Je koopt een huis met fantastisch uitzicht maar ineens wordt er iets gebouwd op de plek waarop je uitkijkt. Hoe sterk sta je als je een huis gekocht hebt vanwege dat bijzondere uitzicht? Totaal niet.

De familie Alderden in Kudelstaart kan er over meepraten. Ze hadden vrij uitzicht: weilanden, akkers en bomen. Totdat werd besloten dat er tegenover hen gebouwd ging worden. De familie maakte bezwaar maar de bouwplannen gingen door.

Vroeger keken we uit op bieten- en aardappelvelden, echt Hollands. Nu zitten we altijd met de gordijnen dicht.

Toen ze een verzoek om schadevergoeding, zogeheten planschade, indienden gaf de gemeente niet thuis. Het uitzicht zou niet of nauwelijks aangetast worden. De Raad van State tikte de gemeente op de vingers en die betaalde 5000 euro schadevergoeding. Maar het uitzicht? Dat is voorgoed verpest, tot grote woede van familie Alderden.

Vrij zicht

Ook het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen dreigt het uitzicht kwijt te raken door bouwplannen tot midden voor hun terrein. Bij het museum heeft de gemeente een vakantiepark met honderden recreatiewoningen gepland tot in het water voor het museum. "Verschrikkelijk", zegt directeur Stephan Warnik.

"Juist vanwege dit uitzicht, het gevoel van de zee, is destijds gekozen voor Enkhuizen", zegt Warnik. "We hebben honderdduizenden bezoekers per jaar, ons museum geeft het ultieme Zuiderzee-gevoel weer, met huisjes uit die tijd, ambachten, bloemen planten en de blik naar zee. Gelukkig staan we niet alleen in ons bezwaar."

Als de plannen doorgaan wordt dit vakantiepark naast en voor het Zuiderzeemuseum gebouwd.

Meerdere bezwaren

De provincie Noord-Holland en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben ook bezwaar gemaakt tegen de bouwplannen. En dat is bijzonder: hogere overheden die bezwaar maken tegen de plannen van de lagere overheid, de gemeente. Het ministerie is net als Warnik bang dat de museale beleving door de bouw wordt aangetast.

Wethouder van gemeente Enkhuizen Erik Struijlaart wil niet reageren op de ophef over de aanstaande aantasting van het uitzicht. De wethouder is 'te druk en een eventueel standpunt van de wethouder hierover heeft op dit moment onvoldoende toegevoegde waarde op lopende projecten om hierop in te gaan', aldus een woordvoerder.

Geen goede buur

Volgens advocaat Leon Koning worden mensen op het verkeerde been gezet bij het begrip 'vrij uitzicht'. Dat lijkt een recht maar houdt uiteindelijk meestal geen stand als er iets gebouwd of in het zicht geplaatst wordt. "We moeten in een dichtbevolkt land als Nederland een zekere mate van hinder van elkaar accepteren", zegt Koning. "Dat blijkt uit de rechtspraak op dit gebied."

"Recht op uitzicht, ook als het vastgelegd is bij de notaris, wordt zelden toegewezen", zegt Koning. "Er is nu eenmaal geen algemeen recht op uitzicht."

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."