Wat doen we aan de loonkloof tussen mannen en vrouwen? 'Er is even aandacht voor en dan verslapt het weer'

Dinsdag is het Equal Pay Day: de dag in het jaar dat mannen gemiddeld het jaarloon van vrouwen al hebben verdiend. Wordt er genoeg gedaan om die 'loonkloof' te verkleinen? Dat vraagt structurele aandacht, zegt organisatiepsycholoog Belle Derks.

Mannen verdienen dus nog steeds meer dan vrouwen voor hetzelfde werk. Die kloof is de afgelopen 2 jaar ook niet kleiner geworden maar juist groter, vertelt Derks. "Er is bij bedrijven vaak even aandacht voor en dan verslapt het weer."

Niet structureel bijgehouden

Derks ziet het bij haar eigen universiteit: de Universiteit Utrecht. Een aantal jaar geleden bracht ze een onderzoek uit over de loonkloof op de Nederlandse Universiteiten: een verschil van 780 euro bruto per maand. "Er was toen veel aandacht voor en er is even actie geweest. Vervolgens is het niet meer bijgehouden en is er niet gecheckt of de loonkloof ook echt kleiner is geworden."

"Als je corrigeert hoe lang vrouwen er werken en op welke positie, zie je toch flink minder salaris en ze komen minder snel in een positie waar ze meer kunnen verdienen", zegt Derks. Volgens haar is er de afgelopen 5 jaar geen verbetering geweest in de loonkloof op universiteiten. Werkgevers moeten daarom structureel bijhouden hoe groot de loonkloof bij hun bedrijf is, vindt ze.

'Hier speelt het niet'

Ook bij maar weinig bedrijven wordt volgens Derks onderzocht hoe groot de kloof in hun bedrijf is. "Wat ik merk bij organisaties is dat ze zeggen: 'Hier speelt het niet'. Maar dat weet je niet, tenzij je dat gaat onderzoeken binnen jouw organisatie."

"Vervolgens hebben ze eigenlijk geen idee hoe dit nou ontstaat", vervolgt Derks. En dus wordt er dan vaak voor een 'simpele' oplossing gekozen: "Ze lossen het dan op door de salarissen van vrouwen in één keer recht te trekken." Dat is ook wat destijds bij sommige universiteiten gebeurde.

Scheef loopt het vanzelf weer

Maar een eenmalige oplossing werkt niet, zegt Derks. "Want mannen krijgen eerder promotie en hun salarissen gaan sneller omhoog. Als je het niet blijft monitoren, gaat het vanzelf scheef lopen. Eén keer corrigeren en dan denken dat je het oplost, dat werkt niet."

Bovendien denkt Derks dat monitoren van de loonkloof het ook voor de bedrijven veel kan opleveren in deze krappe arbeidsmarkt. "Als je als bedrijf kan zeggen dat de salarissen gelijk zijn, dan ben je een aantrekkelijke werkgever", zegt ze.

Dwang

Derks zou graag zien dat bedrijven gedwongen worden hun zaken op orde te hebben. "Er zijn verschillende landen waarbij dit al gebeurt. Daar moet je vanaf een bepaalde grootte van je bedrijf jaarlijks rapporteren hoe groot de loonkloof is en wat je daar als bedrijf aan wil doen.

"Je ziet in landen waar dat al gebeurt dat de loonkloof in korte tijd veel kleiner is geworden." Voorbeelden van landen waar dat gebeurt zijn Engeland, Denemarken en Zwitserland. "In Engeland hebben ze zelfs een lijst van bedrijven met de grootste loonkloof. In de andere twee landen is de loonkloof in een paar jaar gehalveerd."

Nieuwe Europese wet

En er is nog meer hoop. Want op 30 maart is door de Europese Commissie een wet voor loontransparantie aangenomen om de loonkloof in de EU aan te pakken. Werkgevers met meer dan 100 werknemers moeten verplicht rapporteren over hun salarissen. De loonkloof mag niet groter zijn dan 5 procent.

Landen hebben 3 jaar de tijd om dit op orde te krijgen. "Veel organisaties zullen er dan achter komen dat er echt wat moet gebeuren", zegt Derks. "En dat zal helpen."