Waarom ook in Limburg een cultuurdivers verzorgingshuis meer dan welkom is (en er nu ook een komt)

Ruimte voor bezinning, halal vlees, de geur van muntthee en tientallen talen die in de gezamenlijke woonkamer te horen zullen zijn. In de wijk Donderberg in Roermond start in 2021 de bouw van het eerste cultuurdiverse zorgcentrum van Limburg.

In Donderberg wonen momenteel maar liefst tachtig verschillende nationaliteiten, maar een multicultureel zorgcentrum heeft het nog niet. Het tehuis moet een plek worden voor mensen met lichamelijke klachten of dementie. De Donderhof, zoals het zorgcentrum heet, is een initiatief van zorgondernemers Tülay Arslan en Wilma Wijts. Ze doen het samen met woningcorporatie Wonen Limburg en zorgorganisatie Proteion.

Geen mogelijkheden

In alle andere provincies in Nederland bestaan al initiatieven van multiculturele woongroepen, dagbestedingen en verpleeghuizen. Limburg was de laatste provincie die nog geen cultuurdiverse zorginstelling heeft. Daar willen Arslan en Wijts verandering in brengen.

"We zagen dat er in de regio geen mogelijkheden zijn voor ouderen met een migratie-achtergrond", vertelt Arslan. Ze weet er alles van: haar moeder heeft een Turkse achtergrond, is op leeftijd en ook minder mobiel. "Ze geeft aan met leeftijdsgenoten met dezelfde achtergrond te willen zijn, maar ziet daar in haar omgeving geen mogelijkheden toe."

Bron: EenVandaag

Aandacht voor cultuur

In het zorgcentrum van Arslan en Wijts komt juist voor die culturele diversiteit extra aandacht. Onder meer op het gebied van inrichting, maaltijden en het opdienen daarvan. Ook is er ruimte voor rituelen, zoals het gebed, voor bewoners én personeel. Ook het personeel vertegenwoordigt diverse culturen.

Nu zijn niet-westerse ouderen vaak gewend om door hun kinderen in huis te worden genomen, vertelt Wijts. "Zonder ervaring en kennis is het moeilijk om 24/7 zorg te bieden, vooral aan ouderen met bijvoorbeeld dementie. Hoe graag mensen ook voor hun ouders willen zorgen, er is vaak geen ruimte voor. De kinderen hebben andere dagelijkse verplichtingen."

Oerhollandse omgeving

In reguliere zorgcentra komen de niet-westerse ouderen terecht in een oerhollandse omgeving waar bingo en hutspot de norm zijn. Voor hulpverleners is het dan vaak een extra uitdaging om zorg te geven die aansluit op de behoeften.

Mensen met dementie vallen vaak terug op het verleden en hun moedertaal, leggen de initiatiefnemers uit. In een regulier zorgcentrum herkennen ze niets. Daar werken vaak ook weinig mensen met een biculturele achtergrond, wat communiceren lastiger maakt.

Dichtbij kinderen

Om inspiratie op te doen, bezochten de twee vrouwen onder andere een Indisch zorgcentrum. "We merkten dat kleinschalige zorgcentra ouderen meer aanspreken. Daar is veel personeel dat een band wil opbouwen. Het unieke aan onze locatie is dat het middenin de woonwijk staat, waardoor bewoners echt deel uitmaken van onze wijk."

"Ouderen moeten zich thuisvoelen in ons zorgcentrum. In plaats van dat mensen het gevoel hebben dat zij hun ouders 'wegsturen', horen we graag dat ze hen verplaatsen", zegt Wijts. "We willen dat ze dichtbij hun kinderen kunnen blijven wonen. Door in te spelen op behoeften van families hopen we de keuze om ouderen naar een verpleeghuis te verhuizen wat laagdrempeliger te maken", vertelt Arslan.

Meer persoonsgerichte aandacht

Dat de drempel vaak nog te hoog is, herkent hoogleraar Tineke Fokkema. "Er is onder deze ouderen sprake van veel eenzaamheid, vaak doordat ze de taal niet spreken of zich vervelen. Ze komen uit een wij-cultuur en zijn sterk gericht op hun familie, dus wachten ze tot zij langskomen om samen te wandelen of naar de moskee te gaan."

"Daarom is er meer aandacht nodig voor het persoonsgerichte zorg en diversiteit", vertelt Fokkema. "Heb aandacht voor wat ze vroeger hebben meegemaakt of bijvoorbeeld voor wat hun muziekvoorkeur is. Vaak wordt er over de ouderen gesproken in plaats van mét hen, laat de ouderen zelf aan het woord."

Toename van niet-westerse ouderen

Nederland telt op dit moment zo'n 153.344 ouderen met een niet-westerse migratieachtergrond. De voorspelling is dat die groep zal groeien. In 2050 zullen dit er 633.834 zijn, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. "Een forse stijging van het aantal ouderen met niet-westerse migratieachtergrond, maar ondertussen wordt het aanbod van cultuurspecifieke instellingen ontoereikend", zegt Fokkema hierover.

Op de begane grond van het zorgcentrum in Roermond komen vijftien zorgstudio's voor mensen met dementie en vijftien voor mensen met lichamelijke klachten. In het najaar van 2021 gaat de eerste schep de grond in. Het jaar erop hopen de ondernemers het zorgcentrum te openen.