Bijna de helft van de werknemers zit meer dan 6 uur per dag op het werk. En dan hebben we het nog niet eens over het vele zitten tijdens het woon-werkverkeer en thuis. "Het zit in onze cultuur." Dat moet anders, denken ze bij TNO. En het kán ook anders.

"We zijn ons er niet van bewust, maar zitten is zo verweven in ons leven", zegt onderzoeker Lidewij Renaud bij kennisinstituut TNO. Niet voor niets staat Nederland al langer bekend als 'Europees kampioen' zitten. Uit een onderzoek van Eurobarometer blijkt dat een kwart (26 procent) van de Nederlanders minstens 8,5 uur per dag zittend doorbrengt.

Bijna 10 uur zitten

Een groot deel daarvan is op werk. TNO keek daarom samen met statistiekbureau CBS hoe het met ons zitgedrag is als we aan het werk zijn. Die nieuwe cijfers liegen er niet om: bijna de helft van de werknemers zit meer dan 6 uur per dag op het werk. Daarnaast zitten werknemers tijdens het reizen van en naar werk en in hun vrije tijd ook nog eens gemiddeld 3 uur en 24 minuten.

Samen is dat dus bijna 10 uur. "Het zit in onze cultuur", geeft Renaud als voorbeeld van hoe het woord ook letterlijk een belangrijk onderdeel uitmaakt van onze taal. "Het zit ook in de cultuur, als in: ik was gisteren op een verjaardag, en we zaten met z'n allen in een kring."

Gezondheidsrisico's

Al dat zitten is niet zonder risico, waarschuwt de onderzoeker. "Veel zitten brengt een hele reeks aan gezondheidsrisico's met zich mee. Als je langer dan 8 uur op een dag zit, verhoogt dat de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en verschillende vormen van kanker. Uiteindelijk overlijden mensen daar eerder aan."

Volgens haar moeten we dan ook letterlijk opstaan tegen de Nederlandse zitcultuur. "We realiseren ons dat dat een hele grote uitdaging is", zegt ze. "Wat we nu zien, is dat werkgevers vaak kleine maatregelen nemen of één grote, zoals het neerzetten van zit-stabureaus of het aanbieden van fietsabonnementen. Maar dat is meestal niet voldoende om de zitcultuur te doorbreken."

'Beweegvriendelijk' kantoor

Werkgevers vragen om hulp en daarom komt TNO binnenkort met een stappenplan. Softwarebedrijf SAP stelde jaren geleden al iemand aan om het personeel in beweging te krijgen. "Ik heb SAP wat we noemen 'beweegvriendelijk' ingericht", vertelt Simone Langewouters over haar taak. "Zo moeten medewerkers naar beneden lopen voor de lekkerste koffie, staan de prullenbakken op één centrale plek en zijn de wc's en printers op andere plekken."

"We zijn in 2015 gestart met een pilot om honderd 'couch potatoes' in beweging te krijgen", gaat ze verder. "Dat begon met een stappenteller. Dat had direct resultaat." Een leefstijlprogramma met beloningen in de vorm van zogeheten 'fitcoins', waarmee personeel voor dingen kon sparen, bleek ook effect te hebben. "Het was zo succesvol dat ik van de directie geld kreeg om het verder uit te rollen."

Bordje bij kroketten

Ook de kantine moest eraan geloven: naast de kroketten stond bijvoorbeeld een bordje met daarop het aantal stappen dat je moest zetten als compensatie voor die kroket. Ook werden er gezondere suggesties gegeven. Inmiddels staan die bordjes er niet meer, al hangt bij de lift nog wel de duidelijke suggestie dat de trap nemen gezonder is.

Langewouters ziet deze maatregelen niet als betuttelend, maar als noodzaak. "Dit zijn collega's die de hele dag met hun laptop werken, maar die laptop kan je niet weghalen. Daarom proberen wij ook om mensen preventief bewust te maken van het feit dat ze niet de hele dag moeten zitten."

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".