Waarom seksuele voorlichting via TikTok zo populair is: 'Sommige vragen stel je liever niet aan je docent of ouders'

Seksuele voorlichting in de klas schiet tekort, blijkt uit onderzoek van Rutgers en Ipsos. Waar kunnen pubers dan terecht? Op TikTok, blijkbaar. Bij Annette Mijnheer, een verloskundige die op haar kanaal de vragen van jongeren over seks beantwoordt.

"Waarom is mijn ene borst groter dan de andere?" Of: "Hoelang kan een erectie duren?" Het zijn zulke vragen die verloskundige Annette Mijnheer dagelijks krijgt toegestuurd op TikTok, een sociaal platform waarop korte video's gemaakt en gedeeld kunnen worden. Op TikTok beantwoordt ze onder de naam @pubersvragen prangende vragen van pubers over liefde, seks en hun veranderende lichaam. En de jongeren weten haar te vinden: in een paar maanden tijd is de 53-jarige Twentse uitgegroeid tot een waar TikTok-fenomeen.

165.000 volgers

"Dit was helemaal niet de bedoeling", zegt Annette. Ze geeft al jaren zwangerschapscursussen en maakt hier sinds kort ook filmpjes over op TikTok. Een verhaal over een tienerzwangerschap werd opgepikt door jongeren en al snel kreeg de verloskundige allerlei vragen over seks binnen. "Daar wilde ik best antwoord op geven." Op een nuchtere manier geeft zij in 1 minuut antwoord op de vragen. En dat blijkt een succes. Na twee maanden staat de teller op meer dan 165.000 volgers.

Annette beantwoordt vier of vijf vragen per dag. En dat is nog best hard werken. "Ik wil het secuur doen, ik mag de kinderen geen verkeerde antwoorden geven." Vaak zijn de vragen eenvoudig, maar hier en daar moet ook Annette onderzoek doen. "Soms spit ik een rapport van veertig pagina's door en probeer dan in 1 minuut de kern te vertellen."

Ontevreden over seksuele voorlichting

Annette's populariteit laat zien dat er veel vraag is naar seksuele voorlichting. In 2019 bleek al uit onderzoek van Ipsos en Rutgers dat jongeren niet tevreden zijn met de huidige seksuele voorlichting in de klas. Zo vindt 80 procent van de jongeren dat er meer aandacht moet komen voor het herkennen en respecteren van grenzen en mist 75 procent seksuele voorlichting in de hogere klassen van de middelbare school.

Ook Jelle Wiering is kritisch op de huidige stand van zaken. Als antropoloog deed hij jarenlang onderzoek naar seksuele voorlichting in Nederland en stond hij bovendien zelf voor de klas. Zijn conclusie: voorlichting is vaak cultureel te eenzijdig en legt de verantwoordelijkheid voor veilig vrijen impliciet bij de vrouw. Met veel plezier kijkt hij naar de filmpjes van Annette. Haar populariteit ligt volgens Wiering vooral in het medium dat zij gebruikt en de toon van haar voorlichting.

Pestgedrag

"Als je jongeren wil bereiken, is TikTok de ideale plek," zegt Wiering. Het medium is erg populair bij deze doelgroep. Bovendien kunnen de kinderen door de interactieve vorm zelf onderwerpen bepalen. Hij ziet ook de relatieve anonimiteit van het medium als een succesfactor. "Dit zijn bij uitstek vragen die je liever niet aan je docent of ouders wilt vragen. Dan is zo'n mevrouw op TikTok ideaal." Ook kunnen kinderen door klasgenoten gepest worden, als zij in de klas iets intiems delen.

Toch is het belangrijk dat kinderen beseffen dat ook op TikTok je identiteit te achterhalen is, zegt Wiering. Je bent niet onzichtbaar op het internet. Een printscreen is snel gemaakt en wat eenmaal op het internet staat, is voor eeuwig. "Daar zijn kinderen zich vaak onvoldoende bewust van." Volgens Annette komt pestgedrag op haar TikTok-pagina overigens bijna niet voor. "In het begin had ik wel een paar haters, maar die heb ik streng toegesproken en nu gaat het al een hele tijd goed."

Geen Dr. Corrie

Wat Wiering opvalt is dat Annette in een neutrale toon tegen de kinderen praat, die bijna medisch aanvoelt. "Kinderen voelen zich hierdoor serieus genomen." Die toon is bij andere televisieprogramma's over seks wel eens anders. "Bij het seksuele voorlichtingsprogramma 'Dr. Corrie' wordt bijvoorbeeld humor ingezet. Dat is misschien grappig, maar kan ook de indruk wekken dat seks iets is waar je raar over doet."

Annette's kanaal is volgens Wiering een positieve aanvulling op het hedendaagse aanbod. Toch kan het de seksuele voorlichting in de klas niet vervangen. De filmpjes zijn heel fijn voor de biologische informatie, maar seksuele voorlichting heeft soms ook de ongemakkelijke discussies in de klas nodig. Want, wat is fijne seks en hoe ga je met ingewikkelde situaties om? "Daar heeft Annette het niet echt over."