Voor het eerst filmde EenVandaag binnen de deuren van het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel. Naar aanleiding van onze reportage vroegen we wat jullie wilden weten over de situatie in de opvanglocatie.

Verslaggever Floris Prenger, die de situatie in Ter Apel al lange tijd volgt voor EenVandaag, geeft antwoord op jullie vragen.

1. Waarom laten we nog steeds asielzoekers toe als er geen plek is?

Omdat daar Europese afspraken over zijn gemaakt, legt Prenger uit. "Nederland hoort bij de ondertekenaars van het Vluchtelingenverdrag." Dit is een verdrag dat door de Verenigde Naties is opgesteld in 1951. Hierin staat dat mensen die gevaar lopen, bijvoorbeeld vanwege hun nationaliteit, politieke overtuiging, godsdienst of seksuele identiteit, recht hebben op bescherming.

Maar dat is niet de enige reden, zegt Prenger. "Door de Dublinverordening - waarin wordt bepaald welk land verantwoordelijk is voor het in behandeling nemen van asielverzoeken - moeten vluchtelingen zich registreren in het eerste land waar zij aankomen. Daarna begint hun procedure."

Althans, dat is de bedoeling. Vaak reizen mensen door naar andere landen. "Er is onvoldoende capaciteit om dat te handhaven", vertelt Prenger. "Hierdoor blijven in de praktijk veel asielzoekers niet in het land waarin ze zijn aangekomen."

2. Waar komen de bussen vandaan die vluchtelingen naar Ter Apel brengen?

Het is een misvatting dat vluchtelingen met 'speciale bussen' vanaf de grens naar Ter Apel worden vervoerd, zegt de verslaggever, die de afgelopen maanden meer dan tien keer in Ter Apel is geweest. De mensen die naar Ter Apel gaan, komen op eigen houtje of met het openbaar vervoer naar het landelijke aanmeldcentrum.

Er gaan wel bussen vanaf Ter Apel naar andere opvanglocaties. Dat zijn vaak touringcars van het COA, de dienst die verantwoordelijk is voor de opvang van asielzoekers. "Vanwege het gebrek aan (brandveilige) slaapplekken in Ter Apel vervoeren zulk soort bussen sinds kort ook mensen naar de nachtopvang in de gemeente Stadskanaal. In de ochtend worden ze weer opgehaald om terug te gaan naar het terrein in Ter Apel", legt Prenger uit.

Bron: EenVandaag

3. Waarom maken de asielzoekers hun leefruimten zelf niet schoon?

In reguliere asielzoekerscentra wordt bewoners dat wel gevraagd, vertelt woordvoerder Edward Ernst van het COA. Daar staat in de huisregels dat je zelf je eigen kamer moet schoonhouden, en ook de gezamenlijke ruimten. Schoonmaakspullen voor hun eigen kamer moeten bewoners zelf aanschaffen, die voor de gezamenlijke ruimten worden door het COA geregeld.

Maar in Ter Apel is dat anders. Bewoners in de nachtopvang wordt gevraagd afval en wegwerpdekens zelf weg te gooien, maar het schoonmaken voor de volgende bewoners gebeurt door schoonmakers. Dat heeft alles te maken met de omloopsnelheid. Prenger vertelt daarover: "Zo komen er bijvoorbeeld veel mensen tegelijkertijd aan. Daarvan blijven sommigen een dag, 2 dagen of soms 10 dagen. Als je hele lange stressvolle reis achter de rug hebt zonder slaap en je niet weet hoe lang je kunt blijven, kan ik me voorstellen dat schoonmaken niet altijd prioriteit heeft "

Het COA ziet dat er bij sommige leefruimten sprake is van 'slijtage'. De voorkeur wordt nu gegeven aan het onderbrengen van mensen, legt de woordvoerder van het COA uit. "Dat gaat koste van het onderhoud."

4. Waarom wordt het leger niet ingezet om tenten en alle andere basisvoorzieningen neer te zetten?

Daar wordt sinds een week naar gekeken, weet Prenger. "Demissionair staatssecretaris Eric van der Burg van Migratie is nu in gesprek met het leger. Er wordt onderzocht of er kazernes zijn waar asielzoekers opgevangen kunnen worden."

Er is volgens hem tot nu toe nog geen kazerne geweest die asielzoekers heeft opgevangen.

5. Wat doet de beveiliging tegen agressie en vechtpartijen?

In het aanmeldcentrum in Ter Apel loopt veel beveiliging rond, benadrukt Prenger. "Er zijn namelijk veel opstootjes, woordenwisselingen en fysieke gevechten, soms zelfs met messen. Het risico op incidenten is aanzienlijk."

Maar er wordt niet gecontroleerd op mogelijke wapens, omdat het aanmeldcentrum geen gevangens is, legt hij uit. Er zijn daarom bijvoorbeeld geen detectiepoortjes aanwezig. Ook worden mensen op het terrein niet gefouilleerd. "Wat de beveiliging wél doet, is de-escaleren. Dus ingrijpen als er een vechtpartij plaatsvindt."

6. Hoe is over het algemeen de sfeer daar?

Volgens Prenger lopen veel mensen in het aanmeldcentrum op hun tenen. "Van iedereen wordt erg veel gevraagd", ziet hij. "Dat geldt voor de mensen die in de asielprocedure zitten, maar ook voor de beveiligers en voor het COA-personeel. Het is nu alle hens aan dek."

Wat de verslaggever opvalt, is dat de asielzoekers er voornamelijk aan het hangen zijn. "Je kunt ook niets: zolang asielzoekers een procedure hebben lopen, mogen ze niet werken. Ze vervelen zich en dat brengt ook een soort loomheid met zich mee."

"De reis naar Nederland is al enorm intensief voor asielzoekers", gaat hij verder. "Dan kom je in Ter Apel terecht en zit je met zijn allen op een kluitje. Je weet niet wat morgen gaat brengen: je wordt hier de hele dag door ondervraagd of je moet dingen uitleggen in een taal die je niet kent."

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."