Waterschap wil ook industrie kunnen verbieden grond- en oppervlaktewater te onttrekken bij droogte

Waterschap Vallei en Veluwe wil meer mogelijkheden om het gebruik van grond- en oppervlaktewater te beperken bij droogte. Nu kan het waterschap industrie geen verbod opleggen, terwijl dat grootgebruikers zijn. Dat moet anders, wil het waterschap.

Het waterschap Vallei en Veluwe kondigde eind vorige maand ingrijpende maatregelen af vanwege aanhoudende droogte. Grondwater mag nog maar beperkt worden gebruikt om te sproeien. Rondom kwetsbare beken mag het helemaal niet meer worden opgepompt en ook het sproeien met oppervlaktewater is in een groot aantal gebieden verboden. Volgens dijkgraaf Marijn Ornstein is dat 'een hele heftige ingreep'.

Papierfabrieken pompen door

Deze verboden gelden voor boeren, sportclubs en particulieren, maar niet voor de industrie. Dat komt omdat niet het waterschap, maar de provincie daar over gaat. Zo is het in het hele land geregeld. Dat heeft als effect dat op de kaart van het waterschap Vallei en Veluwe diverse beeklopen worden beschermd. Maar de papierfabrieken van Parenco, DJP-De Hoop en Folding Boxboard Eerbeek, die daar direct naast staan, mogen ondertussen door blijven pompen.

Juist deze fabrieken zijn de grootste onttrekkers van grondwater in de regio. Zo bleek al eerder uit onderzoek van EenVandaag. De provincie verleent de vergunningen voor de grootgebruikers, zoals de industrie en ook waterbedrijven, en is in Gelderland vooralsnog niet van plan om verboden op te leggen. De fabrieken laten in een reactie weten dat verzoek niet te hebben gekregen, maar zeggen allemaal bezig te zijn met verminderen van het watergebruik. Volgens de provincie en Parenco wordt het water ook zo diep gewonnen dat het effect op de omgeving beperkt is.

Natuur in survivalmodus

Dat de industrie niet mee kan worden genomen wringt bij het waterschap, omdat het nu slecht gaat met de natuur. "Er zijn plekken in deze omgeving waar, als je door het bos loopt, het herfst is. De bladeren zijn geel-oranje alsof het herfst is. De natuur is in survivalmodus", vertelt dijkgraaf Marijn Ornstein.

Het systeem om alle watergebruikers beperkingen op te leggen, moet volgens haar dan ook snel veranderen. "Wij willen dit jaar al in gesprek met provincies gaan om te kijken of we afspraken kunnen maken over wie wanneer grondwater mag optrekken in situaties van droogte."

Boer hoopt op regen

Veehouder Jan van der Wind uit Woudenberg is het daar hardgrondig mee eens. Hij is een van de boeren die direct last heeft van de maatregelen van het waterschap. Hij kan zijn grasland helemaal niet meer sproeien. "Alles ligt stil. Ik hoop dat er binnenkort regen komt."

Hij heeft er begrip voor, maar vindt het wel 'vreemd dat de industrie niet beperkt is'. "Als je een waterprobleem hebt, moet je kijken wie het meeste water onttrekt. Binnen de agrarische sector snap ik de keuzes, maar daarbuiten is het ook goed om naar te kijken."

Meer lef tonen

Hij is zelf onderdeel van een pilotproject om water vast te houden in de beken rondom zijn land en heeft daarvoor investeringen gedaan. "Als agrarische sector zijn we hier al tijden mee bezig, Het is niet meer dan normaal dat andere bedrijven ook investeren om water te besparen. Veel industriebedrijven hebben geen belang bij water sparen. Ook die bedrijven moeten restricties opleggen."

Daarvoor is volgens hem wel regie van hogerhand nodig, zodat er dwingende maatregelen kunnen worden opgelegd en afspraken gemaakt. "De boeren staan altijd al in de schijnwerpers, maar er zijn veel bedrijven die buiten beeld blijven. Dat is gek. Het probleem moet getackeld worden. We moeten meer lef tonen en keuzes te maken."

'Moeten klaar zijn voor 2023'

Dijkgraaf Ornstein wil die afspraken graag maken en daar is volgens haar haast bij geboden. "We moeten afspreken welke functie voorrang krijgt boven een andere functie. Gaat de boer het eerst merken of juist een industrieel bedrijf dat grondwater opkomt? Daarover moet je met elkaar in gesprek om te zorgen dat we klaar zijn als in 2023 weer zo'n situatie ontstaat."

Utrecht heeft al gemeld bij het waterschap dat overleg te willen gaan voeren. De provincie Gelderland zegt in een reactie aan EenVandaag dat het waterschap van harte welkom is voor een gesprek. "Nu al worden elke 5 jaar de vergunningen tegen het licht te houden om te kijken of er minder grondwater kan worden gebruikt en of er bespaard kan worden."