Weduwen brandweermannen vuurwerkramp dagen Staat

Marja Sol

De weduwen van brandweermannen die zijn omgekomen bij de vuurwerkramp in Enschede slepen de staat voor de rechter. Ze willen weten wat er in een geheim rapport staat met daarin vermoedelijk hevige kritiek op het politieonderzoek naar de oorzaak van de ramp. De precieze toedracht van de vuurwerkramp is nooit duidelijk geworden. 

"Na die 15 jaar zitten we nog steeds met zoveel vragen", zegt Mathilde van der Molen, een van de weduwen. Advocaat De Witte wil op basis van de Wet Openbaarheid en Bestuur de Staat dwingen het rapport openbaar te maken. Ook begint hij een apart getuigenverhoor. 

In EenVandaag praat Mathilde van der Molen over de laatste 15 jaar en hoe het is om nog steeds niet te weten wat er toen precies gebeurd is. Ook reageert voormalig politierechercheur Jan Paalman op het laatste nieuws. Paalman was als rechercheur betrokken bij het onderzoek naar de ramp en had toen al forse kritiek op hoe dat onderzoek verliep. 

Volgende week is het 15 jaar geleden dat de vuurwerkramp bij SE Fireworks in Enschede zich voltrok. In totaal kwamen 23 mensen om bij de ramp en 1000 mensen raakten gewond. 

Pluimveehouder Ruud Zanders is kritisch op het nieuwe convenantBron: EenVandaag
Pluimveehouder Ruud Zanders is kritisch op het nieuwe convenant

Nieuwe afspraken moeten dierenwelzijn in vee-industrie verbeteren, maar niet iedereen is tevreden: 'Veranderingen minimaal'

Na jaren van discussie zijn er nieuwe afspraken gemaakt die het leven van dieren in de vee-industrie moeten verbeteren. Maar sommige critici zijn nog niet tevreden. "De verbeteringen zijn minimaal en de overgangstermijnen heel lang."

Ellen Bien van de Dierenbescherming hoort bij de wat positievere groep. Eind juni tekende zij, samen met andere partijen, het convenant Stappen naar dierwaardige veehouderij. "Hier werd al zoveel jaren over gesproken. Nu zijn er belangrijke afspraken gemaakt die uiteindelijk het leven van miljoenen dieren ingrijpend zullen verbeteren."

Beter leven voor dieren kost geld

Demissionair landbouwminister Femke Wiersma en Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland (LTO) zetten ook hun handtekening onder het convenant. Net als het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), dat onder meer namens de supermarkt tekende. "Want één ding is duidelijk," zegt melkveehouder Amber Laan, "zolang supermarkten en consumenten niet meer willen betalen voor vlees en andere producten van dieren, is het lastig om ze ruim en diervriendelijk te houden."

Laan is van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK). Ook deze belangenvereniging ging akkoord met de afspraken die ervoor moeten zorgen dat de ruim 106 miljoen dieren in Nederlandse vee-industrie een beter leven krijgen.

Wat verbetert er concreet voor de dieren?

'Misleiding en afstel'

Voor veel organisaties die zich voor het welzijn van dieren inzetten, gaan de nieuwe afspraken niet ver en al helemaal niet snel genoeg. "We zien in het convenant geen routekaart naar een toekomstbestendige, dierwaardige veehouderij. Eerder misleiding, uitstel en afstel", zegt Leonie Vestering van Wakker Dier. "De geplande welzijnsverbeteringen zijn minimaal, de overgangstermijnen lang en de ontsnappingsclausules talrijk."

Ook duurzame boerenorganisatie Caring Farmers is kritisch: "Nee, we zijn niet tevreden met het convenant", benadrukt pluimveehouder Ruud Zanders. "De eerste gesprekken gingen sowieso alleen maar over geld. Het leek meer te gaan over 'economiewaardig' of 'boerwaardig' dan 'dierwaardig'. De uiteindelijke stapjes die nu zijn gezet voor de dieren zijn heel klein."

'Vrijbrief om niks te doen'

Waarom Caring Farmers dan toch heeft getekend? "Er is ook een tafel voor koplopers, waar wij aan de slag kunnen. Wij willen laten zien dat dierwaardige veehouderij écht kan", legt Zanders uit.

Hij denkt dat het aanbod veel meer sturend moet zijn: "'De consument bepaalt', dat is een is vrijbrief om vooral niks te doen. Als er van alles wordt aangeboden in de winkel, dan ga je gauw voor de goedkope keuze. Zeker als je niet zo goed weet waar je op moet letten. Kopers willen wel goed doen, niemand wil onnodig dierenleed, maar het is moeilijk te zien."

Landbouwdieren in Nederland

'Kinderarbeid willen we ook niet meer'

Zanders vervolgt: "Een voorbeeld van verandering is dat een varken straks 1,4 meter ruimte krijgt. Dat is meer dan de 1 meter nu, maar het maakt natuurlijk nauwelijks verschil. We moeten wel opletten dat het geen greenwashing wordt." Dat is een vorm van misleidende reclame, waarbij bedrijven onterecht een groen imago creëren.

De pluimveehouder trekt de vergelijking met extreem lage lonen en kinderarbeid: "Dat willen we in Nederland ook niet meer. We halen misschien wel volop goedkope producten uit landen waar dat bij komt kijken. Maar dat is zeker geen reden om het dan hier ook maar weer in te voeren. We kunnen als klein land ook laten zien hoe het wél beter kan."

'Kleine stapjes beter dan niets'

Ook voor de Dierenbescherming gaat het niet hard genoeg, maar kleine stapjes zijn in ieder geval beter dan niets, vindt bestuurder Bien. "We proberen realistisch te zijn, maar we zouden zeker veel meer willen om het leed van dieren te verminderen."

Maar in dit convenant staan wel duidelijke en belangrijke stappen op weg naar dierwaardige veehouderij, daar is ze van overtuigd. "Daarom is dit convenant voor ons essentieel. Zeker omdat het een gezamenlijk streven is, en alle partijen aan tafel hebben gezeten en hebben ondertekend."