radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Woningnood, arbeidsmigratie en kernenergie: Sylian, Marly en Lea stemmen in de hoop op verandering

Woningnood, arbeidsmigratie en kernenergie: Sylian, Marly en Lea stemmen in de hoop op verandering
Sylian, Marly en Lea hebben allemaal een verschillende reden voor hun stem vandaag
Bron: EenVandaag

De één heeft last van de vele arbeidsmigranten in haar 'achtertuin', de ander kan geen huis vinden in de stad waar ze wil wonen of wil geen kerncentrale. Daarom stemmen ze deze verkiezingen op partijen die daar naar hun idee verandering in kunnen brengen.

We spraken met Sylian Voogt uit Apeldoorn, Marly van Leeuwen uit Boxtel en Lea van Liere uit Borsele over de problemen waar zij in hun dagelijks leven tegenaan lopen. En hoe ze hopen dat de politieke partijen waar zij op stemmen daar oplossingen voor bieden.

Wachten op het perron

In februari 2024 begint studente Sylian (24) uit Apeldoorn aan haar stage in Amsterdam. Ze hoopt voor die tijd nog een woning te vinden in de hoofdstad: "Als ik heen en weer moet, worden het wel hele lange dagen. En met de trein is het ook niet ideaal: die zit vaak vol en dan sta je op het perron op de volgende trein te wachten. Het is gewoon eigenlijk te ver om heen en weer te reizen."

Het thema woningcrisis houdt haar dus wel bezig. "Je wil heel graag iets opbouwen, iets kopen of huren, dat hoort er allemaal bij, en dan hoop je dat dat soepel verloopt en je niet nog twee jaar verplicht thuis moet wonen omdat je niks kan vinden."

Bekijk ook

Verschillen per partij

Sylian heeft de partijprogramma's dan ook op dat thema goed doorgekeken. "Ik heb zeker gekeken naar: wat willen partijen gaan doen op de langere termijn. Ze willen allemaal wel bouwen, bouwen, bouwen, maar hoe ze dat gaan doen, daar zit wel zeker verschil in."

"De ene partij wil graag meer sociale huurwoningen, de andere partij wil meer gereguleerden aanpakken, en de andere partij wil het aan de markt overlaten." Zelf weet Sylian duidelijk wat zij het zou willen. "Dat de overheid meer ingrijpt, meer maatregelen gaat nemen die de markt een beetje tot rust te laten komen. Dat de prijzen niet meer de pan uitschieten, en dat het gewoon betaalbaarder wordt."

Manifesteren anno 2023

Met het oog op het thema wonen, let Sylian ook op wat partijen over migratie in hun programma's hebben staan: "Als alle Nederlanders hun huis graag willen, en er komen ook meer mensen bij, dan is het natuurlijk wel lastig om iedereen van een huis te voorzien. Dus dat houdt zeker wel verband met de woningnood."

Sylian woont nu nog bij haar moeder maar wil dus binnen 3 maanden een huis in Amsterdam. Toch wordt ze niet volkomen ontmoedigd door de woningcrisis. "Onbewust ben ik altijd bezig met het zoeken naar een huis, maar het belemmert me niet. Ik geloof in goede moed, en manifesteer het gewoon, zoals we anno 2023 zeggen."

Sylian let deze verkiezingen vooral op de thema's wonen en migratie, wat daar volgens haar veel mee te maken heeft

Huisvesting arbeidsmigranten

Marly van Leeuwen (56) woont in buurtschap Vrilkhoven, dat valt onder de gemeente Boxtel. In dat buurtschap wonen ongeveer honderd mensen. Nu is er huisvesting gepland voor zo'n vierhonderd arbeidsmigranten.

In de gemeente werken veel arbeidsmigranten bij slachterij Vion. Volgens de gemeente wonen die arbeidsmigranten in reguliere huurwoningen in vaak slechte, ongezonde omstandigheden en zorgen zij ook voor overlast. De oplossing is dus grootschalige huisvesting.

'Oorzaak van alle problemen'

Marly is lid van actiegroep Stop de Arbeidsmigranten-Industrie en verzet zich met een aantal andere Brabantse gemeenten tegen deze vorm van arbeid: "De huisvestingslocaties, die in het land overal worden verwacht, zijn geen oplossing tegen de erbarmelijke omstandigheden van arbeidsmigranten, maar de oorzaak van alle problemen."

Want volgens Van Leeuwen belanden de mensen met regelmaat op straat als hun tijdelijke contract afloopt. "En dan zijn zij juist een extra druk voor de zorg en voor de openbare veiligheid, en vergroot het de druk op de maatschappij."

Bekijk ook

Nuance over arbeidsmigratie

Haar stem wordt dan ook zwaar beïnvloed door dit onderwerp: "Ik heb meer dan ooit heel goed alle verkiezingsprogramma's en debatten doorgenomen. Als we het over arbeidsmigratie hebben, dan zijn er maar een paar partijen die echt een nuance weten aan te brengen."

"De partijen moeten natuurlijk wel kijken tot welke problemen arbeidsmigratie leidt en hoe die problemen opgelost kunnen worden. En de partij die dat ziet, ja, daar heb ik wel vertrouwen in."

Marly vindt vooral het thema arbeidsmigratie belangrijk

Twee nieuwe kerncentrales

In het Zeeuwse Borssele is kernenergie een belangrijk verkiezingsthema, ook voor Lea van Liere (41). Ze woont midden in het dorp en maakt zich zorgen over de toekomst. "We zijn bang dat we hier niet prettig kunnen blijven wonen."

Borssele is aangewezen als voorkeurslocatie voor twee nieuw te bouwen kerncentrales, naast de bestaande centrale die al vijftig jaar actief is. De bestaande centrale hoeft van Lea niet per se weg. "Daar hebben we op zich geen last van."

'Impact op directe leefomgeving'

Maar uitbreiding in de buurt van Borssele is desastreus, denkt Lea. "De plannen hebben een behoorlijke impact op onze directe leefomgeving." Lea vindt dat er veel te makkelijk gedacht wordt over kernenergie. "Heel veel mensen denken dat het eenzelfde soort type wordt als degene die er nu staat. Maar dat is niet zo", zegt zij. "Ze worden drie tot vier keer zo groot qua vermogen. En qua omvang veel groter dan deze."

Toen ze zich verdiepte in de plannen van de politieke partijen schrok ze. Steeds meer partijen zijn voor uitbreiding van het aantal kerncentrales. En dat zorgt voor een innerlijke strijd in het stemlokaal voor Lea. "Ik vond het dit keer wel heel lastig", laat zij weten.

Bekijk ook

Christelijke normen en waarden

Toch besluit Lea niet om anders te stemmen dan voorheen. "Ik vind ook christelijke normen en waarden heel belangrijk", vertelt zij open. "Het is gewoon heel moeilijk om alles in één partij verzameld te hebben wat standpunten betreft", verklaart ze haar uiteindelijke keuze om niet te switchen.

Lea stemt dus alsnog op een partij die voorstander is van meer kerncentrales. Maar zij hoopt dat vervolgonderzoeken ervoor zorgen dat partijen alsnog terugkrabbelen. "Misschien dat blijkt dat de overheidsbudgetten niet toereikend zijn om die kerncentrales te ontwikkelen. Het kan nog alle kanten op. Er is nog heel veel onduidelijk", vertelt Lea. "Ik hoop en vertrouw erop dat er een wending gaat komen in dit dossier."

Kernenergie is voor Lea uit Borssele een belangrijk thema

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts: 'Donald Trump kan ons chanteren'

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts: 'Donald Trump kan ons chanteren'
Het datacenter van Microsoft in het Noord-Hollandse Middenmeer
Bron: ANP

Nu de verhoudingen met de Verenigde Staten in rap tempo verslechteren, maken experts en politici zich steeds grotere zorgen over de Nederlandse afhankelijkheid van Amerikaanse technologie: van e-mail tot data-opslag zijn we vólledig afhankelijk.

"Het is echt vijf over twaalf", zegt Bert Hubert, technologie-expert en voormalig toezichthouder van inlichtingendienst AIVD. "Wij zitten nu al in een situatie dat als men in Amerika met het verkeerde been uit bed stapt, organisaties in Nederland in z'n geheel kunnen worden stilgelegd, zoals recent is aangekondigd voor het Internationaal Strafhof - waar Trump niet blij mee is en hij sancties voor heeft uitgeschreven."

Alle gemeenten

Hubert en andere deskundigen schetsten onlangs aan Kamerleden in het parlement de Nederlandse afhankelijkheid van Amerikaanse clouddiensten, zoals die van Microsoft, Amazon en Google. "Honderd procent van de Nederlandse gemeenten is al afhankelijk van Microsoft", aldus Hubert.

"Zodra data over jou per e-mail wordt verstuurd, staat het in de Amerikaanse cloud en valt het onder het bereik van de Amerikaanse overheid." Daar zit de zorg, nu de Verenigde Staten een radicaal andere afslag hebben genomen. In de Tweede Kamer waarschuwden verschillende experts dat onze afhankelijkheid van de Amerikaanse techreuzen tegen ons gebruikt kan worden.

Bekijk ook

Ondoordacht gebruik

Nog voor de inauguratie van Donald Trump tot president van de Verenigde Staten concludeerde de Algemene Rekenkamer bovendien al dat Nederland clouddiensten ondoordacht is gaan gebruiken en nauwelijks stil staat bij de risico's.

"Laat ik het onomwonden zeggen: het risico bestaat dat buitenlandse regeringen, met name de VS, informatie van de Nederlandse rijksoverheid of van burgers kunnen inzien en wellicht zelfs aanpassen", zei Ewout Irrgang van de Algemene Rekenkamer. Risico's zijn er volgens hem voor de overheid, bedrijven én Nederlandse burgers.

Diensten uitschakelen

"Ik maak me heel erg zorgen", zegt Europarlementariër voor GroenLinks-PvdA Kim van Sparrentak. In het zwartste scenario zou Trump volgens haar Europa kunnen chanteren door diensten uit te zetten. "Dat zou in de praktijk betekenen dat overheden niet meer bij hun data kunnen. Mensen krijgen hun toeslagen niet meer uitgekeerd. Al dat soort zaken lopen dan direct vast."

In de hele Europese Unie zijn er volgens Van Sparrentak maar enkele gemeenten die niet afhankelijk zijn van de Amerikaanse cloud. Hetzelfde speelt volgens haar bij ziekenhuizen. Inmiddels is zeventig procent van de Europese cloudmarkt in handen van grote Amerikaanse spelers.

Bekijk ook

Stresstest

Met veertig collega's heeft Van Sparrentak de Europese Commissie daarom verzocht in kaart te brengen wat er gebeurt als die diensten daadwerkelijk uitvallen. "We hebben te lang gedacht: Amerika is onze vriend."

VVD-Europarlementariër Bart Groothuis deelt de zorgen en vreest ook dat Trump bepaalde diensten domweg uit laat zetten als wij niet naar hem luisteren. "Bijvoorbeeld met de sancties tegen het Internationaal Strafhof in Den Haag, die totaal afhankelijk is van Amerikaanse technologie", zegt hij.

Eigen boontjes doppen

"Het gaat gewoon op zwart als Trump dat wil. We zullen onze eigen boontjes moeten doppen. Dat hadden we zelf niet zo voorspeld, dat de Amerikanen zo ver van ons af zouden kunnen drijven. En dat betekent voor ons dat er niks anders op zit dan onze technologische industrie in eigen hand nemen", aldus Groothuis.

"Er zijn Europese alternatieven, maar nog niet op de schaal die we nodig hebben. Die zul je langzaam moeten gaan creëren." Die investeringen kunnen volgens beide Europarlementariërs in de honderden miljarden euro's lopen. De EU zou daarbij vooral regels moeten opstellen om ervoor te zorgen dat data van Europese burgers ook altijd in Europa blijft.

Bekijk ook

Cloud Kootwijk

Maar volgens de Europarlementariërs staat vast dat Europa op eigen digitale benen moet komen te staan. Techexpert Hubert vindt ondertussen dat Nederland het heft in eigen handen moet nemen: Cloud Kootwijk, een Nederlandse, veilige cloud voor overheid en zorg - voor e-mail, chat, videobellen en bestandsdeling - zou digitale soevereiniteit moeten garanderen.

De naam is een verwijzing naar Radio Kootwijk, waarmee de Nederlandse staat zichzelf een eeuw geleden onafhankelijk maakte van buitenlandse communicatienetwerken. Staatssecretaris Zsolt Szabó van Digitalisering komt nog voor de zomer met een nieuwe Nederlandse cloudstrategie.

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten: 'Staan aan rand van afgrond'

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten: 'Staan aan rand van afgrond'
Het nieuwe beleid van Donald Trump is geen goed nieuws voor klimaatwetenschap
Bron: NASA / EenVandaag

De nieuwe regering van president Donald Trump in de Verenigde Staten zet het mes in klimaatonderzoek en klimaatbeleid. "Wetenschappers worden geïntimideerd, er heerst echt chaos."

Meer dan 30 jaar werkte Dan Costa bij de Environmental Protection Agency (EPA), het Amerikaans milieuagentschap. Als National Director was hij onder meer verantwoordelijk voor onderzoek naar luchtvervuiling en klimaatverandering, en de gevolgen daarvan voor de volksgezondheid.

'Volksgezondheid kon hen niets schelen'

Costa werkte onder zes verschillende presidenten. "Er was altijd wel verschil te merken tussen Republikeinse en Democratische regeringen", vertelt hij.

"Maar toen de eerste Trump-regering aantrad kregen we voor het eerst het gevoel dat volksgezondheid hen eigenlijk niets kon schelen. We merkten snel dat alles wat werd gedaan op het gebied van milieu en volksgezondheid door die regering werd geïsoleerd en gemarginaliseerd."

Frontale aanvallen

Wat nu gebeurt gaat volgens Costa nog een stap verder: "De toekomst van veel wetenschappelijk onderzoek is opeens onzeker, mensen beginnen het gevoel te krijgen dat ze aan de rand van een afgrond staan. Wetenschappers worden geïntimideerd, er heerst echt chaos."

Costa doelt op het rappe tempo waarmee wetenschap onder de regering-Trump onder druk komt te staan. Vooral de takken die niet in de politieke ambities van de regering passen, zoals onderzoek naar klimaatverandering en klimaatadaptatie, krijgen met frontale aanvallen te maken.

Bekijk ook

'Geweldige denkers'

"Wat mij verbijstert, is de snelheid waarmee wetenschap wordt afgebroken. Ik ben echt sprakeloos", reageert de Nederlandse klimaatwetenschapper Heleen de Coninck.

"En dat terwijl de Amerikaanse klimaatwetenschap zo belangrijk is voor verdere kennisopbouw op de hele wereld. Er zitten daar geweldige denkers."

Samenwerking van 'levensbelang'

De Coninck is verbonden aan de TU Eindhoven en de Radboud Universiteit in Nijmegen en schreef mee aan verschillende VN-klimaatrapporten. Regelmatig werkt ze samen met collega's in de Verenigde Staten. "Er zit daar enorm veel wetenschappelijke kracht, met veel relevante data."

"Klimaatverandering is echt een mondiaal probleem. Als we resultaten met z'n allen blijven delen kunnen bijvoorbeeld ook ontwikkelingslanden zich beter voorbereiden op klimaatverandering en extreem weer. Goede internationale samenwerking is van levensbelang, letterlijk."

Bekijk ook

Helft van personeel moet weg

Of deze internationale samenwerking blijft bestaan, is de vraag: onlangs liepen medewerkers van miljardair Elon Musk, die de overheid efficiënter en goedkoper wil maken, het hoofdkantoor binnen van de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). Dit onderzoeksinstituut is vergelijkbaar met het Nederlandse KNMI.

NOAA speelt in de VS een cruciale rol bij het voorspellen van gevaarlijke weersomstandigheden, het beschermen van de oceanen en het verzamelen van wetenschappelijke gegevens over klimaatveranderingen. Desondanks kregen medewerkers te horen dat de helft van het personeel op termijn moet vertrekken en dat het budget met zo'n 30 procent wordt gekort.

'Trump-loyalist zonder inhoudelijke kennis'

"We verwachten dat ook binnen de Environmental Protection Agency zoiets zal gebeuren", zegt Dan Costa. "Maar het is onduidelijk hoe drastisch de gevolgen zullen zijn."

Gerust is hij er in ieder geval niet op: "De nieuwe EPA-baas is een Trump-loyalist en hij heeft geen enkele kennis van milieuwetenschappen."

Bekijk ook

Klimaatdata veilig stellen

Ook de NASA ligt onder vuur. Met behulp van satellieten, onderzoeksvliegtuigen en grondstations wordt daar een breed scala aan klimaatdata verzameld. Gegevens zoals temperatuurveranderingen in de atmosfeer, hittegolven en afwijkingen in klimaattrends, maar ook smeltende ijskappen, zeespiegelstijging, extreme regenval en meer.

"NASA doet veel moeite om ervoor te zorgen dat de datasets beschikbaar blijven, bijvoorbeeld op veilige parallelle servers en websites", vertelt Costa. "Zelfs als de oorspronkelijke websites offline worden gehaald."

Data beschermen

Al In 2016 werd daarvoor de Environmental Data Governance Initiative opgericht. "Betrokken wetenschappers ontwikkelden een strategie om gegevens te bewaren", legt Costa uit. "Ze proberen data te beschermen, toegankelijk en up-to-date te houden. Dat is nu cruciaal, de situatie is erg onzeker."

De ontgoocheling onder wetenschappers is groot. "Waarheid en feiten lijken er niet meer toe te doen", stelt De Coninck vast. "De redelijkheid is echt zoek. Tegenwoordig ontkent men wetenschappelijke bevindingen vaak glashard, en dat is op lange termijn zeer zorgelijk. Dat zeg ik niet alleen als wetenschapper, maar ook als burger."

Bekijk ook

Duur onderzoek

De Coninck stoort zich ook aan de beeldvorming rondom zogenaamd duur en log onderzoek, zoals nu in de VS. "Bedrijven zoals die van Musk bouwen voort op onderzoek en innovatie die ook door de Amerikaanse overheid zijn betaald", legt ze uit.

"De talenten, zoals ingenieurs die er werken, zijn opgeleid dankzij de overheid", benadrukt de wetenschapper. "Dus het saneren van overheden op deze manier zorgt eerder voor een innovatie-armer land dan een innovatievere economie."

'We leven in cruciale periode'

Haar Amerikaanse collega Dan Costa hoopt dat de wetenschap niet verder wordt ondermijnd. "We leven in zo'n cruciale periode. Als we klimaatverandering willen aanpakken, kunnen we niet verder met een, of zelfs twee handen op onze rug gebonden."

"Ik kijk vaak naar mijn kleinkinderen en vraag me af: wat is de erfenis die mijn generatie aan deze jonge mensen zal nalaten?", sluit hij af.

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant