Het ministerie wil de door EMA goedgekeurde omikronvaccins van Pfizer en Moderna meenemen in de komende vaccinatieronde in het najaar. Viroloog Marion Koopmans over het nut van dit aangepaste vaccin.

1. Wat is er anders aan dit 'omikronvaccin'?

"Aan de nieuwe vaccins is een component toegevoegd. Alle vaccins hebben mRNA, een stukje code waarvan het lichaam weet: dit moet ik maken. Dat zijn er nu twee, een code van het oorspronkelijk virus en de tweede is gebaseerd op omikron. Het is nu een zogenoemd 'tweecomponentenvaccin'. Dat is gedaan omdat het virus dusdanig ontwikkeld is dat het steeds verder ontsnapt aan antistoffen."

2. Waarom is het belangrijk dat het ministerie dit nieuwe vaccin meeneemt in de nieuwe vaccinatieronde?

"De vaccinatie die we tijdens de vorige ronde hebben gehad, beschermt nog steeds goed tegen ernstig ziek worden, maar steeds minder tegen het oplopen van de infectie zelf. Dankzij dit nieuwe vaccin maak je meer antistoffen aan tegen de virussen die op dit moment circuleren."

3. Voor wie is dit nieuwe vaccin bedoeld?

"Het is vooral belangrijk dat mensen in risicogroepen zich laten vaccineren. Die zijn straks als eerste aan de beurt omdat ze de meeste baat hebben bij een opfrisser van hun immuniteit. Voor de rest van de mensen geldt dat het wat meer een keuzevraag is. Wat vooral speelt is dat we niet weten hoe het najaar eruit gaat zien. We verwachten minder problemen dan in de voorgaande 2 jaren, maar je weet niet hoe het virus zich ontwikkelt.

4. Als er geen nieuwe variant opduikt, zitten we dan goed?

"We verwachten wel dat - ook als er geen nieuwe variant opduikt - er meer ziekteverzuim zal zijn en daardoor meer belasting voor de ziekenhuizen. Alleen al vanwege de herfst. Maar om hoeveel verzuim en belasting het zal gaan, weten we niet. De onvoorspelbaarheid zit 'm ook in nieuwe varianten, bijvoorbeeld de nieuwe die een tijdje geleden in India voor het eerst opdook. Als die variant de overhand neemt kun je een wat hogere piek krijgen."

5. Waarom is het 'oude' vaccin aangepast in plaats van dat er een nieuwe is ontwikkeld?

"Het is niet gezegd dat het bij omikron blijft. Het is ook best mogelijk dat de volgende coronavariant weer voortkomt uit alpha of delta. Dan heb je weinig aan een vaccin dat bedoeld is voor omikron."

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."