We kunnen nog veel leren over euthanasie bij psychiatrische patiënten

Voor het eerst zijn Nederlandse dossiers over euthanasie waarbij psychische aandoeningen een rol speelden, naast elkaar gelegd. Onderzoeker Sisco van Veen bekeek 35 zaken uit de periode 2015-2017. Volgens hem kunnen we meer leren van deze ingrepen.

Van Veen is psychiater in opleiding en publiceerde zijn bevindingen in een belangrijk Canadees wetenschappelijk tijdschrift en in het Tijdschrift voor Psychiatrie. Hij is zelf 29 jaar en heeft dus nog geen euthanasieverzoeken kunnen behandelen. Toch vindt hij het belangrijk dat er meer onderzoek gedaan wordt, ook juist omdat hij binnenkort zelf te maken kan krijgen met mogelijke verzoeken tot euthanasie.

Vaker vrouwen

Wat hem het meest opvalt in zijn onderzoek is dat het overgrote deel van de psychiatrische patiënten die euthanasie laat plegen, vrouw is. Daarnaast blijkt dat de gemiddelde leeftijd niet afwijkt van euthanasiezaken met een lichamelijke aanleiding. In de gevallen die hij onderzocht blijkt ook dat langdurige depressie en persoonlijkheidsproblemen vaak de basis zijn van de wens tot euthanasie.

De 35 onderzochte dossiers vormen ongeveer een vijfde van het totaal aan dossiers tussen 2015 en 2017. Vooralsnog worden niet alle zaken met evenveel details naar buiten gebracht.

Uitzichtloos lijden?

Euthanasie met psychiatrische klachten als aanleiding is een terugkerende discussie. Met name het punt van uitzichtloosheid is een moeilijk punt. "Dat het lijden ondraaglijk is staat buiten kijf, maar het vaststellen van uitzichtloosheid bij psychiatrie is erg ingewikkeld. Bij terminale kanker is dat overzichtelijker", vertelt Van Veen.

Bij psychiatrie is het volgens hem altijd lastig te zeggen of iemand van zijn of haar kwaal af komt, waardoor de situatie op termijn misschien beter wordt. Het valt hem op dat de discussie hierover steeds in een kramp schiet. "We horen dan vaak heel duidelijk het voor- of tegenkamp, maar 80 procent van de artsen bevindt zich ergens tussen deze twee meningen."

Meer onderzoek

Dat maakt het lastig. Van Veen vindt het dan ook merkwaardig dat er over deze gevoelig zaken zo weinig vergelijkend onderzoek is gedaan. Hij is van mening dat euthanasie, ook bij psychiatrische aandoeningen, een realiteit is waar we mee moeten omgaan.

Juist om die reden is onderzoek nodig. "Er wordt op het moment wel onderzoek gedaan. Daarbij staat de ethische toetsing centraal. Maar we kunnen nog meer leren van alle gegevens over levensbeëindiging."