Wie koopt bunker van nazi-topman Seyss-Inquart?

De voormalige bunker van nazi-kopstuk Seyss-Inquart op landgoed Clingendael in Wassenaar staat te koop. Het Rijksvastgoedbedrijf wil van het pand af en zoekt een koper. Mag je een beladen historisch gebouw wel verkopen aan een particulier die er een pizzeria of een kantoor wil vestigen? 

Een restaurant met wijnkelder zou de ultieme nachtmerrie zijn voor Jeroen Trimbos, bestuurslid van Stichting Atlantikwall Museum Scheveningen. Hij wil dat de als boerderij gecamoufleerde bunker behouden blijft als cultureel erfgoed. De immense commandobunker werd in 1942 voor twee miljoen gulden speciaal gebouwd voor Seyss-Inquart. De rijkscommissaris woonde in een nabijgelegen villa op landgoed Clingendael. 

Atlantikwall

"Deze bunker is het epicentrum van de Atlantikwall in Nederland en zou niet verkocht moeten worden’’, zegt Trimbos. Hij zou graag zien dat de bunker naar de Nationale Monumentenorganistie (NMo) gaat in plaats van een particuliere koper. "De afgelopen 10 jaar zijn er veel bunkers die deel uitmaken van de Atlantikwall in oude stijl weer hersteld. Ons doel is om alle overgebleven bunkers te restaureren’’, zegt hij. De bunker in Wassenaar is onderdeel van de Atlantikwall, een meer dan vijfduizend kilometer lange verdedigingslinie. De Duitsers legde de linie, die loopt van de Noorse tot de Spaanse de kust, aan om een geallieerde invasie te voorkomen. In Nederland werden 2000 verdedigingswerken neergezet.

'Fout erfgoed'

Een herbestemming vinden voor ‘fout erfgoed’ roept veel emoties op. Vorig jaar ontstond commotie over ‘De Muur van Mussert bij Lunteren’. NSB-leider Anton Mussert hield in de jaren '30 van de vorige eeuw vanaf deze muur toespraken. De eigenaar, een campinghouder, wilde de muur slopen om vakantiehuisjes te kunnen bouwen. Dat leverde veel protest op. De muur is het enige overgebleven bouwwerk van de NSB in Nederland. Uiteindelijk kreeg de muur de status van monument waardoor sloop werd voorkomen.

De bunker van Seyss-Inquart heeft al de status van rijksmonument. Hanna Luden, directeur van het Centrum Informatie en Documentatie Israel (CIDI), zou er echter niet om treuren als het bouwwerk met vier meter dikke muren tegen de vlakte zou gaan. "Als het maar geen pannenkoekenhuis of bed and breakfast wordt als een nieuwe koper zich aandient’’, zegt ze.

"Als je het als gebouw bewaard dan moet duidelijk zijn welke verschrikkelijke geschiedenis het met zich meedraagt. Het moet geen bedevaartsoord worden voor Nazi-sympathisanten.’’ 

De bunker staat al jaren leeg. Na de Tweede Wereldoorlog maakte de Koninklijke Landmacht gebruik van het gebouw om verbinding te houden met Nederlandse troepen overzee. Tijdens de Koude Oorlog diende de bunker als een van de onderduikplekken voor de Nederlandse regering.

Nieuwe bestemming

Het Rijksvastgoedbedrijf en de gemeente Wassenaar zijn bezig met een nota over herbestemming van de bunker. Als die visie is goedgekeurd door de gemeenteraad gaat het pand de verkoop in. Beiden willen geven geen commentaar over een nieuwe bestemming van het pand.