Maandagnacht viel het Israëlische leger het zuiden van Libanon binnen. Aanvallen in de nacht komen vaker voor vanwege het verrassingseffect. Maar zitten er dan alleen maar voordelen aan als oorlogen in de nacht beginnen? Daarover zijn experts verdeeld.

Het is een strategie die vaker wordt toegepast, ziet brigadegeneraal Han Bouwmeesr, hoogleraar militair operationele wetenschappen aan de Nederlandse Defensie Academie. "De vijand is dan minder alert."

Minder alert

Bouwmeester legt uit dat offensieven vaak 's nachts beginnen. Hij is dan ook niet verrast dat Israëlische troepen afgelopen nacht Libanon zijn binnengevallen. "Aan het einde van de nacht, tegen de ochtend aan, zijn mensen erg vermoeid." Dit is dus volgens de hoogleraar het moment om toe te slaan.

Hij vervolgt: "Bij dit soort aanvallen zie je vaak dat het vooraf gaat door allerlei beschietingen, bombardementen vanuit de lucht en beschietingen met de artillerie. Dat kan soms uren duren. En dan vaak bij het einde van de nacht, dus als het zo ongeveer licht gaat worden, dan vallen de grondtroepen aan."

Meeste aanvallen in de nacht

Ook Mart de Kruif, voormalig commandant Landstrijdkrachten herkent dat beeld. Zo ziet hij dat tegen het aanbreken van de dag mensen het meest vermoeid zijn. "Dus als je mensen wilt aanvallen en verrassen, is het het beste om het net te doen voordat het licht wordt."

Ook defensiespecialist Peter Wijninga zegt dat als je kijkt naar het verleden de meeste aanvallen s'nachts beginnen. "Kijk naar de Golfoorlog. Daar begonnen ze in de nachtelijke uren met beschietingen en bombardementsvluchten, gevolgd door de grondoperatie."

Verrassingselement

Tegelijkertijd hoeft dat volgens beide experts niet te betekenen dat een aanval altijd in de nacht begint. Zo gebeurt een aanval ook op basis van inlichtingen, legt Bouwmeester uit. "Er zijn zoveel conflicten waarbij er op een ander tijdstip is aangevallen." Zo vond de aanval van 7 oktober van Hamas vorig jaar ook bij daglicht plaats.

Hoewel het tijdstip dus wisselt per aanval, benadrukken beide deskundigen dat het belangrijk is dat er in de aanvallen een verrassingselement zit. "Eigenlijk is het zo dat het niet meer uitmaakt of je overdag of 's nacht gaat aanvallen", zegt de voormalig commandant Landstrijdkrachten De Kruif.

In het donker zien

Alle deskundigen zijn het er wel over eens dat technologie een belangrijke rol heeft gespeeld in het verrassingseffect. "Technologie helpt daar heel erg bij", zegt De Kruif. "Sensoren, radars, bewegingsmelders, nachtzichtapparatuur", noemt hij op. Volgens hem zijn dit allemaal voorbeelden die helpen om te kunnen zien wat er in de nacht gebeurt.

Defensiespecialist Wijninga ziet daardoor ook dat grondtroepen steeds meer uitgerust zijn met nachtzichtapparatuur. "Ze zijn steeds meer in staat om in het donker heel goed te zien en hun doelen te onderkennen."

24 uur vechten

Maar juist door al die technologische snufjes neemt dat het verrassingselement ook weer weg, ziet De Kruif. "De verrassing is hierdoor gewoon een beetje weg."

Bovendien ziet hij ook dat militairen zich voorbereiden op een aanval in de nacht door tussendoor te slapen. "In de nacht zijn dan ook een groot aantal mensen gewoon wakker. Dus militairen zijn eigenlijk helemaal ingesteld qua leiderschap en organisatie om 24 uur te kunnen vechten. Dan valt dat verschil tussen dag en nacht eigenlijk weg", sluit De Kruif af.

Bijna 20.000 Oekraïense kinderen zijn sinds de invasie door de Russen ontvoerd. President Zelensky wil geen vredesakkoord voordat alle gedeporteerde burgers teruggekeerd zijn, terwijl Rusland ontkent. "Ze beroven ons van onze toekomst."

Twee van deze kinderen zijn Veronika en Sasha. Hun verhaal wordt verteld in de documentaire 'After The Rain: Putin's Stolen Children Come Home' van de Brits-Oekraïense regisseur Sarah McCarthy. "Sasha werd als kleuter bij een Russische controlepost van haar vader gescheiden", vertelt McCarthy.

Ontvoerd op zomerkamp

"Haar vader kwam in een detentiekamp terecht en Sasha belandde met haar broertjes en zusjes in een tehuis in Moskou. Na zijn vrijlating moest haar vader zelf uitzoeken waar zijn kinderen waren. Ook Veronika, de dochter van een Oekraïense soldaat, werd gedeporteerd."

''Ze namen ons mee naar een soort kamp in Rusland. De politie pakte onze telefoons af. Ik huilde constant, omdat ik bang was dat ik mijn familie nooit meer zou zien'', vertelt Veronika in de film. McCarthy, die zelf een Oekraïense moeder heeft, reist met haar documentaire nu de wereld rond om zoveel mogelijk mensen te laten zien wat er gebeurt. "Dit is de keiharde realiteit voor duizenden Oekraïense gezinnen."

Nieuwe identiteit

Inmiddels zijn er 1.247 kinderen teruggehaald, vertelt Darya Gerasymchuk. Zij is kinderrechtencommissaris en adviseur van president Zelensky. "Maar van heel veel kinderen weten we nog niet waar ze zijn. Ze zijn ondergebracht bij Russische pleeggezinnen en hebben een nieuwe naam en identiteit gekregen.''

Het is heel moeilijk om te achterhalen waar de kinderen zich bevinden. ''Vaak begint het met een tip van een ouder, of beelden op Russische televisie waarin kinderen te zien zijn bij adopties of heropvoedingsprogramma's'', zegt Gerasymchuk. ''Ook Amerikaanse satellietbeelden hielpen bij het opsporen van kinderen. Maar de financiering van dat programma is inmiddels stopgezet door de Trump-regering."

Rusland ontkent

Zodra duidelijk is waar een kind zich bevindt, wordt er door de organisatie Save Ukraine contact opgenomen met de familie. Deze organisatie is opgericht door Mykola Kuleba, voormalig kinderombudsman van Oekraïne, en werkt om de kinderen terug te halen.

Meestal gaat er dan een moeder of oma met een medewerker op pad naar Rusland of bezet gebied, via veilige routes zoals Polen, Wit-Rusland of Turkije. Met juridische stappen, onderhandelingen of persoonlijke contacten wordt dan geprobeerd om het kind vrij te krijgen.

'Genocide op ons volk'

En dat is niet eenvoudig, vervolgt Gerasymchuck. "Want Rusland erkent zelden dat er sprake is van ontvoering en werkt vrijwel nooit actief mee aan terugkeer. Het belangrijkste doel van de ontvoering van Oekraïense kinderen door de Russen is de genocide op het Oekraïense volk. Door het Oekraïense volk kinderen te ontnemen, proberen de Russen ons van onze toekomst te beroven."

Voor Sasha en Veronika liep het goed af. Sasha woont nu in Letland, en Veronika is terug in Kyiv. Ze hebben inmiddels beiden getuigd bij het Internationaal Strafhof. Maar veel kinderen komen getraumatiseerd terug en zijn geïndoctrineerd door Russische propaganda. Duizenden kinderen zijn nog altijd vermist.

Voorwaarde voor vrede

De vredesonderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne verlopen moeizaam. Voor Oekraïne is de terugkeer van alle gedeporteerde burgers, met als prioriteit de ontvoerde kinderen, een belangrijke voorwaarde voor een akkoord. President Zelensky is stellig: alle kinderen moeten terug zijn voordat er serieus over vrede kan worden gepraat.

Het onderwerp stond bovenaan de Oekraïense agenda tijdens de besprekingen in Saoedi-Arabië eind vorige maand. Volgens de Amerikanen gold de terugkeer van de kinderen als een eerste stap om vertrouwen op te bouwen tussen de partijen, maar ook dat lijkt nog ver weg.

Meer steun nodig

Darya Gerasymchuk hoopt dat de aanklacht van het Internationaal Strafhof in het vredesproces een verschil kan maken. "De arrestatiebevelen tegen president Poetin en zijn commissaris voor de kinderrechten Maria Lvova-Belova waren historisch", zegt ze.

"Ze erkenden niet alleen het oorlogsmisdrijf van kinderontvoering, maar ook het bredere patroon van genocide: het systematisch overbrengen van Oekraïense kinderen naar Russische gezinnen.''

Juridische druk

''Hopelijk zet dit juridische druk op Rusland en helpt het ons om meer kinderen terug te krijgen. De wereld ziet nu zwart-op-wit wat wij al lang weten: wat Rusland 'redding' noemt, is in werkelijkheid gedwongen deportatie'', zegt Gerasymchuk.

Ze is ook blij met de internationale coalitie Bring Kids Back UA, een gezamenlijk initiatief van Oekraïne en Canada, waar inmiddels 41 landen aan deelnemen. "Maar we hebben meer steun nodig. Alleen met internationale druk en sancties krijgen we beweging. De terugkeer van deze kinderen is voor ons essentieel", benadrukt ze. "Zolang zij niet thuis zijn, is vrede onmogelijk."