radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Waarom wordt er niet ingegrepen door de overheid? En andere vragen over misstanden in de vee- en vleessector beantwoord

Waarom wordt er niet ingegrepen door de overheid? En andere vragen over misstanden in de vee- en vleessector beantwoord
Varkens in een hok
Bron: ANP

Nog steeds worden dieren mishandeld in de vee- en vleessector. De inspecteurs en dierenartsen die zich hard maakten om dit probleem aan te pakken, voelen zich niet gehoord. In dit artikel worden jullie veelgestelde vragen beantwoord.

Dat de leefomstandigheden van dieren onvoldoende gecontroleerd worden, ziet Franck Meijboom al langer. Hij is werkzaam als universitair hoofddocent Ethiek van mens-dier interacties aan de Universiteit Utrecht. "We hebben miljoenen koeien, varkens, schapen en pluimvee in Nederland. Dan is het praktisch onmogelijk om de individuele leefomstandigheden van elk beest te controleren."

1. Waarom grijpt niemand in en kunnen misstanden gewoon doorgaan?

"Er wordt natuurlijk wel ingegrepen. Zo is er vanuit de overheid ook meer geld beschikbaar gekomen voor de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit). Maar of dat voldoende is, zal moeten blijken. Voor nu moet er meer menskracht en ruimte komen voor de handhaving."

"Overigens is niet elke veehouder hetzelfde. Er is een deel van de veehouders die zich juist inzetten voor de verbetering van dierenwelzijn. Ook is er een deel waar zonder opzet misstanden ontstaan. Je houdt dan een klein deel over waar, om wat voor reden dan ook, veehouders de grenzen opzoeken. Dat is natuurlijk heel ingewikkeld en dan krijg je een soort kat- en muisspel. Ik denk dat de NVWA veel meer kan doen als ze meer geld en menskracht zouden hebben."

2. Waarom is er geen cameratoezicht?

"Technisch gezien kan het. We hangen tegenwoordig overal en nergens camera's op. Dus dat zou ook in elke willekeurige stal kunnen. Tegelijkertijd vinden we privacy en zorgvuldige omgang met data ook heel belangrijk. In principe is zo'n stal ook gewoon eigendom van een veehouder."

"Dus hoewel het technisch kan, roept het veel vragen op. Van wie zijn die data? Zou er mogelijk een datalek kunnen ontstaan? Er zit een maatschappelijk ethisch vraagstuk in. Wat is belangrijker, het welzijn van dieren of de privacy van de veehouder?"

"Momenteel wordt er binnen het dierenwelzijn-onderzoek toch gekeken naar hoe camera's en computersystemen wel kunnen worden gebruikt in stallen. Niet zozeer om de misstanden te ontdekken, maar ook om beter inzicht te krijgen in het welzijn van dieren. Dat kan bijvoorbeeld door algoritmes 'te leren' om welzijnsproblemen in vroege stadia op te pikken."

Bekijk ook

3. De NVWA is een overheidsinstelling. Waarom wordt daar niet ingegrepen door de overheid?

"De overheid ziet dat de NVWA geld- en capaciteitsproblemen heeft, dus er wordt deels ingegrepen. Aan de andere kant is de overheid ook onderdeel van het probleem omdat we veel open normen hebben in de wet. Als je bijvoorbeeld op de snelweg de maximumsnelheid van 100 kilometer per uur overtreedt, dan krijg je een boete."

"Bij een dier zijn de wetten niet zo zwart-wit. Een dier moet voldoende zorg krijgen en ruimte hebben om natuurlijk gedrag te vertonen, dat staat in de wet. In extreme gevallen is het bij dieren heel erg duidelijk. Maar er zijn toch vaak grijze gebieden waar inspecteurs ook samen de ernst van de situatie moeten bespreken. In zulke gevallen maakt die open norm het lastig om in te grijpen."

"De overheid zou hierop kunnen ingrijpen door iets aan de open normen te doen. Dat is wel een ingewikkeld proces. Dus de overheid is niet de enige oorzaak, maar is wel medebepalend. En dat is de reden dat de NVWA af en toe zo'n lastige taak heeft."

4. Waarom staan er geen straffen op dierenmishandeling in de agrarische sector?

"Die zijn er wel en die worden ook uitgedeeld. Recent had een boer uit Friesland een koe op transport gezet terwijl dat niet mocht, omdat het beest niet gezond genoeg was. Dat is toen opgemerkt door de NVWA. Als gevolg daarvan moest hij voorkomen bij de rechter. Uiteindelijk heeft die meneer een boete van 1500 euro gekregen."

"In Nederland hebben we afgesproken dat alleen gezonde koeien vervoerd mogen worden. Daarmee bedoel ik: alleen de beesten die letterlijk en figuurlijk op hun eigen poten kunnen staan, mogen getransporteerd worden. Als dat niet het geval is en het gebeurt toch, kan je dus een boete krijgen."

Bekijk ook

5. Hoe slecht is het in Europa gesteld met de dieren in vergelijking met de rest van de wereld?

"Dierenwelzijn is echt iets wat leeft in Europa. Dus als je dat vergelijkt met Amerika, Azië en Afrika, dan staat dat duidelijker op onze politieke agenda. Maar dat betekent niet dat we in heel Europa de dieren allemaal goed verzorgen. Tussen landen bestaan grote verschillen."

"Toch wordt er al jaren geprobeerd om de veehouderijsystemen te verbeteren. Zo hebben we hebben een aantal jaren geleden al een Welfare Quality protocol opgesteld naar aanleiding van een heel groot Europees project. Hierin staat dat je overal op ongeveer dezelfde manier het dierenwelzijn kunt meten bij bedrijven."

"Het feit dat we dat in een Europees project hebben vastgesteld en dat het ook in de praktijk gebruikt wordt, zegt veel. In Afrika of Azië bestaat zo'n equivalent gewoon niet. Ja, natuurlijk gaat ook in Europa heel veel mis. En er is heel veel verbetering mogelijk. Maar als je de situatie wereldwijd vergelijkt, dan doen we dat in Europa zeker niet slecht."

info

EenVandaag Vraagt

In dit artikel zijn antwoorden verwerkt op vragen die zijn ingestuurd via EenVandaag Vraagt. Met EenVandaag Vraagt heb je invloed op wat we maken. Wil je meedoen? Download dan de Peiling-app van EenVandaag, ga dan naar 'Instellingen' en zet je notificaties voor EenVandaag Vraagt aan. Je vindt de vragen en antwoorden terug bij 'Doe mee'. De Peiling-app van EenVandaag is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken
Kinderen tijdens een zwemles
Bron: ANP

Nu de overheid 2,3 miljard gaat bezuinigen op het gemeentefonds, wordt ook steeds meer duidelijk dat inwoners dit het meest gaan voelen in hun portemonnee. Bij een vijfde van de gemeentes gaat de onroerendezaakbelasting met meer dan tien procent omhoog

Gemeenten hopen zo een gat te dichten in de begroting om de bezuinigingen van aankomend en volgend jaar alvast op te vangen. Dit blijkt uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis.

Compenseren

"Sommige gemeenten geven aan die verhoging te willen compenseren met bijvoorbeeld een iets lagere riool- of afvalstoffenheffing", zegt woordvoerder van Vereniging Eigen Huis Hans André de la Porte. "Maar die ozb is niet na één jaar weg en gaat er op lange termijn dus echt wel inhakken, ondanks die compensatie."

De woonlasten zullen dus voor veel mensen oplopen. Daarbij bestaat er ook een misvatting over wat woningeigenaren financieel aan zouden kunnen zegt De la Porte. "Huiseigenaar zijn zegt helemaal niets over je bankrekening. Als je bijvoorbeeld een klein pensioen hebt, dan is een aanslag van meer dan duizend euro heel veel. Zeker als je bedenkt dat in sommige gemeenten er wel 200 euro bij komt dit jaar."

info

Wat is ozb?

De onroerendezaakbelasting (ozb) is een belasting die huiseigenaren en bedrijven aan de gemeente betalen. Hoe duurder je huis of pand, hoe hoger de ozb. Gemeenten gebruiken dit geld voor bijvoorbeeld wegen, straatverlichting en afval. Of de woonlasten in jouw gemeenten stijgen, kun je hier bekijken.

Bekijk ook

Geen bibliotheek

Een andere optie om de cijfers voor gemeenten niet in het rood te laten lopen, is het schrappen van publieke voorzieningen. Dat zijn bijvoorbeeld bibliotheken, de buurtbus, sportfaciliteiten, of ontmoetingsplekken voor jongeren.

Miriam de Boer heeft een aantal jaar geleden zo'n ontmoetingsplek in Wormerveer opgezet. Iedere dag kunnen jongeren daar in de middag terecht om te poolen, spelletjes te spelen, met elkaar muziek te luisteren of om met één van de vrijwilligers te praten over problemen thuis of op school.

Onduidelijke toekomst

Maar de toekomst van deze plek is nu onduidelijk.

"Dit jaar en al helemaal volgend jaar gaat financieel heel spannend worden. Ondanks dat mensen bij de gemeente Zaanstad hebben gezegd dat wat wij doen heel belangrijk is én niet heel duur."

Bekijk ook

Brandbrief VVD

Het maken van dit soort keuzes is moeilijk geeft ook wethouder in Zaanstad Stephanie Onclin aan. Zij verstuurde samen met 46 andere VVD-wethouders afgelopen weekend een brandbrief aan de landelijke VVD.

De wethouders uiten hierin hun zorgen over de dreigende bezuinigingen voor gemeenten in 2026, ook wel het 'ravijnjaar' genoemd. Ze stellen dat het door deze bezuinigingen niet langer lukt 'om te staan voor onze inwoners en ondernemers', waardoor het werken hen onmogelijk wordt gemaakt.

Keuzes maken

"Twee derde van onze taken worden bepaald door wettelijke regelingen. Eigenlijk krijgen we daar al te weinig geld voor. Maar dat betekent dat er maar een klein stukje overblijft waar wij echt zelf keuzes kunnen maken", zegt wethouder Onclin.

Ze gaat verder: "En dat is juist het stukje wat inwoners écht belangrijk vinden: de openbare ruimte, veiligheid, sport."

Bekijk ook

Hulp voor jongeren of toch het zwembad?

Maar ook het zwembad valt onder de publieke voorzieningen waarop bezuinigd kan worden. De gemeente Zaanstad heeft nu drie zwembaden. "Maar", zegt de wethouder, "als we teruggaan naar twee, dan kan de wachtlijst voor de zwemles van je kind alleen maar verder toenemen."

Of de ontmoetingsplek voor jongeren van Miriam de Boer open kan blijven is een voorbeeld van hoe moeilijk de keuzes zijn die gemeenten moeten maken.

Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne
De Amerikaanse president Donald Trump en Russische president Vladimir Poetin tijdens een ontmoeting in 2018
Bron: EPA

Nadat Europese leiders gisteren in Parijs samenkwamen voor spoedoverleg, zitten vandaag delegaties van zowel Rusland als de VS bij elkaar in Saoedi-Arabië. Ze praten daar verder over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne.

De laatste dagen heerst er een crisissfeer in Europa. Sinds het telefoontje tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Russische president Vladimir Poetin is duidelijk geworden dat Europa steeds verder buitenspel wordt gezet. Waarom ziet Poetin in Amerika een interessante onderhandelingspartner?

Geen NAVO-lid en bezet grondgebied opgeven

Dat heeft met een aantal punten te maken, begint correspondent Joost Bosman. Daarvoor moeten we eerst even terug naar de eisen waar de Russische president mee is gekomen. Zo wil Poetin niet dat Oekraïne lid wordt van de NAVO. En daarnaast willen ze geen grondgebied inleveren.

Amerika heeft al toegezegd dat Oekraïne is uitgesloten van het NAVO-lidmaatschap. En Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth kondigde eerder aan dat door Oekraïne bezet grondgebied moet worden teruggegeven aan Rusland.

'We doen er weer toe'

Maar dat is niet de enige reden waarom Rusland met de VS onderhandelt, legt Bosman uit. "Het is belangrijk voor het Kremlin om weer met Amerika te onderhandelen. Nu is de nieuwe president van het machtigste land ter wereld bereid om met hem persoonlijk te gaan praten over Oekraïne. En dat is ook voor Poetin heel belangrijk."

Hij zet daarmee Oekraïne en Zelensky buitenspel, gaat Bosman verder. "Daarnaast kan hij ook aan aan zijn eigen burgers tonen: 'kijk, we doen er weer toe. Zelfs de machtigste man ter wereld wil met ons praten.'" Voor Poetin is het dus ook op diplomatiek gebied van belang.

Bekijk ook

Economie

Het heeft ook te maken met de economische gevolgen die Rusland heeft ondervonden van de oorlog. Zo melden Russische media de mogelijke terugkeer van Visa en Mastercard in het land.

"Het geeft ook iets aan over de moeite die de Russen de afgelopen 3 jaar hebben gehad, dat ze zo verstoken zijn gebleven van die bedrijven. En niet meer geld konden sturen naar het buitenland", zegt Bosman.

Tegenslagen voor Rusland

Bosman ziet dat de getroffen economie een belangrijke reden is voor Rusland om Amerika actief te betrekken bij de vredesonderhandelingen. De materiële tekorten is iets waar het Kremlin zich zorgen om maakt. Zo is het defensiebudget bijna de helft van het hele budget.

"Het budget voor defensie is dit jaar opgeschroefd tot 40 procent. Dat is ontzettend veel. Dat betekent dus dat het ook heel veel geld kost. Rusland is bezig met nieuwe wapens maken, nieuwe artilleriegranaten, nieuwe tanks. Maar dat gaat gewoon te langzaam. Rusland kan de verliezen niet bijhouden. Het is gewoon niet te compenseren omdat de verliezen veel te hard gaan."

Bekijk ook

Inflatie en tekort arbeiders

Er zit dus ook haast achter voor Rusland om de oorlog met Oekraïne snel tot een einde te brengen. "Het is duidelijk dat Rusland toch redelijk op apegapen ligt en een adempauze nodig heeft."

Daarnaast ziet de correspondent dat Rusland kampt met meerdere economische problemen, zoals de inflatie en het tekort aan arbeiders. "Er zijn veel duizenden mannen naar het front gegaan. Honderduizenden zijn naar het buitenland gevlucht vanwege de mobilisatie 3 jaar geleden. Dat betekent dus dat er veel mensen te kort zijn die in de fabrieken kunnen werken, daardoor stijgen de lonen en gaat ook de inflatie weer omhoog."

Afwachten wat Trump zegt

Door aan de onderhandelingstafel te zitten kan er ook voorzichtig worden gekeken naar de terugkeer van westerse bedrijven, zoals nu al mogelijk met Visa en Mastercard. "Dat zal toch een verlichting zijn voor de economische malaise die er heerst in Rusland."

Toch houdt Bosman nog een slag om de arm. Het is eerst afwachten wat de Amerikaanse president Donald Trump gaat doen. "Wat hij nu zegt is het één, namelijk: Oekraïne kan maar beter geen lid worden van de NAVO. Maar of dat uiteindelijk ook zo gaat uitpakken, dat moeten we nog maar gaan zien. Als dat zo is, dan heeft Poetin natuurlijk duidelijk op dat punt gewonnen."

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant