Ze willen allemaal wel bouwen, bouwen, bouwen, maar hoe ze dat gaan doen, daar zit wel zeker verschil in."

"De ene partij wil graag meer sociale huurwoningen, de andere partij wil meer gereguleerden aanpakken, en de andere partij wil het aan de markt overlaten." Zelf weet Sylian duidelijk wat zij het zou willen. "Dat de overheid meer ingrijpt, meer maatregelen gaat nemen die de markt een beetje tot rust te laten komen. Dat de prijzen niet meer de pan uitschieten, en dat het gewoon betaalbaarder wordt."

Manifesteren anno 2023

Met het oog op het thema wonen, let Sylian ook op wat partijen over migratie in hun programma's hebben staan: "Als alle Nederlanders hun huis graag willen, en er komen ook meer mensen bij, dan is het natuurlijk wel lastig om iedereen van een huis te voorzien. Dus dat houdt zeker wel verband met de woningnood."

Sylian woont nu nog bij haar moeder maar wil dus binnen 3 maanden een huis in Amsterdam. Toch wordt ze niet volkomen ontmoedigd door de woningcrisis. "Onbewust ben ik altijd bezig met het zoeken naar een huis, maar het belemmert me niet. Ik geloof in goede moed, en manifesteer het gewoon, zoals we anno 2023 zeggen."

Huisvesting arbeidsmigranten

Marly van Leeuwen (56) woont in buurtschap Vrilkhoven, dat valt onder de gemeente Boxtel. In dat buurtschap wonen ongeveer honderd mensen. Nu is er huisvesting gepland voor zo'n vierhonderd arbeidsmigranten.

In de gemeente werken veel arbeidsmigranten bij slachterij Vion. Volgens de gemeente wonen die arbeidsmigranten in reguliere huurwoningen in vaak slechte, ongezonde omstandigheden en zorgen zij ook voor overlast. De oplossing is dus grootschalige huisvesting.

'Oorzaak van alle problemen'

Marly is lid van actiegroep Stop de Arbeidsmigranten-Industrie en verzet zich met een aantal andere Brabantse gemeenten tegen deze vorm van arbeid: "De huisvestingslocaties, die in het land overal worden verwacht, zijn geen oplossing tegen de erbarmelijke omstandigheden van arbeidsmigranten, maar de oorzaak van alle problemen."

Want volgens Van Leeuwen belanden de mensen met regelmaat op straat als hun tijdelijke contract afloopt. "En dan zijn zij juist een extra druk voor de zorg en voor de openbare veiligheid, en vergroot het de druk op de maatschappij."

Nuance over arbeidsmigratie

Haar stem wordt dan ook zwaar beïnvloed door dit onderwerp: "Ik heb meer dan ooit heel goed alle verkiezingsprogramma's en debatten doorgenomen. Als we het over arbeidsmigratie hebben, dan zijn er maar een paar partijen die echt een nuance weten aan te brengen."

"De partijen moeten natuurlijk wel kijken tot welke problemen arbeidsmigratie leidt en hoe die problemen opgelost kunnen worden. En de partij die dat ziet, ja, daar heb ik wel vertrouwen in."

Twee nieuwe kerncentrales

In het Zeeuwse Borssele is kernenergie een belangrijk verkiezingsthema, ook voor Lea van Liere (41). Ze woont midden in het dorp en maakt zich zorgen over de toekomst. "We zijn bang dat we hier niet prettig kunnen blijven wonen."

Borssele is aangewezen als voorkeurslocatie voor twee nieuw te bouwen kerncentrales, naast de bestaande centrale die al vijftig jaar actief is. De bestaande centrale hoeft van Lea niet per se weg. "Daar hebben we op zich geen last van."

'Impact op directe leefomgeving'

Maar uitbreiding in de buurt van Borssele is desastreus, denkt Lea. "De plannen hebben een behoorlijke impact op onze directe leefomgeving." Lea vindt dat er veel te makkelijk gedacht wordt over kernenergie. "Heel veel mensen denken dat het eenzelfde soort type wordt als degene die er nu staat. Maar dat is niet zo", zegt zij. "Ze worden drie tot vier keer zo groot qua vermogen. En qua omvang veel groter dan deze."

Toen ze zich verdiepte in de plannen van de politieke partijen schrok ze. Steeds meer partijen zijn voor uitbreiding van het aantal kerncentrales. En dat zorgt voor een innerlijke strijd in het stemlokaal voor Lea. "Ik vond het dit keer wel heel lastig", laat zij weten.

Christelijke normen en waarden

Toch besluit Lea niet om anders te stemmen dan voorheen. "Ik vind ook christelijke normen en waarden heel belangrijk", vertelt zij open. "Het is gewoon heel moeilijk om alles in één partij verzameld te hebben wat standpunten betreft", verklaart ze haar uiteindelijke keuze om niet te switchen.

Lea stemt dus alsnog op een partij die voorstander is van meer kerncentrales. Maar zij hoopt dat vervolgonderzoeken ervoor zorgen dat partijen alsnog terugkrabbelen. "Misschien dat blijkt dat de overheidsbudgetten niet toereikend zijn om die kerncentrales te ontwikkelen. Het kan nog alle kanten op. Er is nog heel veel onduidelijk", vertelt Lea. "Ik hoop en vertrouw erop dat er een wending gaat komen in dit dossier."