tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Wat als koning Willem-Alexander snottert tijdens de troonrede? 7 dingen die deze Prinsjesdag 'anders dan anders' maken

Wat als koning Willem-Alexander snottert tijdens de troonrede? 7 dingen die deze Prinsjesdag 'anders dan anders' maken
Bron: ANP

De Miljoenennota en Rijksbegroting worden gepresenteerd en koning Willem-Alexander leest - als hij dinsdag niet wakker wordt met een loopneus - de troonrede voor. Maar dat is dan ook zo ongeveer het enige dat deze Prinsjesdag níét anders is.

De derde dinsdag van september is door de coronacrisis helemaal aangepast. Want ook dan geldt: geen grote groepen mensen bij elkaar en anderhalve meter afstand houden. Op deze zeven manieren is Prinsjesdag 2020 'anders dan anders'.

1. Geen publiek

Het was te verwachten: er mag dit jaar geen publiek aanwezig op Prinsjesdag. Niet langs de plek waar normaal gesproken de rijtoer langsgaat konings Willem-Alexander en Máxima en ook niet op het Binnenhof, waar Willem-Alexander andere jaren de troonrede voorlas. Plekken waar de koning dinsdag wél komt, zijn afgeschermd zodat het voor mensen onaantrekkelijk is om stil te gaan staan om te kijken.

Het openbaar vervoer stroomde andere jaren vroeg in de ochtend vol met oranjefanaten, maar dat zal dit jaar niet zo zijn. De gemeente Den Haag heeft opgeroepen om dinsdag niet naar de hofstad af te reizen.

2. Geen rijtoer

Wie net als andere jaren van plan was om al vroeg een plekje langs de route te bemachtigen om het koningspaar in de Glazen Koets te bewonderen, komt sowieso bedrogen uit. De rijtoer door Den Haag gaat dit jaar niet door. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima gebruiken de auto deze Prinsjesdag.

3. Troonrede in de Grote Kerk

De troonrede leest koning Willem-Alexander normaal gesproken voor in de Ridderzaal op het Binnenhof. Maar dat is nu verplaatst naar de veel grotere Grote Kerk, zodat aanwezigen meer afstand van elkaar kunnen houden. Het gebied rond de Grote Kerk wordt afgezet met hekken en schermen, zodat er niks te zien is.

Maar wat als koning Willem-Alexander dinsdagochtend wakker wordt met een loopneus? "Dan zou premier Mark Rutte de troonrede moeten voorlezen", zegt Jan Anthonie Bruijn, voorzitter van de Eerste Kamer. Iedereen die dinsdag betrokken is bij Prinsjesdag moet mondeling verklaren geen symptomen te hebben. Dus ook de koning. "Voor iedereen gelden dezelfde regels", zegt Bruijn. Volgens Binnenhofkenner Menno de Bruijne is het vaker gebeurd dat het staatshoofd de Troonrede niet voorgelezen heeft. Wilhelmina is bijvoorbeeld een keer niet aanwezig geweest tijdens Prinsjesdag.

4. Wel 'Leve de koning', geen 'Hoera, hoera, hoera!'

Normaal gesproken wordt de koning toegejuicht na het voorlezen van de troonrede. "Leve de Koning!", roept Bruijn dan als voorzitter, en alle genodigden roepen dan: "Hoera, hoera hoera!" Maar dit jaar mag dat niet. Bruijn: "Dat zou een spreekkoor zijn en dat mag niet."

Wat kan er dan wel? "Na lang wikken en wegen hebben we besloten dat ik alles alleen uitspreek, zonder stemverheffing natuurlijk!", zegt Bruijn. Het roepen van 'Leve de Koning(in)' na de troonrede ontstond overigens spontaan in 1897, weet Binnenhofkenner de Bruijne. "Onder een van de voorvaderen van politicus Piet Hein Donner. Hij was destijds zo onder de indruk dat hij spontaan uitriep: 'Leve de Koningin!'"

Lees ook

5. Het mes in de gastenlijst

Normaal gesproken mogen Kamerleden hun partner of een andere gast meenemen naar Prinsjesdag, maar dat is deze keer niet het geval. Er is flink gesneden in de gastenlijst. Het resultaat: het corps diplomatique, staatssecretarissen, burgemeesters en topambtenaren mogen allemaal niet komen. Eerder werd bekend dat 10 tot 15 Kamerleden van de VVD toch niet naar de troonrede komen, ook niet in de Grote Kerk. Zij denken dat anderhalve meter afstand bewaren in de Grote Kerk niet mogelijk is. In totaal zijn er nu zo'n 30 afmeldingen, wat meer dan normaal is.

De zogenoemde Hoge Colleges van de Staat, zoals de Rekenkamer, zijn er ook niet bij. Zij vaardigen een persoon af, die de troonrede bijwoont. Minister Wopke Hoekstra van Financiën mag zijn vrouw dus ook niet meenemen dit jaar. Al schijnt dat zij er al wel een hoedje voor had aangeschaft.

6. Geen balkonscène

De balkonscène van de koninklijke familie, na afloop van het voorlezen van de troonrede, is een echte traditie tijdens Prinsjesdag. Maar dit jaar wordt het er allemaal niet leuker op voor de liefhebbers van het koningshuis. De balkonscène gaat namelijk niet door.

De balkonscène op Prinsjesdag in 2019
Bron: Editorial
De balkonscène op Prinsjesdag in 2019

7. Parkeerplekken afgesloten, winkels open

Overdag zullen in Den Haag verschillende parkeerplaatsen in de binnenstad worden afgesloten. Zo wil de gemeente voorkomen dat er toch publiek naar de stad komt. De Prinsestraat tot het Kerkplein gaat dicht voor auto's, een deel van de Torenstraat is afgesloten en een deel van Westeinde is ook niet bereikbaar.

Winkels blijven wel gewoon open en zijn ook bereikbaar, zegt gemeente Den Haag.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gemeente Westerwolde en COA staan voor derde keer in rechtszaal: 'Ze vechten een ruzie uit die minister Faber moet oplossen'

Gemeente Westerwolde en COA staan voor derde keer in rechtszaal: 'Ze vechten een ruzie uit die minister Faber moet oplossen'
Burgemeester Jaap Velema in de rechtszaal
Bron: EenVandaag

Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers wil af van de forse dwangsom van 50.000 euro per dag. En dus staan twee overheden weer tegenover elkaar. "Zo komt het weer op het bord van de rechter, terwijl de landelijke politiek het eigenlijk moet oplossen."

"Ik had hier liever niet gestaan. Ik had liever gezien dat het COA zich zou richten tot de politiek en de minister en niet richting Westerwolde", zegt Jaap Velema, burgemeester van Westerwolde. Het is vandaag de derde keer dat Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) en de gemeente, waar aanmeldcentrum Ter Apel zich bevind, tegenover elkaar in de rechtszaal zitten.

COA in hoger beroep

Het COA ging in hoger beroep tegen een eerdere uitspraak van de rechter over het te volle aanmeldcentrum in Ter Apel. De rechter had toen bepaald dat er maximaal 2.000 asielzoekers in het centrum mogen verblijven en legde een dwangsom op van €50.000 per dag als dit aantal werd overschreden. Deze dwangsom kon tot maximaal 5 miljoen euro oplopen.

Dit bedrag ligt veel hoger dan de eerdere dwangsom van 15.000 euro per dag (en maximaal 1,5 miljoen euro), die al door het COA aan de gemeente Westerwolde is betaald. De organisatie was niet van plan om naar de rechter te stappen, maar ziet nu geen andere oplossing.

info

Wat is de situatie in Ter Apel?

De situatie in Ter Apel is sinds eind oktober 2024 verbeterd, met aantallen tussen 1.700 en 1.800 asielzoekers per nacht. Dit komt vooral door een tijdelijke daling in nieuwe asielaanvragen.

Toch zullen er nieuwe problemen dreigen door het sluiten van noodopvanglocaties, zoals in Biddinghuizen, waardoor er ergens anders in Nederland opnieuw plek moet worden gevonden.

'We hebben geen prikkel nodig'

"Wij vinden echt niet dat we een prikkel nodig hebben, want we werken ons al een slag in de ronde en we kunnen ook niet makkelijker mensen uitplaatsen", reageert COA-bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker. Hij stelt dat het COA afhankelijk is van externe factoren en dat een dwangsom geen oplossing biedt.

"Daarom zijn we in beroep gegaan", gaat hij verder. "Ook zijn we geen fan van dwangsommen, we steken dat geld liever in goede opvanglocaties in het land dan dat we het nu naar de gemeente moeten overmaken."

Bekijk ook

Overheid moet het oplossen

Volgens hoogleraar Bestuursrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen Herman Broring, is het bijzonder dat twee overheden elkaar in de rechtszaal treffen. "Er staan twee partijen tegenover elkaar die er eigenlijk niks aan kunnen doen", zegt hij.

Volgens Broring vechten ze een ruzie uit die vooral door asielminister Faber op te lossen is. "Het is net als twee huurders die ergens ruzie over hebben, bijvoorbeeld een lekkage, die alleen de verhuurder kan oplossen." In dit geval wijst de hoogleraar de overheid als de verhuurder aan.

Op het bord van de rechter

"De oplossing zou moeten komen van de minister, die heeft de mogelijkheden", legt de hoogleraar uit.

"Maar de politiek die laat het zitten. En ja, waar de politiek het laat zitten, komt de zaak uiteindelijk terecht in een juridische procedure voor de rechter."

Bekijk ook

Teleurgesteld in minister

Over zo'n 4 weken zal de rechter een uitspraak doen. Maar de echte belangrijke uitspraken moeten komen van asielminister Marjolein Faber (PVV) en Mona Keijzer (minister Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, BBB), vinden ook Schoenmaker en burgemeester Velema.

"De minister is ook verantwoordelijk voor de asielopvang op dit moment. Dus daar waar ze veel inspanningen verricht met de beperking van de instroom, heeft ze ook een verantwoordelijkheid met betrekking te opvang. En die is tot dusver nog steeds heel erg teleurstellend", merkt Velema op.

'IND krijgt meer werk'

De burgemeester benadrukt dat hij zich zorgen maakt over de beperkte samenwerking met de Vereniging van Gemeenten en het ministerie om tot een werkbare oplossing te komen. Ook het COA ziet de opvangproblemen met de nieuwe asielwetten van Faber niet meteen verdwijnen.

"Wij denken dat het zomaar zou kunnen zijn dat de doorstroom, dus de tijd die mensen verblijven bij ons, nog langer wordt", zegt Schoenmaker. "En daar zijn we niet erg gelukkig mee. Want de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) moet dan langer en meer doen aan beoordelingen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Wat als Elon Musk zijn Starlink-satellieten uitzet in Oekraïne? Dit zijn de alternatieven voor het land in oorlog

Wat als Elon Musk zijn Starlink-satellieten uitzet in Oekraïne? Dit zijn de alternatieven voor het land in oorlog
Het Oekraïense leger maakt gebruikt van het Starlink-netwerk van Elon Musk
Bron: AFP/Unsplash

Het gebruik van satellieten als communicatiemiddel is belangrijk voor het Oekraïense leger. Nu doen ze dit via de Starlink-satellieten van Elon Musk. Maar na Trumps beslissing om hulp aan Oekraïne stop te zetten, is de angst dat ook Starlink wegvalt.

"Ze zijn enorm belangrijk voor Oekraïne. Starlink is de ruggengraat van het militaire communicatieverkeer", vertelt Defensiespecialist Patrick Bolder, van het Haags Centrum voor Strategische Studies. Een scenario waarbij deze satellieten - die de Amerikaanse Elon Musk sinds het begin van de oorloog beschikbaar heeft gesteld - niet meer gebruikt kunnen worden, kunnen dus desastreuse gevolgen hebben voor Oekraïne.

Starlink-satellieten

"Er zijn er inmiddels zo'n achtduizend satellieten en ze zitten in een relatief lage baan boven de aarde op zo'n 550 kilometer. Ze maken verbinding met elkaar en kunnen communicatie opzetten, zoals radioverkeer overnemen", legt Bolder uit over de satellieten die het Oekraïense leger op dit moment nog kan gebruiken.

En juist omdat ze in een lage baan om de aarde zitten, is daar weinig tijdverlies in het versturen van berichten. "Ze vliegen met 27.000 kilometer per uur om de aarde heen. Het zijn er zoveel, er is altijd wel een binnen bereik om contact mee te maken."

Bekijk ook

Eenvoudig systeem

"Het systeem ook zo opgezet dat het eigenlijk heel eenvoudig is om te gebruiken", gaat de defensiespecialist verder.

"Je hebt een computertje nodig, je sluit de terminal aan, je zet de boel aan en hij gaat zelf naar de beste satellieten zoeken. Dan legt hij een verbinding en dan kan je er gebruik van maken, zelfs als je beweegt."

Alternatieven

Maar nu de geopolitieke spanningen in de wereld in een hoog tempo toenemen, en de Amerikaanse president Donald Trump na een publieke aanvaring met de president Zelensky besloot om steun aan Oekraïne terug te trekken, lijkt het erop dat het land snel naar een alternatief voor Starlink moet gaan zoeken.

Er zijn wel andere, nationale satellietcommunicatie aanbieders, maar die hebben niet zo'n netwerk als Starlink heeft en zijn vaak ook niet zo goedkoop, weet Bolder. "Die hangen op 36.000 kilometer boven de aarde en hebben meer tijd nodig om de signalen rond te sturen."

Bekijk ook

Eutelsat OneWeb

Een serieus alternatief voor Europa, en dus ook Oekraïne, is het Franse Eutelsat OneWeb. Dat moet een netwerk van 600 satellieten worden. "Maar dat zijn er een stuk minder, waardoor je niet de garantie hebt dat je 24/7 connectie hebt", merkt de defensiespecialist op.

Het is nog de vraag of het dus zo soepel zal zijn als Starlink. Het voordeel is wel dat die satellieten redelijk laag boven de aarde hangen en dus ook snel met de aarde kunnen communiceren.

Bekijk ook

Iris2

Verder is Europa bezig met een eigen netwerk van satellieten, Iris2. Dat is volgens Bolder vergelijkbaar met Starlink, maar dan moderner én veiliger. "Iris2 is volledig Europees. Amerika of een ander land kan dat niet zomaar afsluiten."

Die satellieten kunnen alleen pas rond 2030 in gebruik genomen worden. "Tegen die tijd zijn er nog meer satellieten van Starlink en is er dus nog meer competitie in de ruimte."

Snel omschakelen

Als Oekraïne echt afgesloten zou worden van Starlink dan zijn er dus wel opties. Hoe snel die overstap kan plaatsvinden ligt volgens Bolder onder andere aan de beschikbaarheid van grondterminals, die de signalen moeten opvangen.

We weten nu nog niet hoe 'breedbandig' die netwerken zijn, dus hoeveel informatie tegelijk er verzonden kan worden. "Maar het kan wel snel gaan met het opzetten van de alternatieve communicatie", merkt Bolder tot slot op.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant