Waarom het voor zoveel landen belangrijk is om goede banden te onderhouden met Qatar

De Brits-Nederlandse multinational Shell sloot vorige week een overeenkomst met Qatar: vanaf 2026 levert het land tot 2053 jaarlijks 3,5 ton vloeibaar aardgas aan Nederland. Tegelijk heeft Qatar goede banden met Rusland, Iran en het bestuur van Hamas.

Het hoofdkantoor van Hamas is gevestigd in de Qatarese hoofdstad Doha. Door het volledig geëscaleerde conflict tussen Israël en Hamas, zit Qatar in een spagaat.

Grote gasvoorraad

Veel landen hebben vriendschapsbanden met Qatar. Een belangrijke reden is dat het land de op drie na grootste gasvoorraad ter wereld heeft. Met het wegvallen van Rusland als belangrijke leverancier van goedkoop gas, brachten al heel wat Europese leiders een bezoek aan Doha.

Zo sloot Shell dus vorige week een megadeal met Qatar voor de levering van vloeibaar aardgas (LNG) voor 27 jaar. Net als het Franse Total. Ook Duitsland is voor een deel van haar gas aangewezen op Qatar.

Deal met Shell

"De deal met Shell is gigantisch", zegt energiespecialist van het Financieel Dagblad Bert van Dijk. "Hij gaat in 2026 in en loopt tot 2053. De komende 30 jaar zitten we vast aan Qatar."

Van Dijk denkt wel dat Nederland door spreiding over meerdere gasleveranciers niet zo afhankelijk zal zijn van Qatar als we van Rusland waren. "Maar de prijs van het gas is wel hoger dan wat we voor Russisch gas betaalden. Dus er zullen heel wat miljarden naar Qatar overgemaakt worden."

Vrienden zijn met iedereen ook ingewikkeld

Een jaar geleden keek de hele wereld naar Qatar vanwege het Wereld Kampioenschap voetbal. Dat was het onderdeel van een PR-campagne waarmee de staat zich definitief op de kaart wilde zetten.

Hoe ze het WK binnen konden halen, zonder echte voetbalcultuur, is nooit opgehelderd. Wel is bekend dat Qatar, een land met veel gas, veel vrienden heeft. Maar door die vriendschappelijke banden zit Qatar nu ook in een ingewikkelde positie.

Al Jazeera blokkeren

Dit weekend maakte de Israëlische minister van Communicatie bekend dat hij 'de mogelijkheden onderzoekt' om de door Qatar gesponsorde nieuwszender Al Jazeera te blokkeren. En hun redactie in Jeruzalem te sluiten.

Dit vanwege 'ontoelaatbare partijdigheid in de berichtgeving'. De Arabische zender zou regelmatig woordvoerders van Hamas aan het woord laten en volgens de minister Arabische bewoners van Israel 'ophitsen'. In de rest van de wereld staat Al Jazeera bekend als een degelijke nieuwszender.

VS heeft Qatar nodig

Het is Israël al langer een doorn in het oog dat de leiders van Hamas vanuit Qatar in veiligheid kunnen opereren. Zeker omdat het uitschakelen van Hamas een belangrijke doelstelling van Israël is.

Qatar is al een tijdje het land dat mogelijk maakt dat bijvoorbeeld Amerika kan praten met álle partijen. Ook partijen die als rechtstreekse gesprekspartner taboe zijn, zoals Hamas. Maar bijvoorbeeld de leiders van de taliban.

Banden met 'onmogelijke clubs'

Bij de evacuatie van Kabul in september 2021 was Qatar het land waar 70.000 Amerikaanse evacués en hun partners een tussenstop maakten. Alle noodhulp voor Afghanistan liep via Qatar en ook de evacuatie van Nederlandse ambassademedewerkers.

"Qatar is een heel klein land, maar dit is een manier voor Qatar om een onmisbare speler te zijn", zegt Arabist en Midden-Oosten-kenner Leo Kwarten. "De politiek hanteert ook altijd dat ze relaties onderhouden met onmogelijke clubs", vertelt hij.

Banden met bestuur Hamas

Qatar heeft niet direct banden met Hamas, maar wel met bestuur, vertelt Kwarten. "En alles wat daarbij hoort. Ze vertellen dat er ongeveer 30 miljoen dollar per maand aan het bestuur wordt overgemaakt, om Gaza draaiende te houden", vertelt Kwarten.

Kwarten denkt dat Qatar goed kan onderhandelen over de gijzelaars die nu in Gaza vastzitten. "Ze hebben goede relaties met alle partijen waar het over gaat, dus ze hebben een uitstekende kans."